< Matei 5 >

1 A Yeshu bhakaabhonanjeje bhandunji bhabhagwinji, gubhakwelile pa shitumbi gubhatemi. Bhaajiganywa bhabho gubhaajendelenje,
वो इस भीड़ को देख कर ऊँची जगह पर चढ़ गया। और जब बैठ गया तो उस के शागिर्द उस के पास आए।
2 nabhalabho gubhatandwibhe kwaajiganyanga bhalinkuti.
और वो अपनी ज़बान खोल कर उन को यूँ ता'लीम देने लगा।
3 Mbaya bhaalaganga mmitima jabhonji, pabha Upalume gwa Kunnungu gwabhonji.
मुबारिक़ हैं वो जो दिल के ग़रीब हैं क्यूँकि आस्मान की बादशाही उन्हीं की है।
4 Mbaya bhainjikenje, pabha shibhaangalaywanje.
मुबारिक़ हैं वो जो ग़मगीन हैं, क्यूँकि वो तसल्ली पाएँगे।
5 Mbaya bhaitimalikenje, pabha shibhapegwanje shilambo.
मुबारिक़ हैं वो जो हलीम हैं, क्यूँकि वो ज़मीन के वारिस होंगे।
6 Mbaya bhakwetenje lilaka na lokolila tenda ibhapinga a Nnungu, pabha shibhatendanje.
मुबारिक़ हैं वो जो रास्तबाज़ी के भूखे और प्यासे हैं, क्यूँकि वो सेर होंगे।
7 Mbaya bhakwetenje shiya, pabha a Nnungu shibhaabhonelanje shiya.
मुबारिक़ हैं वो जो रहमदिल हैं, क्यूँकि उन पर रहम किया जाएगा।
8 Mbaya bhakwetenje ng'aniyo ya mmbone mmitima jabhonji, pabha shibhaabhonanje a Nnungu.
मुबारिक़ हैं वो जो पाक दिल हैं, क्यूँकि वह ख़ुदा को देखेंगे।
9 Mbaya bhaaloleyanga ulele, pabha shibhashemwanje bhana bha a Nnungu.
मुबारिक़ हैं वो जो सुलह कराते हैं, क्यूँकि वह ख़ुदा के बेटे कहलाएँगे।
10 Mbaya bhaapotekwanga kwa ligongo lya tenda ibhapinga a Nnungu, pabha Upalume gwa Kunnungu gwabhonji.
मुबारिक़ हैं वो जो रास्तबाज़ी की वजह से सताए गए हैं, क्यूँकि आस्मान की बादशाही उन्हीं की है।
11 “Mbaya mmanganyanji bhandunji bhantukanangaga na kumpotekanga na kunnambililanga kila indu yangali ya mmbone kwa ligongo lyangu nne.
जब लोग मेरी वजह से तुम को लान — तान करेंगे, और सताएँगे; और हर तरह की बुरी बातें तुम्हारी निस्बत नाहक़ कहेंगे; तो तुम मुबारिक़ होगे।
12 Mwiinonyelanje na angalila pabha upo yenunji yaigwinji kunnungu. Ni nnepeyo shibhaapotekenje ashinkulondola bha a Nnungu bhukala, nkanabhe bhelekwanga.
ख़ुशी करना और निहायत शादमान होना क्यूँकि आस्मान पर तुम्हारा अज्र बड़ा है। इसलिए कि लोगों ने उन नबियों को जो तुम से पहले थे, इसी तरह सताया था।
13 “Mmanganyanji mbuti nnjete ja shilambolyo! Nnjete jikanonye jitagwe nndi jinonye kabhili? Jikapwaa kabhili, ikabhe kujawa palanga jilibhatwe na bhandunji.
तुम ज़मीन के नमक हो। लेकिन अगर नमक का मज़ा जाता रहे तो वो किस चीज़ से नमकीन किया जाएगा? फिर वो किसी काम का नहीं सिवा इस के कि बाहर फेंका जाए और आदमियों के पैरों के नीचे रौंदा जाए।
14 “Mmanganyanji mbuti shilangaya sha shilambolyo! Mbuti shilangaya sha shilambo shili pa shitumbi shikaishika.
तुम दुनिया के नूर हो। जो शहर पहाड़ पर बसा है वो छिप नहीं सकता।
15 Wala bhandu bhakakoleyanga kandili niunishila lidebhe, ikabheje pabhika panani mesha jaamulishilanje bhowe bhalinginji nnyumba.
और चिराग़ जलाकर पैमाने के नीचे नहीं बल्कि चिराग़दान पर रखते हैं; तो उस से घर के सब लोगों को रोशनी पहुँचती है।
16 Nneyo peyo shilangaya shenunji shilangaye pa bhandunji, nkupinga bhaibhonanje itendi yenunji ya mmbone, bhaakuyanje Ainabhenunji bhali kunnungu.
इसी तरह तुम्हारी रोशनी आदमियों के सामने चमके, ताकि वो तुम्हारे नेक कामों को देखकर तुम्हारे बाप की जो आसमान पर है बड़ाई करें।
17 “Nnaganishiyanje kuti njikwiya angabhanya Shalia ya a Musha na majiganyo ga ashinkulondola bha a Nnungu. Nangaika kuangabhanya, ikabhe kuumalishiya.
“ये न समझो कि मैं तौरेत या नबियों की किताबों को मन्सूख़ करने आया हूँ, मन्सूख़ करने नहीं बल्कि पूरा करने आया हूँ।
18 Kweli ngunakummanjilanga, mpaka kunnungu na shilambolyo pushiipitepo, shakwa nkali shishoko sha shalia shipinga shoywa mpaka gowe pushigamalile.
क्यूँकि मैं तुम से सच कहता हूँ, जब तक आस्मान और ज़मीन टल न जाएँ, एक नुक़्ता या एक शोशा तौरेत से हरगिज़ न टलेगा जब तक सब कुछ पूरा न हो जाए।
19 Bhai, jojowe akaakunda nkali amuli jimo jili jajishoko punda yowe, nikwaajiganyanga bhananji bhanakundanje, jwenejo shaabhe jwanshoko Muupalume gwa Kunnungu. Ikabheje jwene shaakunde shalia nikwaajiganyanga bhananji kukunda shalia, jwenejo shaabhe jwankulungwa Muupalume gwa Kunnungu.
पस जो कोई इन छोटे से छोटे हुक्मों में से किसी भी हुक्म को तोड़ेगा, और यही आदमियों को सिखाएगा। वो आसमान की बादशाही में सब से छोटा कहलाएगा; लेकिन जो उन पर अमल करेगा, और उन की ता'लीम देगा; वो आसमान की बादशाही में बड़ा कहलाएगा।
20 Kwa nneyo ngunakummalanjilanga, aki jenunji ibhaga jikapunde ja Ashimapalishayo na bhaajiganya bha Shalia, ngu, nkajinjilanga Muupalume gwa Kunnungu.
क्यूँकि मैं तुम से कहता हूँ, कि अगर तुम्हारी रास्तबाज़ी आलिमों और फ़रीसियों की रास्तबाज़ी से ज़्यादा न होगी, तो तुम आसमान की बादशाही में हरगिज़ दाख़िल न होगे।”
21 “Mpilikenenje bhanyikala bhashinkulugulilwanga, ‘Nnabhulaje! Shabhulajejo shapate ukumu.’
तुम सुन चुके हो कि अगलों से कहा गया था कि ख़ून ना करना जो कोई ख़ून करेगा वो 'अदालत की सज़ा के लायक़ होगा।
22 Ikabheje nne ngunakummalanjilanga, jojowe akuntumbalila mpwakwe shaukumulwe, akunnyegaya mpwakwe shapelekwe ku lukumbi kuukumulwa. Na akunshema mpwakwe nngumba anapinjikwa kuleshelwa pa moto gwa ku Jeanamu. (Geenna g1067)
लेकिन मैं तुम से ये कहता हूँ कि, 'जो कोई अपने भाई पर ग़ुस्सा होगा, वो 'अदालत की सज़ा के लायक़ होगा; कोई अपने भाई को पाग़ल कहेगा, वो सद्रे — ऐ अदालत की सज़ा के लायक़ होगा; और जो उसको बेवक़ूफ़ कहेगा, वो जहन्नुम की आग का सज़ावार होगा। (Geenna g1067)
23 “Bhai, monaga nnipinga shoya mbepei yenu pa shitala, nikumbushila kuti mpwenu ashikola mpwai na mmwe,
पस अगर तू क़ुर्बानगाह पर अपनी क़ुर्बानी करता है और वहाँ तुझे याद आए कि मेरे भाई को मुझ से कुछ शिकायत है।
24 nneshe mbepei yenu pa shitala, nkatandubhe kulundana naka mpwenu, kungai mmuje nshoye mbepei yenu.
तो वहीं क़ुर्बानगाह के आगे अपनी नज़्र छोड़ दे और जाकर पहले अपने भाई से मिलाप कर तब आकर अपनी क़ुर्बानी कर।
25 “Shangupe mpatane naka mmagongo nnjenu nninginji mumpanda nkanabhe ika ku bhaukumula. Nkupinga mmagongo nnjenujo anampeleshe kubhaukumula, na bhaukumula nikunkamuya ku bhalinda bhantabhanje.
जब तक तू अपने मुद्द'ई के साथ रास्ते में है, उससे जल्द सुलह कर ले, कहीं ऐसा न हो कि मुद्द'ई तुझे मुन्सिफ़ के हवाले कर दे और मुन्सिफ़ तुझे सिपाही के हवाले कर दे; और तू क़ैद खाने में डाला जाए।
26 Kweli ngunakummalanjila, nkakopoka mwenemo mpaka pushinnipe mmbiya yowe.
मैं तुझ से सच कहता हूँ, कि जब तक तू कौड़ी — कौड़ी अदा न करेगा वहाँ से हरगिज़ न छूटेगा।
27 “Mpilikenenje kuti bhandunji bhashinkulugulilwanga, ‘Nnalabhelabhe!’
“तुम सुन चुके हो कि कहा गया था, ‘ज़िना न करना।’
28 Ikabheje nne ngunakummalanjilanga, jojowe akunnola jwankongwe kwa kunnokolila, muntima gwakwe alebhelebhe najo.
लेकिन मैं तुम से ये कहता हूँ कि जिस किसी ने बुरी ख़्वाहिश से किसी 'औरत पर निगाह की वो अपने दिल में उस के साथ ज़िना कर चुका।
29 Bhai, monaga liyo lyenu lya kunnilo linnebhiyaga, nnikolotole nkajae kwaatalika. Mbaya shiobhe shibhalo shimo pa shiilu shenu, nngalingana shiilu shenu showe kujawa pa moto gwa ku Jeanamu. (Geenna g1067)
पस अगर तेरी दहनी आँख तुझे ठोकर खिलाए तो उसे निकाल कर अपने पास से फेंक दे; क्यूँकि तेरे लिए यही बेहतर है; कि तेरे आ'ज़ा में से एक जाता रहे और तेरा सारा बदन जहन्नुम में न डाला जाए। (Geenna g1067)
30 Monaga nkono nnilo gwenu unnebhiyaga, nngukate nkaujae kwaatalika. Mbaya shiobhe shibhalo shimo pa shiilu shenu, nngalingana shiilu showe kuleshelwa pa moto gwa ku Jeanamu. (Geenna g1067)
और अगर तेरा दाहिना हाथ तुझे ठोकर खिलाए तो उस को काट कर अपने पास से फेंक दे। क्यूँकि तेरे लिए यही बेहतर है; कि तेरे आ'ज़ा में से एक जाता रहे और तेरा सारा बदन जहन्नुम में न जाए।” (Geenna g1067)
31 “Numbe yalugwilwe, ‘Mundu akunneka nkagwe, annjandishile talaka.’
ये भी कहा गया था, जो कोई अपनी बीवी को छोड़े उसे तलाक़नामा लिख दे।
32 Ikabheje nne ngunakummalanjilanga, akumpa nkagwe talaka ikabhe kwa ligongo lya labhalabha, anakuntenda alabhelabhe, naka jwannume annombaga jwankongwe aleshilwe na ambujegwe, analabhalabha.
लेकिन मैं तुम से ये कहता हूँ, कि जो कोई अपनी बीवी को हरामकारी के सिवा किसी और वजह से छोड़ दे वो उस से ज़िना करता है; और जो कोई उस छोड़ी हुई से शादी करे वो भी ज़िना करता है।
33 “Kabhili mpilikenenje kuti bhanyikala bhashinkubhalanjilwanga, ‘Nnalumbile kwa unami, ikabhe nnaapinjikwa ntende imwaalumbile Bhakulungwa,’
“फिर तुम सुन चुके हो कि अगलों से कहा गया था ‘झूठी क़सम न खाना; बल्कि अपनी क़समें ख़ुदावन्द के लिए पूरी करना।’
34 Ikabheje nne ngunakummalanjilanga, nnalumbilanje wala kunnungu, pabha shitengu sha Upalume gwa a Nnungu,
लेकिन मैं तुम से ये कहता हूँ कि बिल्कुल क़सम न खाना न तो आस्मान की क्यूँकि वो ख़ुदा का तख़्त है,
35 wala shilambolyo, pabha palibhatila makongono gabho, wala ku Yelushalemu, pabha shilambo sha a Mpalume bhakulu.
न ज़मीन की, क्यूँकि वो उस के पैरों की चौकी है। न येरूशलेम की क्यूँकि वो बुज़ुर्ग बादशाह का शहर है।
36 Wala nnalumbile kwa ntwe gwenu, pabha nkaakombola kulutenda luumbo lwenu lumo lubhe lwanawe eu lwanapi,
न अपने सर की क़सम खाना क्यूँकि तू एक बाल को भी सफ़ेद या काला नहीं कर सकता।
37 Mmeleketaga, ‘Elo,’ bhai ibhe ‘Elo,’ mmeleketaga, ‘Nngabha,’ bhai ibhe ‘Nngabha.’ Pabha shoshowe shiipunda penepo kushikoposhela kuka Lishetani.
बल्कि तुम्हारा कलाम ‘हाँ — हाँ’ या ‘नहीं — नहीं में’ हो क्यूँकि जो इस से ज़्यादा है वो बदी से है।”
38 “Mpilikenenje kuti yabheleketwe, ‘Liyo kwa liyo, lino kwa lino.’
“तुम सुन चुके हो कि कहा गया था, आँख के बदले आँख, और दाँत के बदले दाँत।
39 Ikabheje nne ngunakummalanjilanga, nnampindikulile mundu akunshima. Mundu ankomaga lipapa litukwa lya kunnilo, muntendebhushiye na lya kunshinda.
लेकिन मैं तुम से ये कहता हूँ कि शरीर का मुक़ाबिला न करना बल्कि जो कोई तेरे दहने गाल पर तमाचा मारे दूसरा भी उसकी तरफ़ फेर दे।
40 Mundu anng'ukumulaga nkupinga atole lishati lyenu, munneshele atole na likoti lyenu,
और अगर कोई तुझ पर नालिश कर के तेरा कुरता लेना चाहे; तो चोग़ा भी उसे ले लेने दे।
41 Mundu anshishilishiaga munjigalile nshigo gwakwe maili jimo, munjigalile maili gabhili.
और जो कोई तुझे एक कोस बेग़ार में ले जाए; उस के साथ दो कोस चला जा।
42 Akunnjuga shindu mumpe, na jwalakwe apinga kumpoleka nnantundumalile.
जो कोई तुझ से माँगे उसे दे; और जो तुझ से क़र्ज़ चाहे उस से मुँह न मोड़।”
43 “Mpilikenenje yabheleketwe kuti, ‘Mwaapinje atami ajenu, na kwaashima amagongo ajenu.’
“तुम सुन चुके हो कि कहा गया था, अपने पड़ोसी से मुँह रख और अपने दुश्मन से दुश्मनी।
44 Ikabheje nne ngunakummalanjilanga, mwaapinje amagongo ajenu na mwaajujile kwa a Nnungu bhakumpoteka,
लेकिन मैं तुम से ये कहता हूँ, अपने दुश्मनों से मुहब्बत रखो और अपने सताने वालों के लिए दुआ करो।
45 nkupinga mmanganje bhana bha Ainabhenunji bha kunnungu. Pabha bhenebho bhanakwaalangashiyanga lyubha bhandu bhowe bha mmbone na bhangalinginji bha mmbone na bhananyeya ula ku bhakwetenje aki na bhangakolanga aki.
ताकि तुम अपने बाप के जो आसमान पर है, बेटे ठहरो; क्यूँकि वो अपने सूरज को बदों और नेकों दोनों पर चमकाता है; और रास्तबाज़ों और नारास्तों दोनों पर मेंह बरसाता है।
46 Kwa nndi a Nnungu bhampanganje upo mwaapingangaga bhandu bhakumpinganga? Pabha, nkali bhakamula koli pubhatendanga nneyo peyo!
क्यूँकि अगर तुम अपने मुहब्बत रखने वालों ही से मुहब्बत रख्खो तो तुम्हारे लिए क्या अज्र है? क्या महसूल लेने वाले भी ऐसा नहीं करते।”
47 Monaga mwaabhuyangaga abhali ashaalongo ajenunjipe, bhuli nkutendanga shindu shashi sha punda? Pabha nkali bhandu bhangabha Bhayaudi pubhatendanga nneyo peyo?
अगर तुम सिर्फ़ अपने भाइयों को सलाम करो; तो क्या ज़्यादा करते हो? क्या ग़ैर क़ौमों के लोग भी ऐसा नहीं करते?
48 Bhai, nkamilikanje malinga shibhakamilishe Ainabhenunji bha kunnungu.
पस चाहिए कि तुम कामिल हो जैसा तुम्हारा आस्मानी बाप कामिल है।

< Matei 5 >