2 Amakhosi 17
1 Ngomnyaka wetshumi lambili wokubusa kuka-Ahazi inkosi yakoJuda, uHosheya indodana ka-Ela waba yinkosi yako-Israyeli eSamariya, njalo wabusa iminyaka eyisificamunwemunye.
Nʼafọ nke iri na abụọ nke ọchịchị Ehaz, bụ eze Juda, ka Hoshea nwa Elaa ghọrọ eze Izrel nʼobodo Sameria. Ọ chịrị dịka eze afọ itoolu.
2 Wenza ububi phambi kukaThixo, kodwa akubanga njengokwamakhosi ako-Israyeli amandulelayo.
O mere ihe ọjọọ nʼanya Onyenwe anyị mgbe ọ bụ eze. Ma ọ bụghị dịka ndị eze Izrel ndị ọzọ bu ya ụzọ.
3 UShalimaneseri inkosi yase-Asiriya weza wahlasela uHosheya, owayekade eyisichaka sakhe esasithela kuye.
Shalmanesa eze Asịrịa bịara buso Hoshea agha, nʼihi na Hoshea nọ nʼokpuru ọchịchị eze Asịrịa, bụrụkwa onye na-atụ ụtụ nye ya kwa afọ.
4 Kodwa inkosi yase-Asiriya yafumana ukuthi uHosheya ngumhlamuki, ngoba wayekade ethumele amanxusa enkosini yaseGibhithe uSo, njalo engasatheli imithelo enkosini yase-Asiriya njengalokhu ayekwenza minyaka yonke. Ngakho uShalimaneseri wambamba wamfaka entolongweni.
Ma eze Asịrịa chọpụtara na Hoshea abụghị onye kwesiri ntụkwasị obi nʼihi na Hoshea eze Izrel zipụrụ ndị ozi ya ka ha jekwuru So, eze Ijipt, maka enyemaka. Ọzọkwa, Hoshea kwụsịrị ịtụ ụtụ nye eze Asịrịa dịka ọ na-eme kwa afọ. Nʼihi ya Shalmanesa nwụchiri ya, tinye ya nʼụlọ mkpọrọ.
5 Inkosi yase-Asiriya yasihlasela ilizwe lonke, yangena eSamariya yalivimbezela okweminyaka emithathu.
Eze Asịrịa wakporo ala ahụ niile nʼagha, gbagoo imegide Sameria, nọchibido ya gburugburu, afọ atọ.
6 Ngomnyaka wesificamunwemunye kaHosheya, inkosi yase-Asiriya yathumba iSamariya yaxotshela abako-Israyeli e-Asiriya. Yabahlalisa eHala, ngaseGozani eMfuleni uHabhori lasemizini yamaMede.
Nʼafọ itoolu nke ọchịchị Hoshea, eze Asịrịa dọtara Sameria nʼagha, dọkpụrụ ndị Izrel niile buga ha nʼala Asịrịa. O mere ka ha biri nʼobodo Hala, nʼime Gozan nke dị nʼosimiri Hoboa, na nʼime obodo ndị Midia.
7 Konke lokhu kwenzakala ngenxa yokona kwabako-Israyeli phambi kukaThixo, owabakhupha eGibhithe emandleni kaFaro inkosi yaseGibhithe. Bakhonza abanye onkulunkulu
Ihe ndị a niile mere nʼihi na ndị Izrel mehiere megide Onyenwe anyị, bụ Chineke ha, onye ahụ mere ka ha site nʼokpuru ike Fero, eze Ijipt pụta. Ha kpọrọ isiala nye chi ndị ọzọ
8 belandela lemikhuba yezizwe uThixo ayezixotshile phambi kwabo kanye lemikhuba amakhosi ako-Israyeli ayeseyingenisile.
gbasoro omenaala niile nke ndị mba ahụ Onyenwe anyị chụpụrụ site nʼala ha. Ha gbasokwara omenaala ọjọọ ndị ahụ niile ndị eze ha webatara.
9 Basebesenza ngasese izinto ezazingalunganga kuThixo. Kusukela emphongolweni wesilindo kusiya enqabeni yomuzi basebezakhele izindawo zokukhonzela emizini yabo.
Ndị Izrel mere ihe ndị ahụ niile Onyenwe anyị Chineke ha na-adịghị anabata na nzuzo. Ha wuru ebe ịchụ aja nye chi dị iche iche nʼobodo ha niile, e, nʼobodo ukwu ma nʼobodo nta ọbụla.
10 Bazimisela amatshe okukhonzela lezinsika zika-Ashera kuwo wonke amaqaqa aphakemeyo langaphansi kwazo zonke izihlahla eziyizithingithingi.
Ha manyeere onwe ha ogidi nkume, na ogidi chi Ashera nʼelu ugwu ọbụla, na nʼokpuru osisi ọbụla nwere ndo.
11 Kuzozonke izindawo zokukhonzela batshisa impepha, njengalokhu okwakusenziwa yizizwe uThixo ayezixotshile phambi kwabo. Benza okubi okwathukuthelisa uThixo.
Ha chụrụ aja nsure ọkụ na-esi isi ụtọ nʼelu ugwu ọbụla dịka mba ndị naara ebi nʼala ahụ si eme, bụ ndị Onyenwe anyị chụpụrụ site nʼala ha, mgbe Izrel bịara biri nʼebe ahụ. Ha mere ihe ọjọọ dị iche iche, nke mere ka iwe wee Onyenwe anyị nke ukwuu.
12 Bakhonza izithombe, lanxa uThixo wayethe, “Lingabokwenza lokhu.”
E, ha fere arụsị dị iche iche ofufe, lefuo anya na Onyenwe anyị dọrọ ha aka na ntị sị ha, “Unu emela ihe dị otu a.”
13 UThixo wayebaxwayisile abako-Israyeli kanye labakoJuda ngabaphrofethi bakhe bonke lezanuse wathi: “Tshiyani izindlela zenu ezimbi. Gcinani imithetho yami lezimiso zami ezisemlayweni engalaya okhokho benu ngawo lengawuthumela kini ngezinceku zami abaphrofethi.”
Mgbe niile ka Onyenwe anyị na-eziga ndị amụma ya, na ndị ọhụ ụzọ, ịdọ Izrel na Juda aka na ntị, sị ha, “Sitenụ nʼajọ ihe unu na-eme chegharịa. Debenụ iwu na ụkpụrụ m, dịka iwu ahụ niile m nyere nna unu ha ka ha debe si dị, nke m sikwa nʼọnụ ndị ozi m bụ ndị amụma nye unu.”
14 Kodwa abalalelanga njalo baba ntamolukhuni njengabokhokho babo, bona abangazange bathembele kuThixo wabo.
Ma ndị Izrel jụrụ ige ntị. Kama ha kpachara anya kwesie olu ha ike dịka nna nna ha mere, bụ ndị na-ekwenyeghị na Onyenwe anyị Chineke ha.
15 Balahla izimiso zakhe lesivumelwano asenza labokhokho babo lezixwayiso ayebanike zona. Balandela izithombe eziyize, labo ngokwabo baba yize, balingisela izizwe ababehlala phakathi kwazo lanxa uThixo wayebalaye wathi, “Lingenzi njengabo,” njalo benza izinto ayebanqabele ukuthi bazenze.
Ha jụrụ ụkpụrụ ya niile na ọgbụgba ndụ ya, nke ya na ndị bụ nna nna ha gbara na iwu nke ọ dọrọ ha aka na ntị ka ha debe. Ha gbasooro chi arụsị bụ ihe efu, ha onwe ha ghọkwara ihe efu. Ha ṅomiri mba dị iche iche ndị ahụ bi ha gburugburu, nʼagbanyeghị na Onyenwe anyị nyere ha iwu sị, “Unu emela dịka ha.”
16 Bayephula yonke imilayo kaThixo wabo, bazenzela izithombe ezikhandiweyo ezamathole amabili, benza insika ku-Ashera. Bakhothamela zonke izinkanyezi zezulu, njalo bakhonza uBhali.
Ha jụrụ idebe iwu niile Onyenwe anyị Chineke ha nyere ha. Ha meere onwe ha ogidi arụsị Ashera, kpụọrọ onwe ha oyiyi ụmụ ehi abụọ. Ha kpọrọ isiala nye Baal, na anyanwụ, na ọnwa, na kpakpando.
17 Benza umhlatshelo ngamadodana lamadodakazi abo emlilweni. Babevumisa njalo besenza ubuthakathi, bazinikela ekwenzeni okubi phambi kukaThixo bamthukuthelisa.
Ha jiri ụmụ ha ndị ikom na ụmụ ha ndị inyom chụọ aja nsure ọkụ nye chi ndị mba ọzọ. Ha gakwara nʼaja ịjụ ase, na ịgba aja, si otu a nyefee onwe ha nʼaka ime ihe jọrọ njọ nʼanya Onyenwe anyị, si otu a kpasuo ya iwe.
18 Ngakho uThixo wabathukuthelela abako-Israyeli wabaxotsha kuye. Isizwana sakoJuda yiso kuphela esasalayo,
Ya mere, Onyenwe anyị wesoro Izrel iwe nke ukwuu, wezuga ha site nʼihu ya. Ọ dịkwaghị onye o kwere ka ọ fọdụ, karịakwa naanị ebo Juda.
19 loba nje laye uJuda engayigcinanga imilayo kaThixo. Balandela imikhuba eyayingeniswe ngabako-Israyeli.
Ma ndị Juda jụkwara idebe ihe niile Onyenwe anyị bụ Chineke ha nyere ha nʼiwu. Ha sooro omume ọjọọ ndị Izrel webatara.
20 Ngakho uThixo wakhalala bonke abantu bako-Israyeli; wabahlukuluza njalo wabanikela ezandleni zabaphangi, waze wabasusa phambi kwakhe.
Nʼihi nke a, Onyenwe anyị jụrụ ndị Izrel niile. Ọ tara ha ahụhụ site nʼinyefe ha nʼaka ndị na-apụnara mmadụ ihe nʼike tutu ruo mgbe o mere ka e site nʼihu ya wezuga ha.
21 UThixo uthe esemkhiphile u-Israyeli endlini kaDavida, babeka uJerobhowamu indodana kaNebhathi ukuba abe yinkosi yabo. UJerobhowamu wamphambula u-Israyeli ekulandeleni uThixo wambangela ukuba enze isono esikhulu.
Mgbe Onyenwe anyị mere ka ndị Izrel dọwapụ onwe ha site nʼalaeze Devid, ha mere Jeroboam nwa Nebat, eze ha. Ma Jeroboam mere ka Izrel site nʼiso Onyenwe anyị wezuga onwe ha. O mere ka ha mee mmehie dị ukwuu.
22 Abako-Israyeli baqhubeka ngazozonke izono zikaJerobhowamu abaze bazidela.
Ọ dịkwaghị mgbe ụmụ Izrel sitere nʼime mmehie ahụ Jeroboam dubara ha pụta,
23 UThixo waze wabasusa phambi kwakhe, njengoba wayexwayisile ngezinceku zakhe zonke abaphrofethi. Ngakho abantu bako-Israyeli bathunjwa elizweni labo basiwa e-Asiriya, njalo balokhu bekhonale.
tutu ruo mgbe Onyenwe anyị kpochapụrụ Izrel niile site nʼihu ya, dịka o kwuru na ọ ga-eme, site nʼọnụ ndị amụma na-ejere ya ozi. Ọ bụ nke a mere ndị Izrel ji gaa biri nʼAsịrịa dịka ndị a dọtara nʼagha ruo taa.
24 Inkosi yase-Asiriya yaletha abantu ababevela eBhabhiloni, leKhutha, le-Ava, leHamathi kanye leSefavayimi yayabahlalisa emizini yeSamariya endaweni eyayingeyabako-Israyeli.
Eze Asịrịa sitere nʼala Babilọn, Kuta, Ava, Hamat na Sefavaim kpọta ndị mmadụ bịara biri nʼobodo Sameria ịnọchi anya ndị Izrel niile e sitere nʼebe ahụ bupụ. Nʼụzọ dị otu a, ha nwetara Sameria birikwa nʼobodo ya niile.
25 Ekuqaleni kokuhlala kwabo khona, babengamkhonzi uThixo; ngakho uThixo wathumela izilwane phakathi kwabo, zabulala abanye babo.
Ma mgbe ndị Asịrịa malitere ibi nʼebe ahụ, ha atụghị egwu Onyenwe anyị, maọbụ fee ya ofufe. Nʼihi ya, Onyenwe anyị zitere ọdụm ndị batara nʼetiti ha gbuo ụfọdụ mmadụ nʼime ha.
26 Kwabikwa enkosini yase-Asiriya kwathiwa, “Abantu obaxotshele eSamariya wabahlalisa emizini yakhona abakwazi ukuthi unkulunkulu walelolizwe ufunani. Usethumele izilwane phakathi kwabo, ezibabulalayo zibaqeda, ngoba abantu abakwazi ukuthi ufunani.”
Ya mere, e zigara eze Asịrịa ozi sị ya, “Ndị ahụ i dọtara nʼagha mee ka ha bịa biri nʼobodo Sameria amaghị ihe chi nwe ala ahụ chọrọ. O zitere ọdụm nʼetiti ha, nke na-egbu ha, nʼihi na ndị ahụ amaghị ihe ọ chọrọ.”
27 Inkosi yase-Asiriya yakhupha isiqondiso yathi, “Thuma omunye wabaphristi owabathumbayo eSamariya, abuyele ayohlala labantu njalo abafundise ukuthi unkulunkulu walelolizwe ufunani.”
Eze Asịrịa nyere iwu sị: “Ka otu onye nʼime ndị nchụaja e si na Sameria dọta nʼagha laghachi gaa biri nʼebe ahụ, izi ndị bi nʼobodo ahụ ihe chi ala ahụ chọrọ.”
28 Ngakho omunye wabaphristi ababethunjwe eSamariya weza wayahlala eBhetheli wabafundisa ukuthi uThixo ukhonzwa njani?
Ya mere, otu nʼime ndị nchụaja ebuuru site na Sameria gaa ala ọzọ, bịara biri na Betel, kuziere ha otu ha ga-esi na-atụ egwu Onyenwe anyị.
29 Loba kunjalo, yileloqembu ngobuzwe balo lenza onkulunkulu balo emadolobheni wonke ababehlaliswe khona, bababeka ezindaweni zokukhonzela ezazakhiwe ngabantu beSamariya.
Nʼagbanyeghị nke a, ndị mba ọbụla meere onwe ha chi nke aka ha nʼobodo ahụ niile ebe ha bi nʼime ya. Ha guzobere chi ndị a nʼụlọ arụsị nke ndị Sameria wuru nʼebe niile dị elu.
30 Abantu ababevela eBhabhiloni babumba uSukhothi-Bhenothi, kwathi ababevela eKhutha benza uNerigali, ababevela eHamathi benza u-Ashima,
Ndị si Babilọn mere chi ha a na-akpọ Sukọt Benot; ndị si Kut emee Neagal, ebe ndị si Hamat mekwara Ashima.
31 ama-Avi enza uNibhazi kanye loTharithaki, lamaSefavi enza umhlatshelo ngokutshisa abantwababo emlilweni benikela ku-Adrameleki lo-Anameleki, onkulunkulu bamaSefavayimi.
Ndị si Ava mekwara Nibaz, na Tatak, ma ndị si Sefavaim na-esure ụmụ ha nʼọkụ dịka aja nye Adramelek na Anamelek, bụ chi ndị Sefavaim.
32 Bamkhonza uThixo, kodwa basebezikhethela phakathi kwabo inhlobo zonke zabantu ukuthi babe ngabaphristi ezindaweni eziphakemeyo zokukhonzela.
Ha tụrụ egwuOnyenwe anyị, ma ha họpụtara ụdị mmadụ dị iche iche site nʼetiti onwe ha, ndị na-ejere ha ozi dịka ndị nchụaja nʼụlọ chi ha dị nʼebe niile dị elu.
33 Bamkhonza uThixo, kodwa babekhonza labonkulunkulu babo belandela imikhuba yezizwe ababevela kizo.
Ha na-atụ egwu Onyenwe anyị ma ha gara nʼihu na-efe chi nke aka ha dịka omenaala mba ebe ndị e si dọta ha nʼagha si dị.
34 Kuze kube lamuhla balokhu bekwenza lokhu belandela imikhuba emidala. Abamkhonzi uThixo njalo abalandeli izimiso leziqondiso, imithetho lemilayo uThixo ayeyiphe abantwana bakaJakhobe, lo ambiza ngokuthi ngu-Israyeli.
Ruo taa, ha na-anọgidesi ike nʼife ofufe dịka ụzọ ochie ha si dị. Ha adịghị atụ egwu Onyenwe anyị, maọbụ mee dịka ụkpụrụ na iwu niile, maọbụ dịka ntụziaka na ihe niile enyere nʼiwu si dị, bụ nke Onyenwe anyị nyere ụmụ Jekọb, onye ọ kpọrọ Izrel.
35 UThixo wathi esenza isivumelwano labako-Israyeli, wabalaya wathi, “Lingakhonzi abanye onkulunkulu loba ukubakhothamela, lingabenzeli lutho loba ukubenzela umhlatshelo.
Mgbe Onyenwe anyị na ndị Izrel gbara ndụ, o nyere ha iwu sị, “Unu atụkwala chi ọzọ ọbụla egwu, maọbụ kpọọ isiala nye ha. Unu efela ha ofufe maọbụ chụọ aja nye ha.
36 Khonzani kuphela uThixo, yena owalikhuphula walisusa eGibhithe ngamandla amakhulu langesandla somusa esivulekileyo, nguye yedwa okumele limkhonze. Kuye lizakhothama njalo kuye lizanikela imihlatshelo.
Ma Onyenwe anyị, onye ji ike dị ukwuu, na aka dị ike e setịpụrụ esetipụ kpọpụta unu site nʼala Ijipt, bụ naanị onye unu ga-atụ egwu. Ya ka unu ga-akpọ isiala nye, ya ka unu ga-achụrụ aja.
37 Linanzelele ngezikhathi zonke ukulondoloza izimiso, leziqondiso, imithetho lemilayo alilobela yona. Lingabokhonza abanye onkulunkulu.
Unu ga-elezi anya hụ na unu debere ụkpụrụ na iwu niile, ntụziaka na ihe niile enyere nʼiwu ndị a e depụtara nʼakwụkwọ nye unu. Unu atụkwala egwu chi ndị ọzọ.
38 Lingakhohlwa isivumelwano engasenza lani, njalo lingakhonzi abanye onkulunkulu.
Unu echefula ọgbụgba ndụ ahụ mụ na unu gbara. Unu akpọkwala isiala nye chi ndị ọzọ nʼihi egwu.
39 Kodwa, khonzani uThixo uNkulunkulu wenu, nguye ozalikhulula ezandleni zezitha zenu zonke.”
Kama, tụọnụ egwu ma fee Onyenwe anyị Chineke unu. Ọ bụ ya ga-anapụta unu site nʼaka ndị iro unu niile.”
40 Loba kunjalo, kabazange balalele kodwa baqhubeka belandela imikhuba yabo yakuqala.
Ma ndị Izrel egeghị ntị, kama, dịka ụzọ ọjọọ ha si dị, ha fere chi ọzọ ofufe.
41 Lanxa babemkhonza uThixo, babelandela izithombe zabo. Lalamuhla abantwababo labantwana babantwababo balokhu besenza khonokho okwakusenziwa ngoyise.
Ọ bụ ezie na ndị a na-efe Onyenwe anyị ofufe, ma ha nọgidekwara na-ejere arụsị niile ha ozi. Ruo taa, ụmụ ha, na ụmụ ụmụ ha, gara nʼihu na-emekwa ihe nna nna ha mere.
