သုတ္တံကျမ်း 29
1 ၁ အထပ်ထပ်ဆုံးမ ခြင်းကိုခံ သော်လည်း၊ မိမိ လည်ပင်း ကို ခိုင်မာ စေသောသူ သည် ကိုးကွယ် ရာမ ရ၊ ရုတ်တရက် ပျက်စီး လိမ့်မည်။
Some people remain stubborn [IDM] [even] though they are often reproved/warned [about doing what is wrong], [but some day] they will be crushed/ruined, and nothing will be able to heal them.
2 ၂ ဖြောင့်မတ် သောသူတို့သည် အခွင့် ရသောအခါ ၊ ပြည်သူ ပြည်သားတို့သည် ဝမ်းမြောက် တတ်ကြ၏။ မ တရားသောသူတို့သည် အုပ်စိုး သောအခါ မူကား ၊ ပြည်သူ ပြည်သားတို့သည် ဝမ်းနည်း တတ်ကြ၏။
When righteous [people] are rulers, people are happy, but when wicked [people] rule, people (groan/are miserable).
3 ၃ ပညာ တရားကို နှစ်သက် သောသူ သည် မိမိ အဘ ကို ဝမ်းမြောက် စေ၏။ ပြည်တန်ဆာ တို့နှင့် ပေါင်းဘော် သောသူမူကား ၊ ဥစ္စာ ပြုန်းတီး တတ်၏။
Those who are eager to become wise cause their parents to be glad; those who spend their time with prostitutes will end up giving all their money to them.
4 ၄ တရား သဖြင့် စီရင်သောရှင် ဘုရင်သည် တိုင်းပြည် ကို တည် စေတတ်၏။ တံစိုး စားသော ရှင် ဘုရင်မူကား ၊ တိုင်းပြည် ကို မှောက်လှန် တတ်၏။
When a king rules justly/fairly, he causes his nation to be strong, but a king who is concerned [only] with getting more money from the people ruins his nation.
Those who (flatter others/say nice things to others [merely] to cause them to feel good) are really setting a trap for them (OR, for themselves) [SYN].
6 ၆ အဓမ္မ လူ ပြစ်မှား ရာ၌ ကျော့ကွင်း ထောင်လျက် ရှိ၏။ ဖြောင့်မတ် သောသူမူကား ၊ ရွှင်လန်း စွာ သီချင်း ဆိုတတ်၏။
Evil people will be trapped by the sins that they commit, but righteous/honest people will sing and be joyful/happy.
Righteous/Good people know that poor [people] should be treated fairly/justly, [but] wicked people (are not concerned about/do not pay attention to) those matters at all.
8 ၈ မထီမဲ့မြင် ပြုသောသူ တို့ သည် မြို့ ကို မီးရှို့ တတ် ၏။ ပညာရှိ သောသူတို့ မူကား ၊ ဒေါသအမျက် ကို လွှဲ တတ် ၏။
Those who make fun of [everything that is good say things that] cause [everyone in] the city to (be agitated/in turmoil); those who are wise enable [people] to remain calm.
9 ၉ ပညာရှိ သောသူ သည် မိုက် သောသူ နှင့် အမှု တွေ့လျှင် ၊ စိတ်ဆိုး သည်ဖြစ်စေ ၊ ပြုံးရယ် သည်ဖြစ်စေ ၊ အားရ စရာအကြောင်းမ ရှိ။
If a wise person sues a foolish person, the foolish person merely laughs [at him] and yells [at him] and will not be quiet (OR, [the dispute will] not be resolved).
10 ၁၀ လူ အသက်ကိုသတ် တတ်သောသူတို့သည် စုံလင် သောသူကို မုန်း တတ်ကြ၏။ ဖြောင့်မတ် သောသူတို့ မူကား ၊ သူတပါး အသက် ကို စောင့်မ တတ်ကြ၏။
Those who murder others hate people who (are honest/always do what is right), but righteous [people] try to protect them.
11 ၁၁ မိုက် သောသူသည် မိမိ ကြံစည် သမျှ ကို ဘော်ပြ တတ်၏။ ပညာ ရှိသောသူမူကား ၊ အဆင် မသင့်မှီ ထိမ်ဝှက် တတ်၏။
People who are wise are patient and restrain/control themselves when they are angry, but foolish people (quickly show others that they are very angry/do not restrain themselves at all).
If a ruler (pays attention to/believes) [people who tell] lies, all his officials will [also] become wicked.
13 ၁၃ ဆင်းရဲ သောသူနှင့် ညှဉ်းဆဲ သောသူ တို့သည် တွေ့ကြုံ ကြပြီ။ ထာဝရဘုရား သည် ထို နှစ်ဦး တို့အား အလင်း ကိုပေး သနားတော်မူ၏။
There is one thing that is true about both poor people and those who oppress them: Yahweh enables all of them to see.
If kings judge poor [people] fairly, they will continue to rule for a long time.
15 ၁၅ ကြိမ်လုံး နှင့်ရိုက်ခြင်း၊ နှုတ်နှင့်ဆုံးမ ခြင်းအားဖြင့် ပညာ တိုးပွါး တတ်၏။ တတ် တိုင်းနေစေသော သူငယ် သည် အမိ ကို အရှက်ခွဲ တတ်၏။
If children are punished/spanked and reproved/warned, they become wise; but if they are allowed to do whatever they want to do, they [do things that] cause their mothers to be ashamed of them.
16 ၁၆ မ တရားသောသူတို့သည် များပြား သောအခါ ၊ လွန်ကျူး ခြင်းအပြစ်တိုးပွား တတ်၏။ သို့ရာတွင် ၊ သူ တို့ ပျက်စီး ခြင်းကို ဖြောင့်မတ် သောသူတို့သည် မြင် ရကြ၏။
When wicked [people] rule, there are more crimes committed {people commit more crimes}, but [some day] those wicked people will (be defeated/no longer rule), and righteous [people] will see that happen.
17 ၁၇ သင် ၏သား ကို ဆုံးမ လော့။ သို့ပြုလျှင် သူသည် သင့် ကို ချမ်းသာ ပေးမည်။ ထိုမျှ မက စိတ် ရွှင်လန်း စရာ အခွင့်ကို ပေး မည်။
If you discipline your children, they will no longer [do things that] will cause you to be worried; instead, they [will do things that] will delight you [SYN].
18 ၁၈ ဗျာဒိတ် တော်မ ရှိလျှင် ၊ လူ တို့သည် အကျိုးနည်း ဖြစ်ကြ၏။ တရား တော်ကို စောင့် သောသူမူကား မင်္ဂလာ ရှိ ၏။
When the people [of a nation] do not receive messages that come directly from God, they do not control their behavior. [God] is pleased with those who obey his laws.
19 ၁၉ စကား အားဖြင့် သာ ကျွန် ကို ဆုံးမ ၍ မ နိုင်ရာ။ သူသည်နားလည် သော်လည်း ၊ နား မ ထောင်ဘဲ နေလိမ့်မည်။
It is not possible to correct/discipline servants only by talking to them; they understand what you are saying, but they do not pay attention to it.
20 ၂၀ သတိ မရှိဘဲစကား များသော သူရှိ လျှင်၊ ထိုသူ ၌ မြော်လင့် စရာအခွင့်ရှိသည်ထက်၊ မိုက် သောသူ၌ သာ၍ မြော်လင့်စရာ အခွင့်ရှိ၏။
[God] can help/bless foolish people more easily [RHQ] than he can help/bless people who speak without thinking first.
21 ၂၁ ကျွန် သည်ငယ် သော အရွယ်မှစ၍ ပျော်ပါး အောင် ကျွေးမွေးခြင်းကိုခံရလျှင် ၊ နောက်ဆုံး ၌ သား အရာကို ရ လိမ့်မည်။
If someone gives his servants everything that they want, starting from when they are young, some day those servants will take from him everything that he owns.
22 ၂၂ စိတ်ဆိုး တတ်သောသူ သည် ခိုက်ရန် မှုကို နှိုးဆော် တတ်၏။ ပြင်းထန် သောသူ သည်လည်း ၊ အလွန်အကျူး များ တတ်၏။
Those who [quickly] become angry cause [many] arguments, and they [also] commit many sins.
Proud people will be disgraced; those who are humble will be respected.
24 ၂၄ သူခိုး ကို လက်ခံ သောသူသည် မိမိ အသက် ကိုမုန်း တတ်၏။ ကျိန်ဆို ခြင်းကိုပြု သော်လည်း ၊ အမှုကိုမ ဘော် မပြတတ်။
Those who help thieves [to steal] only hurt themselves; [when they are in court], they solemnly ask [God] to curse them [if they do not tell the truth], but they do not tell the truth [about the crime that was committed], [and as a result, God will curse them].
25 ၂၅ လူ ကိုကြောက်ရွံ့ ခြင်း သဘောသည် ကျော့ကွင်း ကို ထောင် တတ်၏။ ထာဝရဘုရား ကို ခိုလှုံ သောသူမူကား လုံခြုံလိမ့်မည်။
It is [like] a dangerous trap [MET] [for people] to be (afraid of/worried about) what others will think about them, but those who trust in Yahweh are safe/protected.
26 ၂၆ မင်း ပြုသောကျေးဇူး ကိုများ သောသူတို့သည် ကြိုးစား၍ ရှာ တတ်ကြ၏။ သို့ရာတွင် ခပ်သိမ်းသောသူတို့ ၏အမှုကို ထာဝရဘုရား စီရင် တော်မူ၏။
Many [people] request rulers to do things to help them, but Yahweh is [the only one] who surely does for people what is fair/just.
27 ၂၇ တရား သောသူသည် မ တရားသောသူ ကို၎င်း၊ မ တရားသောသူသည်တရား သဖြင့် ကျင့် သောသူကို၎င်း၊ စက်ဆုပ် ရွံရှာတတ်၏။
Righteous [people] hate/detest those who do what is evil, and wicked [people] hate [those whose behavior is always] good.
