U-Esta 1
1 Lokhu yikho okwenzakala ngesikhathi sika-Ahasuweru, owayebusa izifunda ezingaphezu kwekhulu elilamatshumi amabili lasikhombisa kusukela e-Indiya kuze kuyefika eTopiya.
In diebus Assueri, qui regnavit ab India usque Æthiopiam super centum viginti septem provincias,
2 Ngalesosikhathi inkosi u-Ahasuweru wayebusa esesigodlweni saseSusa,
quando sedit in solio regni sui, Susan civitas regni ejus exordium fuit.
3 kwathi ngomnyaka wesithathu wokubusa kwakhe, wenzela izikhulu zakhe kanye leziphathamandla zakhe idili elikhulu. Abakhokheli bebutho basePhezhiya labaseMediya, amakhosana, kanye lezikhulu zezifunda zonke zazikhona.
Tertio igitur anno imperii sui fecit grande convivium cunctis principibus et pueris suis, fortissimis Persarum, et Medorum inclytis, et præfectis provinciarum coram se,
4 Okwensuku ezilikhulu lamatshumi ayisificaminwembili watshengisa ubukhulu benotho yombuso wakhe kanye lobucwazicwazi lobukhosi bombuso wakhe.
ut ostenderet divitias gloriæ regni sui, ac magnitudinem atque jactantiam potentiæ suæ, multo tempore, centum videlicet et octoginta diebus.
5 Kwathi lezonsuku seziphelile, inkosi yenza idili elikhulu elabakhona okwensuku eziyisikhombisa, endaweni ehonqolozelweyo esigodlweni senkosi, lisenzelwa bonke abantu abaziwayo labantukazana ababesesigodlweni saseSusa.
Cumque implerentur dies convivii, invitavit omnem populum, qui inventus est in Susan, a maximo usque ad minimum: et jussit septem diebus convivium præparari in vestibulo horti, et nemoris quod regio cultu et manu consitum erat.
6 Egumeni kwakulezilengiso ezimhlophe leziluhlaza okwesibhakabhaka, zibotshelwe emasongweni esiliva ngentambo zelineni elimhlophe lelembu eliyibubende ensikeni zamatshe aqinileyo. Kwakulemibheda yegolide lesiliva phezu kwephansi elaligandelwe ngamatshe aligugu, abomvu, aluhlaza, amhlophe lamnyama lamanye adulayo.
Et pendebant ex omni parte tentoria ærii coloris et carbasini ac hyacinthini, sustentata funibus byssinis atque purpureis, qui eburneis circulis inserti erant, et columnis marmoreis fulciebantur. Lectuli quoque aurei et argentei, super pavimentum smaragdino et pario stratum lapide, dispositi erant: quod mira varietate pictura decorabat.
7 Iwayini lalinathelwa ezinkezweni zegolide, inye ngayinye yehlukene kwezinye, njalo iwayini lesikhosini lalilinengi, kutshengisa ukukhululeka kwesandla senkosi.
Bibebant autem qui invitati erant aureis poculis, et aliis atque aliis vasis cibi inferebantur. Vinum quoque, ut magnificentia regia dignum erat, abundans, et præcipuum ponebatur.
8 Ngokulaya kwenkosi, isethekeli sinye ngasinye sasikhululekile ukuthi sinathe ngokwentando yaso, ngoba inkosi yayilaye zonke iziphathamandla ezazisipha iwayini ukuthi ziphe umuntu wonke njengokufisa kwakhe.
Nec erat qui nolentes cogeret ad bibendum, sed sicut rex statuerat, præponens mensis singulos de principibus suis ut sumeret unusquisque quod vellet.
9 INdlovukazi uVashithi layo yenzela abesifazane ababesesigodlweni seNkosi u-Ahasuweru idili elikhulu.
Vasthi quoque regina fecit convivium feminarum in palatio, ubi rex Assuerus manere consueverat.
10 Ngelanga lesikhombisa, inkosi u-Ahasuweru isidakiwe ngenxa yewayini, yalaya abathenwa abayisikhombisa ababeyisebenzela, uMehumani, uBhizitha, uHaribhona, uBhigitha, u-Abhagitha, uZethari loKharikhasi,
Itaque die septimo, cum rex esset hilarior, et post nimiam potationem incaluisset mero, præcepit Maumam, et Bazatha, et Harbona, et Bagatha, et Abgatha, et Zethar, et Charchas, septem eunuchis qui in conspectu ejus ministrabant,
11 ukuthi balethe kuyo iNdlovukazi uVashithi ethwele umqhele wakhe wobukhosi ukuze abukise ubuhle bakhe ebantwini kanye lezikhulwini, ngoba wayemuhle kakhulu.
ut introducerent reginam Vasthi coram rege, posito super caput ejus diademate, ut ostenderet cunctis populis et principibus pulchritudinem illius: erat enim pulchra valde.
12 Kodwa kwathi abathenwa beyitshela ngokulaya kwenkosi, iNdlovukazi uVashithi yala ukuya. Ngakho inkosi yathukuthela yavutha ngolaka.
Quæ renuit, et ad regis imperium quod per eunuchos mandaverat, venire contempsit. Unde iratus rex, et nimio furore succensus,
13 Njengoba kwakuyinjwayelo ukuthi inkosi icebisane lezingcitshi ezindabeni eziphathelene lemithetho kanye lokwahlulela, yakhuluma lamadoda ahlakaniphileyo ayezwisisa ngomumo walezozikhathi
interrogavit sapientes, qui ex more regio semper ei aderant, et illorum faciebat cuncta consilio, scientium leges, ac jura majorum
14 njalo ayeseduzane kakhulu lenkosi kwakunguKharishena, uShethari, u-Adimatha, uThashishi, uMeresi, uMarisena loMemukhani, izikhulu eziyisikhombisa zasePhezhiya laseMediya ezazilemvumo yokuya enkosini njalo zilezikhundla eziphakemeyo embusweni.
(erant autem primi et proximi, Charsena, et Sethar, et Admatha, et Tharsis, et Mares, et Marsana, et Mamuchan, septem duces Persarum, atque Medorum, qui videbant faciem regis, et primi post eum residere soliti erant):
15 Yasibuza yathi, “Umthetho uthi kwenziweni eNdlovukazini uVashithi? Phela kayilalelanga umlayo wenkosi u-Ahasuweru awuthumele kuyo ngabathenwa.”
cui sententiæ Vasthi regina subjaceret, quæ Assueri regis imperium, quod per eunuchos mandaverat, facere noluisset.
16 UMemukhani wasephendula phambi kwenkosi kanye lezikhulu zayo wathi, “INdlovukazi uVashithi yonile, hatshi enkosini kuphela, kodwa lasezikhulwini zonke kanye labantu bonke bezabelo zonke zeNkosi u-Ahasuweru.
Responditque Mamuchan, audiente rege atque principibus: Non solum regem læsit regina Vasthi, sed et omnes populos et principes qui sunt in cunctis provinciis regis Assueri.
17 Phela isenzo seNdlovukazi sizakwazakala kuwo wonke amakhosikazi, abesedelela omkawo esithi, ‘Inkosi u-Ahasuweru yalaya iNdlovukazi uVashithi ukuthi ilethwe phambi kwayo, kodwa yala ukuza.’
Egredietur enim sermo reginæ ad omnes mulieres, ut contemnant viros suos, et dicant: Rex Assuerus jussit ut regina Vasthi intraret ad eum, et illa noluit.
18 Lamhlanje amakhosikazi aphakemeyo asePhezhiya kanye laseMediya asizwileyo isenzo seNdlovukazi azaphendula izikhulu zenkosi zonke ngendlela efananayo. Kuzakuba khona ukungahloniphi kanye lengxabangxoza.
Atque hoc exemplo omnes principum conjuges Persarum atque Medorum parvipendent imperia maritorum: unde regis justa est indignatio.
19 Ngakho-ke, nxa kulungile enkosini, kakube lomthetho ozaphuma esigodlweni njalo ulotshwe emithethweni yelizwe lePhezhiya leMediya, ongeke uguqulwe njalo, ukuthi uVashithi akumelanga aphinde angene lapho okulenkosi u-Ahasuweru. Njalo inkosi kayiphe isikhundla sayo sobundlovukazi komunye ongcono kulayo.
Si tibi placet, egrediatur edictum a facie tua, et scribatur juxta legem Persarum atque Medorum, quam præteriri illicitum est, ut nequaquam ultra Vasthi ingrediatur ad regem, sed regnum illius altera, quæ melior est illa, accipiat.
20 Kuzakuthi nxa umthetho wenkosi umenyezelwa kuwo wonke umbuso wayo omkhulu, abesifazane bonke bazahlonipha omkabo kusukela komncane kusiya komkhulu.”
Et hoc in omne (quod latissimum est) provinciarum tuarum divulgetur imperium, et cunctæ uxores, tam majorum quam minorum, deferant maritis suis honorem.
21 Inkosi kanye lezikhulu zayo bathokoza ngalokhu kucebisa, inkosi yasisenza khona lokho uMemukhani akucebisayo.
Placuit consilium ejus regi et principibus: fecitque rex juxta consilium Mamuchan,
22 Yathumela izincwadi kuzozonke izabelo zombuso, kuleso laleso sabelo incwadi yaso ngolimi olukhulunywa kuso, kwamenyezelwa ngendimi zazo ukuthi yileyo laleyo ndoda kumele ibuse umuzi wayo.
et misit epistolas ad universas provincias regni sui, ut quæque gens audire et legere poterat, diversis linguis et litteris, esse viros principes ac majores in domibus suis: et hoc per cunctos populos divulgari.
