UDutheronomi 28
1 “Nxa limlalela ngokupheleleyo uThixo uNkulunkulu wenu njalo lilandele yonke imilayo yakhe engilitshela yona lamuhla ngonanzelelo, uThixo uNkulunkulu wenu uzaliphakamisa libe phezu kwezizwe zonke emhlabeni.
Jeźli pilnie słuchać będziesz głosu Pana, Boga twego, strzegąc i czyniąc wszystkie przykazania jego, które ja dziś przykazuję tobie, tedy cię Pan, Bóg twój, wywyższy nad wszystkie narody ziemi.
2 Lezizibusiso zonke zizakwehlela phezu kwenu zibe ngezenu nxa limlalela uThixo uNkulunkulu wenu.
I przyjdą na cię te wszystkie błogosławieństwa, i trzymać się ciebie będą, jeźli będziesz posłusznym głosu Pana, Boga twego.
3 Lizabusiswa edolobheni libusiswe futhi lemaphandleni.
Błogosławiony będziesz w mieście, błogosławiony będziesz i na polu;
4 Inzalo yenu izabusiswa, lezithelo zomhlabathi wenu kanye lenzalo yezifuyo zenu, amathole emihlambi yenu kanye lamazinyane emihlambi yenu.
Błogosławiony owoc żywota twego, i owoc ziemi twojej, i owoc bydła twego, płód rogatego bydła twego, i trzody drobnego bydła twego.
5 Kuzabusiswa isitsha senu kanye lomganu wenu wokuxovela izinkwa.
Błogosławiony kosz twój, i dzieża twoja.
6 Uzabusiswa nxa ungena ubusiswe lanxa uphuma.
Błogosławiony będziesz wchodząc, błogosławiony i wychodząc.
7 UThixo uzakwenza ukuthi izitha zakho ezikuvukelayo zinqotshwe phambi kwakho. Zizakulihlasela zivelela endleleni eyodwa, kodwa zizabaleka ngezindlela eziyisikhombisa.
Sprawi Pan, że nieprzyjaciele twoi, którzy powstawają przeciwko tobie, będą porażeni przed obliczem twojem; drogą jedną wyciągną przeciwko tobie, a siedmią dróg uciekać będą przed obliczem twojem.
8 UThixo uzakwehlisela isibusiso phezu kweziphala zenu, lakukho konke elizakwenza. UThixo uNkulunkulu wenu uzalibusisa elizweni lelo alinika lona.
Przykaże Pan błogosławieństwu swemu, aby z tobą było w szpiżarniach twoich, i we wszystkiem, do czego byś ściągnął rękę twoję, i będzieć błogosławił w ziemi, którą Pan, Bóg twój dawa tobie.
9 UThixo uzalimisa njengabantu bakhe abangcwele, njengokulithembisa kwakhe ngesifungo, nxa lingagcina imilayo kaThixo uNkulunkulu wenu lihambe ngezindlela zakhe.
Wystawi cię Pan sobie za lud święty, jakoć przysiągł, jeźli przestrzegać będziesz przykazań Pana, Boga twego, i będziesz chodził drogami jego.
10 Ngalokho bonke abantu emhlabeni bazabona ukuthi lina libizwa ngebizo likaThixo, balesabe.
I obaczą wszystkie narody ziemi, że imię Pańskie wzywane jest nad tobą, a będą się ciebie lękać.
11 UThixo uzalenza liphumelele kakhulu, enzalweni yenu, lenzalo yezifuyo zenu kanye lezithelo zomhlabathi wenu elizweni afunga ngalo kubokhokho benu ukuthi uzalinika lona.
I sprawi Pan, że będziesz obfitował w dobrem, w owocu żywota twego, i w owocu bydła twego, i w owocu pola twego, w ziemi, o którą przysiągł Pan ojcom twoim, że ją tobie da.
12 UThixo uzavula amazulu, isiphala sakhe esiphuphumayo, ukuze anise izulu phezu kwelizwe lenu ngesikhathi salo njalo abusise yonke imisebenzi eliyenzayo. Lizakweboleka izizwe ezinengi kodwa lina lingeboleki lutho kuzo.
Otworzyć Pan skarb swój wyborny, niebiosa, aby wydawały deszcz ziemi twojej czasu swego, i pobłogosławi wszelkiej sprawie rąk twoich, i będziesz pożyczał wielom narodom, a sam nie będziesz pożyczał.
13 UThixo uzalenza libe yinhloko, hatshi umsila. Nxa lizalalelisisa imilayo kaThixo uNkulunkulu wenu engilinika yona lamuhla njalo liyilandele ngonanzelelo, lizahlala njalo liphezulu, lingabi ngaphansi lanini.
I uczyni cię Pan przedniejszym, a nie pośledniejszym; i będziesz tylko wyższy, a nie będziesz niższy, jeźli posłusznym będziesz przykazaniom Pana, Boga twego, które ja dziś rozkazuję tobie, abyś ich strzegł, i czynił je.
14 Lingaphambuki loba lakuwuphi wemilayo engilinika yona lamuhla, lingaphambukeli kwesokunene loba kwesenxele, lilandela abanye onkulunkulu lokubakhonza.”
A nie ustąpisz od żadnego słowa, które ja wam przykazuję dzisiaj, ani na prawo ani na lewo, idąc za bogami cudzymi, abyś im służył.
15 “Kodwa-ke, nxa lingayikumlalela uThixo uNkulunkulu wenu futhi lingalandeli yonke imilayo yakhe ngonanzelelo kanye lezimiso zakhe engilinika zona lamuhla, zonke leziziqalekiso zizakuba phezu kwenu zilehlele:
Lecz jeźli posłuszny nie będziesz głosu Pana, Boga twego, abyś strzegł i czynił wszystkie przykazania jego i ustawy jego, które ja przykazuję tobie dziś, tedy przyjdą na cię wszystkie te przeklęstwa, i ogarną cię.
16 Lizaqalekiswa edolobheni, liqalekiswe futhi emaphandleni.
Przeklętym będziesz w mieście, przeklętym i na polu.
17 Isitsha senu kanye lomganu wenu wokuxovela izinkwa kuzaqalekiswa.
Przeklęty kosz twój, i dzieża twoja.
18 Inzalo yenu izaqalekiswa, lezithelo zomhlabathi wenu, lamathole emihlambi yenu kanye lamazinyane emihlambi yenu.
Przeklęty owoc żywota twego, i owoc ziemi twojej, płód rogatego bydła twego, i trzody drobnego bydła twego.
19 Lizaqalekiswa ekungeneni kwenu libuye liqalekiswe lasekuphumeni kwenu.
Przeklętym będziesz wchodząc, przeklętym i wychodząc.
20 UThixo uzakwehlisela phezu kwenu iziqalekiso, ukuphambana kanye lezithuko emisebenzini yenu yonke eliyenzayo, lize libhujiswe njalo lichithwe ngenxa yobubi elibenzileyo ngokumdela.
I pośle Pan na cię przeklęstwo, trwogę, i zgubę we wszystkiem, do czego ściągniesz rękę twoję, i co czynić będziesz; aż cię wygładzi, i aż zaginiesz nagle dla złości spraw twoich, któremiś mię odstąpił.
21 UThixo uzalehlisela isifo lemikhuhlane ize ilibhubhise iliqede elizweni elingena kulo ukuba libe ngelenu.
Przepuści Pan na cię morowe powietrze, aż cię wyniszczy z ziemi, do której idziesz, abyś ją posiadł.
22 UThixo uzalitshaya ngomkhuhlane olidla kancanekancane, langokutshisa kwelanga lendlala, ngofuba langesikhwekhwe, konke lokhu kuzalehlela kuze kuliqede.
Uderzy cię Pan suchotami, i zimnicą, i gorączką, i upaleniem, i mieczem, i suszą, i rdzą, i będą cię doganiać, aż wyginiesz.
23 Isibhakabhaka ngaphezu kwenu sizakuba lithusi, kuthi umhlabathi ngaphansi kwenu ube yinsimbi.
I będzie niebo twoje, które jest nad głową twoją, miedzianem, i ziemia, która jest pod tobą, żelazną.
24 UThixo uzaguqula izulu elina elizweni lenu kube zintuli lothuli, kuzakwehla kuvela esibhakabhakeni lize libhujiswe.
Da Pan za deszcz ziemi twojej proch i popiół, a ten z nieba padać będzie na cię, aż zniszczejesz.
25 UThixo uzavumela ukuthi izitha zenu zilehlule. Lizakuya kuzo lihamba ngendlela eyodwa kodwa lizabaleka ngezindlela eziyisikhombisa, futhi lizakuba yinto eyenyanyekayo kuyo yonke imibuso yasemhlabeni.
Poda cię Pan na upadek przed nieprzyjacioły twymi; drogą jedną wynijdziesz przeciwko nim, a siedmią dróg będziesz uciekał przed twarzą ich, i będziesz ku wzruszeniu wszystkim królestwom ziemi.
26 Izidumbu zenu zizakuba yikudla kwezinyoni zonke zasemoyeni, kanye lezinyamazana zasemhlabeni, njalo aziyikwethuswa muntu.
A będą trupy twoje pokarmem wszelkiemu ptastwu powietrznemu, i zwierzowi ziemskiemu, a nie będzie, kto by ich odpędził.
27 UThixo uzalitshaya ngamathumba aseGibhithe langesifo sokuvuvuka, izilonda ezibhibhidlayo lamaqhubu alumayo, okungelaphekiyo.
Zarazi cię Pan wrzodem Egipskim, i niemocą zadnicy, i krostami, i świerzbem, a nie będziesz mógł być uleczony.
28 UThixo uzalehlisela umkhuhlane wokuphambana kwengqondo, ubuphofu lowokudungeka kwengqondo.
Zarazi cię Pan szaleństwem, i ślepotą, i zdrętwiałością serca.
29 Lizaphumputha loba kusemini njengesiphofu emnyameni. Aliyikuphumelela kukho konke elikwenzayo; lizaphangwa njalo lincindezelwe insuku ngensuku, kungekho muntu ongalihlenga.
I będziesz macał o południu, jako maca ślepy w ciemności; a nie będąć się szczęściły drogi twoje; do tego też będziesz uciśniony, i szarpany po wszystkie dni, a nie będzie, kto by cię wybawił.
30 Uzathembisana lowesifazane ukuba lithathane, kodwa kuthi enye indoda imthathe ilale laye. Uzakwakha indlu, kodwa kawusoze uhlale kuyo. Uzahlanyela isivini, kodwa kawusoze ukholise izithelo zaso.
Żonę sobie poślubisz, a inszy mąż z nią będzie spał; dom zbudujesz a mieszkać w nim nie będziesz; winnicę nasadzisz, a używać jej nie będziesz.
31 Inkabi yakho izahlatshwa phambi kwakho, kodwa kawusoze uyidle. Uzathathelwa ubabhemi wakho ngenkani kodwa angabuyiselwa kuwe. Izimvu zakho zizanikwa izitha zakho, kodwa kakho ozakuzihlenga.
Wołu twego zabiją przed oczyma twemi, a nie będziesz go jadł; osła twego porwą przed twarzą twoją, a nie wrócąć go; trzody twoje podane będą nieprzyjaciołom twoim, a nie będzie, kto by cię ratował.
32 Amadodana akho kanye lamadodakazi akho azanikwa esinye isizwe, njalo amehlo akho azafiphala ngokuwalindela insuku zonke, ungelamandla okuphakamisa isandla.
Synowie twoi, córki twoje, narodowi innemu wydane będą, a oczy twoje patrząc na to ustawać będą dla nich przez cały dzień, a nie będzie siły w ręce twojej.
33 Abantu ongabaziyo bazakudla izithelo zomhlabathi kanye lomsebenzi wezandla zakho, akulalutho ozaluzuza ngaphandle kokuncindezelwa ngesihluku insuku zakho zonke.
Owoc ziemi twojej, i wszystkę pracę twoję pożre naród, którego ty nie znasz, a nie będziesz jedno uciśniony, i udręczony po wszystkie dni.
34 Izinto ozibonayo zizakwenza uphambane ingqondo.
I będziesz jako szalony, widząc to oczyma twemi, na co patrzeć musisz.
35 UThixo uzakutshaya amadolo akho lemilenze yakho ngamathumba abuhlungu njalo angelaphekiyo, amemetheke esuka ngaphansi kwezinyawo zakho kuze kuyefika ekhanda.
Zarazi cię Pan wrzodem złym na kolanach i na łystach, tak, że nie będziesz mógł być uleczonym, od stopy nogi twojej i aż do wierzchu głowy twojej.
36 UThixo uzalinikela esizweni elingasaziyo lina kumbe okhokho benu, lina kanye lenkosi yenu elayibekayo ukuthi ilibuse. Khonale lizakhonza abanye onkulunkulu, onkulunkulu abenziwe ngezigodo langamatshe.
Zawiedzie Pan ciebie, i króla twego, którego postanowisz nad sobą, do narodu, któregoś nie znał, ty i ojcowie twoi, gdzie będziesz służył bogom obcym, drewnu i kamieniowi.
37 Lizakuba yinto eyenyanyekayo lento yokuchothozwa lokweyiswa kuzozonke izizwe lapho uThixo azalixotshela khona.
I będziesz dziwowiskiem, baśnią, i przysłowiem u wszystkich narodów, do których cię zawiedzie Pan.
38 Lizahlanyela inhlanyelo enengi emasimini enu kodwa lizavuna okuyingcosana, ngoba izikhongwane zizabhuqa amabele enu.
Nasienia wiele wyniesiesz na pole, a mało zbierzesz; bo to pożre szarańcza.
39 Lizahlanyela izivini njalo lizihlakulele kodwa kaliyikunatha iwayini loba ukukha izithelo zazo, ngoba zizadliwa yimihogoyi.
Winnicę nasadzisz i uprawisz, ale wina nie będziesz pił ani zbierał; bo je pożre robactwo.
40 Lizakuba lezihlahla zama-oliva zigcwele ilizwe lenu lonke kodwa kaliyikuwasebenzisa amafutha azo, ngoba izithelo zama-oliva zizakhithikela phansi.
Oliwnego drzewa dosyć mieć będziesz po wszystkich granicach twoich, a oliwą mazać się nie będziesz; bo opadają oliwki twoje.
41 Lizakuba lamadodana kanye lamadodakazi kodwa kaliyikubondla, ngoba bazathunjwa.
Synów i córek napłodzisz, ale nie będą twoje; bo pójdą w niewolą.
42 Isikhongwane sizabhuqa zonke izihlahla zenu kanye lamabele elizwe lenu.
Wszystkie drzewa twoje, i owoc ziemi, szarańcza pożre.
43 Owezizwe ohlala phakathi kwenu uzaphakama phezu kwenu njalonjalo, kodwa lina lehlele phansi njalonjalo.
Cudzoziemiec, który mieszka w pośrodku ciebie, urośnie nad cię znacznie; ale ty wielce poniżonym będziesz.
44 Yena uzaleboleka, kodwa lina kaliyikumeboleka lutho. Yena uzakuba yinhloko, lina libe ngumsila.
On będzie pożyczał tobie, a ty mu nie będziesz pożyczał, on będzie przedniejszy, a ty będziesz pośledniejszy.
45 Iziqalekiso zonke lezi zizalehlela. Zizalilandelela zilihlasele lize libhubhe, ngoba lingamlalelanga uThixo uNkulunkulu wenu langagcini imilayo yakhe kanye lezimiso zakhe alinika zona.
I przyjdą na cię wszystkie te przeklęstwa, i będą cię goniły i ogarną cię, aż zniszczejesz, ponieważeś nie był posłuszny głosowi Pana, Boga twego, aniś chował przykazania jego, i ustaw jego, któreć przykazał.
46 Lizakuba yisibonakaliso lesimangaliso phezu kwenu laphezu kwezizukulwane zenu kuze kube nininini.
A będą te plagi na tobie i na nasieniu twem, za znak i za cud aż na wieki.
47 Ngoba alizange limkhonze uThixo uNkulunkulu wenu ngentokozo langenjabulo ngesikhathi senu sempumelelo,
Dla tego, żeś nie służył Panu, Bogu twemu, z uciechą, i z weselem serca, mając wszystkiego dostatek.
48 ngakho lizasebenzela izitha uThixo azalithumela zona lina lilambile njalo lomile, lihambaze ebuyangeni obukhulu. UThixo uzafaka ijogwe lensimbi entanyeni zenu aze alibhubhise.
I będziesz nieprzyjaciołom twoim, które na cię Pan pośle, służył w głodzie, i w pragnieniu, i w nagości, i w niedostatku wszystkiego; i włoży jarzmo żelazne na szyję twoję, aż cię wniwecz obróci.
49 UThixo uzaletha isizwe esizamelana lani esivela kude emikhawulweni yomhlaba, njengokhozi oluhwithayo, isizwe esikhuluma ulimi elingaluzwayo,
Przywiedzie Pan na cię naród z daleka, od kończyn ziemi, który przyleci jako orzeł, naród, którego języka nie zrozumiesz.
50 isizwe sabantu abesabekayo abangahloniphi abantu abadala loba ukuba lozwelo kwabancinyane.
Naród srogi, który nie będzie miał względu na starego ani się nad dziecięciem zmiłuje;
51 Bazakudla inzalo yezifuyo zenu kanye lamabele elizwe lenu lize libhujiswe. Kabayikulitshiyela amabele, iwayini loba amafutha, kumbe amathole enkomo zenu kumbe amazinyane emihlambini yenu lize lichithwe.
I pożre owoc bydła twego, i owoc ziemi twojej, aż cię zniszczy; i nie zostawić zboża, moszczu, ani świeżej oliwy, ani stad wołów twoich, ani trzód owiec twoich, aż cię wygubi;
52 Bazalivimbezela emadolobheni enu wonke aselizweni lenu kuze kuwe imiduli yawo eqinileyo emide njalo eliyithembileyo. Bazavimbezela amadolobho enu wonke aselizweni lelo uThixo uNkulunkulu wenu alinika lona.
I oblęże cię we wszystkich bramach twoich, aż upadną mury twe wysokie i obronne, w którycheś ty ufał po wszystkiej ziemi twojej; oblęże cię we wszystkich bramach twoich, po wszystkiej ziemi twojej, którą da Pan, Bóg twój tobie.
53 Ngenxa yokuhlupheka kwenu okuzabangelwa yikuvinjezelwa kwenu yizitha zenu, lizakudla inzalo yenu, inyama yamadodana kanye lamadodakazi uThixo uNkulunkulu wenu alinike wona.
I będziesz jadł płód żywota twego, ciało synów twoich, i córek twoich, któreć dał Pan, Bóg twój, w onem oblężeniu i ściśnieniu, którem cię ściśnie nieprzyjaciel twój.
54 Loba indoda ethobekileyo kakhulu lelozwelo phakathi kwenu ayiyikuba lesihawu kumfowabo kumbe umfazi wayo emthandayo loba abantwabayo abasaphila,
Mąż pieszczotliwy między wami, i w rozkoszy wychowany, będzie zajrzał bratu swemu, i własnej żonie swej, i ostatkowi synów swych, który pozostanie.
55 kayiyikupha loba ngubani wabo inyama yabantwabayo eyabe iyidla. Kuzabe kuyikho kodwa okuseleyo ngenxa yokuhlupheka okwehliselwe phezu kwenu yizitha zenu ngesikhathi zilivimbezele emadolobheni enu wonke.
I nie udzieli żadnemu z nich z mięsa synów swych, które jeść będzie, przeto że mu nie zostało nic inszego w oblężeniu i ściśnieniu, którem cię ściśnie nieprzyjaciel twój we wszystkich bramach twoich.
56 Owesifazane obuthakathaka njalo olozwelo phakathi kwenu, olozwelo njalo obuthakathaka okokuthi angeke athinte umhlabathi ngenyawo zakhe uzakuba lolaka endodeni yakhe ayithandayo lasendodaneni lendodakazini yakhe,
Pieszczotliwa między wami, i w rozkoszy wychowana niewiasta, która ledwie nogą swoją dostępowała ziemi dla pieszczoty i rozkoszy, będzie zajrzała mężowi swemu własnemu i synowi swemu, i córce swojej.
57 inzalo yethumbu lakhe abantwana abazeleyo. Ngoba esehlose ukubadla ensitha ngesikhathi sokuvinjezelwa lokuhlupheka isitha senu esizalehlisela khona phezu kwenu emadolobheni enu.
I łożyska swego, które wychodzi z niej przy porodzeniu, i synów swych, które urodzi; bo je poje w niedostatku wszystkiego potajemnie w oblężeniu i ściśnieniu, którem cię ściśnie nieprzyjaciel twój w bramach twoich.
58 Lingayekela ukulandela ngonanzelelo wonke amazwi alo umthetho, alotshwe kule incwadi, njalo lingalesabi lelibizo lenkazimulo eyesabekayo uThixo uNkulunkulu wenu,
Jeźliże nie będziesz przestrzegał, abyś czynił wszystkie słowa zakonu tego, które napisane są w księgach tych, żebyś się bał tego imienia chwalebnego i strasznego Pana, Boga twego;
59 uzakwehlisela phezu kwenu kanye lezizukulwane zenu izifo ezesabekayo, inhlupheko ezimangalisayo ezizathatha isikhathi eside, lemikhuhlane enzima engapheliyo.
Rozmnoży na podziw Pan plagi twoje, i plagi nasienia twego, plagi wielkie i trwałe, także choroby złe i długie;
60 Uzakwehlisela phezu kwenu imikhuhlane yonke yaseGibhithe elaliyesaba, inamathele phezu kwenu.
I obróci na cię wszystkie choroby Egipskie, którycheś się lękał, i chwycą się ciebie.
61 UThixo uzakwehlisela futhi phezu kwenu inhlobo zonke zemikhuhlane kanye lezinhlupheko ezimangalisayo ezingalotshwanga kule iNcwadi yoMthetho, lize libhujiswe.
Wszelaką też niemoc, i wszelaką plagę, która nie jest napisana w księgach zakonu tego, przywiedzie Pan na cię, aż cię wytraci.
62 Lina elalibanengi njengezinkanyezi zasemkhathini lizasala selibalutshwana, ngoba lingalalelanga uThixo uNkulunkulu wenu.
I zostanie was bardzo mało, którzyście przedtem byli jako gwiazdy niebieskie przez mnóstwo, ponieważeś nie był posłuszny głosowi Pana, Boga twego,
63 Njengalokho kwamthokozisa uThixo ukuba aliphumelelise njalo alengezelele inani lenu, ngokufanayo kuzamthokozisa ukulichitha njalo alibhubhise. Lizasuswa elizweni lelo eselilungele ukungena kulo ukuthi lilithathe.
I stanie się, że jako się radował Pan nad wami, dobrze wam czyniąc i rozmnażając was, tak się radować będzie Pan nad wami tracąc was, i wygładzając was; i będziecie wykorzenieni z ziemi, do której idziecie, abyście ją posiedli.
64 UThixo uzalihlakazela ezizweni zonke, kusukela komunye umkhawulo womhlaba kuze kuyefika komunye njalo. Khonale lizakhonza abanye onkulunkulu, onkulunkulu abenziwe ngezigodo labenziwe ngamatshe, elingazange libazi lina kumbe okhokho benu.
I rozproszy cię Pan między wszystkie narody, od kończyn ziemi i aż do kończyn ziemi; tamże służyć będziesz bogom cudzym, którycheś nie znał, ty i ojcowie twoi, drewnu i kamieniowi.
65 Phakathi kwalezozizwe kaliyikufumana ukuphumula, kumbe indawo yokuphumuza inyawo zenu. Khonapho uThixo uzalipha ingqondo ekhathazekileyo lamehlo akhatheleyo ngokufisa, kanye lenhliziyo ethuthumelayo.
A między onymi narodami nie wytchniesz sobie, ani będzie miała odpoczynku stopa nogi twojej, dać też Pan tamże serce lękliwe, i oczy zemdlone, i myśl sfrasowaną.
66 Lizahlalela ovalweni izikhathi zonke, ligcwele ukwesaba emini lebusuku, lingelaqiniso ngempilo yenu.
I będzie żywot twój jakoby zawieszony przed tobą, i będziesz się lękał w nocy i we dnie, i nie będziesz pewien żywota twego.
67 Ekuseni lizakuthi, ‘Aluba sekuntambama!’ ntambama lithi, ‘Ngabe kusekuseni!’ ngenxa yokwesaba okuzakwehlela inhliziyo zenu lengxenye yezinto elizazibona ngamehlo enu.
Rano rzeczesz: Któż mi da wieczór? a w wieczór rzeczesz: Któż mi da zaranie? dla trwogi serca twego, którą się zatrwożysz, i dla tego, na co oczyma twemi patrzeć musisz.
68 UThixo uzalithumela futhi eGibhithe ngemikhumbi uhambo engathi aliyikuluhamba futhi. Lapho lizazithengisa ezitheni njengezigqili zesilisa lezesifazane, kodwa kakho ozalithenga.”
I wróci cię Pan do Egiptu w okrętach, drogą, o którejmci powiedział: Nie oglądasz jej więcej; a tam zaprzedawać się będziecie nieprzyjaciołom swoim za niewolniki, i za niewolnice, a nie będzie kto by was kupił.
