UmTshumayeli 7
1 Ibizo elihle lingcono kulamakha amnandi, lelanga lokufa lingcono kulelanga lokuzalwa.
Afadhali sifa nzuri kuliko manukato safi, nayo siku ya kufa kuliko ya kuzaliwa.
2 Kungcono ukuya endlini yesililo kulokuya endlini yamadili, ngoba ukufa kuyisiphetho somuntu wonke; abaphilayo kabakunanzelele lokho.
Afadhali kwenda kwenye nyumba ya msiba kuliko kwenda kwenye nyumba ya karamu, kwa kuwa kifo ni hatima ya kila mwanadamu, imewapasa walio hai kuliweka hili mioyoni mwao.
3 Usizi lungcono kulokuhleka, ngoba ubuso obudanileyo buyayisiza inhliziyo.
Huzuni ni afadhali kuliko kicheko, kwa sababu uso wenye huzuni wafaa kwa moyo.
4 Inhliziyo yabahlakaniphileyo isendlini yokulila, kodwa inhliziyo yeziwula isendlini yokuzithokozisa.
Moyo wa wenye hekima uko katika nyumba ya msiba, lakini moyo wa wapumbavu uko katika nyumba ya anasa.
5 Kungcono ukulalela izixwayiso zomuntu ohlakaniphileyo kulokulalela ingoma yeziwula.
Afadhali kusikia karipio la mtu mwenye hekima, kuliko kusikiliza wimbo wa wapumbavu.
6 Njengokuchachamba kwameva ngaphansi kwembiza, lunjalo uhleko lweziwula. Lokhu lakho kuyize.
Kama ilivyo kuvunjika kwa miiba chini ya sufuria, ndivyo kilivyo kicheko cha wapumbavu. Hili nalo pia ni ubatili.
7 Ukuqilibezela kwenza ohlakaniphileyo abe yisiwula, lesivalamlomo siyayona inhliziyo.
Dhuluma humfanya mtu mwenye hekima kuwa mpumbavu, nayo rushwa huuharibu moyo.
8 Isiphetho sendaba singcono kulokuqala kwayo, lokubekezela kungcono kulokuqinisa intamo.
Mwisho wa jambo ni bora kuliko mwanzo wake, uvumilivu ni bora kuliko kiburi.
9 Ungaphangisi ukufuthelana ngaphakathi, ngoba ulaka luhlezi lugonwe yiziwula.
Usiwe mwepesi kukasirika rohoni mwako, kwa kuwa hasira hukaa kifuani mwa wapumbavu.
10 Ungaze wathi, “Kungani insuku zayizolo zazingcono kulalezi?” Ngoba kakukuhle ukubuza imibuzo enjalo.
Usiseme, “Kwa nini siku za kale zilikuwa bora kuliko siku hizi?” Kwa maana si hekima kuuliza maswali kama hayo.
11 Ukuhlakanipha, njengelifa, kuyinto enhle njalo kuyabasiza bonke abaphilayo.
Hekima, kama ulivyo urithi, ni kitu chema na huwafaidia wale walionalo jua.
12 Ukuhlakanipha kuyisiphephelo njengoba imali iyisiphephelo, kodwa ubungcono bolwazi yilobu: ukuthi ukuhlakanipha kuyayilondoloza impilo yalowo olakho.
Hekima ni ulinzi kama fedha ilivyo ulinzi, lakini faida ya maarifa ni hii: kwamba hekima huhifadhi maisha ya aliye nayo.
13 Nakana ngalokho uNkulunkulu akwenzayo: Ngubani ongakuqondisa lokho akwenze kwagoba na?
Tafakari kile Mungu alichokitenda: Nani awezaye kunyoosha kile ambacho yeye amekipinda?
14 Ngezikhathi konke kukuhle, thokoza; kodwa ngezikhathi zobubi, cabanga ukuthi: uNkulunkulu ukwenzile lokhu kanye lalokhuyana njalo. Ngakho-ke umuntu ngeke akwazi ukuthi ikusasa lakhe lizakuba yini.
Nyakati zikiwa nzuri, ufurahi, lakini nyakati zikiwa mbaya, tafakari: Mungu amefanya hiyo moja, naam, sanjari na hiyo nyingine. Kwa hiyo, mwanadamu hawezi kugundua kitu chochote kuhusu maisha yake ya baadaye.
15 Kuyonale impilo yami eyize sengizibonile izinto lezi zombili: umuntu olungileyo uyafa elungile enjalo, lomuntu omubi uba lempilo enhle emubi enjalo.
Katika maisha haya yangu ya ubatili nimeshaona haya mawili: mtu mwadilifu akiangamia katika uadilifu wake, naye mtu mwovu akiishi maisha marefu katika uovu wake.
16 Ungalungi wedlulise, futhi ungabi lokuhlakanipha okweqileyo kambe uzibulalelani na?
Usiwe mwenye haki kupita kiasi, wala usiwe na hekima kupita kiasi: kwa nini kujiangamiza mwenyewe?
17 Ungaxhwali okudlulisileyo, njalo ungabi yisiwula kambe ufelani singakafiki isikhathi sakho?
Usiwe mwovu kupita kiasi, wala usiwe mpumbavu: kwa nini kufa kabla ya wakati wako?
18 Kuhle ukuthi uthi ubambe lokhu ungayekeli uphunyukwe ngokunye. Umuntu owesaba uNkulunkulu kedlulisi amalawulo.
Ni vyema kushika hilo moja na wala usiache hilo jingine likupite. Mtu amchaye Mungu ataepuka huko kupita kiasi.
19 Ukuhlakanipha kwenza umuntu ohlakaniphileyo oyedwa abe lamandla kulababusi abalitshumi edolobheni.
Hekima humfanya yeye aliye nayo kuwa na uwezo zaidi kuliko watawala kumi katika mji.
20 Akulamuntu loyedwa olungileyo emhlabeni owenza okulungileyo ongazake enze isono.
Hakuna mtu mwenye haki duniani ambaye hufanya mambo ya haki na kamwe asitende dhambi.
21 Ungaphiki ngokulalela wonke amazwi akhulunywa ngabantu, funa uzwe inceku yakho ikuthuka
Usitie maanani kila neno linalosemwa na watu, la sivyo, waweza kumsikia mtumishi wako akikulaani:
22 ngoba uyakwazi enhliziyweni yakho ukuthi wena ngokwakho uyawubathuke abanye.
kwa kuwa unafahamu moyoni mwako kwamba wewe mwenyewe mara nyingi umewalaani wengine.
23 Konke lokhu ngakuhlolisisa ngokuhlakanipha ngathi, “Ngizimisele ukuhlakanipha” kodwa lokhu kwakungaphezu kwami.
Yote haya niliyajaribu kwa hekima, nikasema, “Nimeamua kuwa na hekima”: lakini hii ilikuwa nje ya uwezo wangu.
24 Ukuhlakanipha okungabe kukhona, kukhatshana kakhulu njalo kuzikile kakhulu: ngubani ongakufinyelela na?
Vyovyote hekima ilivyo, hekima iko mbali sana na imejificha, ni nani awezaye kuigundua?
25 Ngasengibeka ingqondo yami ukuthi ngizwisise, ngidingisise njalo ngichwayisise ukuhlakanipha kanye lesimo sezinto lokuzwisisa ubuphukuphuku bokuxhwala lobuhlanya lobuwula.
Nikageuza fikira zangu ili kuelewa, kuchunguza na kuitafuta hekima na kusudi la mambo, na ili kuelewa ujinga wa uovu, na wazimu wa upumbavu.
26 Ngibona ukuthi uyingozi eyedlula ukufa umfazi ongumjibila, onhliziyo yakhe iyisithiyo njalo ozandla zakhe zingamaketane. Indoda eyesaba uNkulunkulu izaphepha kuye, kodwa isigangi uzasihilela.
Nimeona jambo lililo chungu kuliko mauti, mwanamke ambaye ni mtego, ambaye moyo wake ni wavu wa kutegea na mikono yake ni minyororo. Mtu ampendezaye Mungu atamkwepa, bali mwenye dhambi atanaswa naye.
27 Uthi uMtshumayeli, “Khangela, nanku esengikunanzelele: Ngihlanganisa lokhu lalokhu ngizama ukubona isimo sezinto
Mhubiri anasema, “Tazama, hili ndilo nililogundua: “Nimegundua kitu kimoja baada ya kingine nilipokuwa katika kusudi la mambo:
28 ngilokhu ngisachwayisisa kodwa ngingatholi ngafumanisa indoda eyodwa elungileyo kwabayinkulungwane, kodwa ngitsho loyedwa umfazi oqondileyo kubo.
ningali natafiti lakini sipati: nilimpata mwanaume mmoja mnyofu miongoni mwa elfu, lakini hakuna mwanamke mmoja mnyofu miongoni mwao.
29 Yilokhu kuphela esengikufumene: UNkulunkulu wamenza umuntu wabaqotho, kodwa abantu basuka bazenzele okwabo.”
Hili ndilo peke yake nililolipata: Mungu amemuumba mwanadamu mnyofu, lakini mwanadamu amebuni mambo mengi.”
