< नीतिसूत्रे 30 >
1 १ याकेचा मुलगा आगूर याची वचने म्हणजे देववाणी आहेत. त्या पुरुषाने इथीएलाला, इथीएलाने उकालाला सांगितले,
The words of the Gatherer, the son of the Vomiter. The vision that the man spoke. God is with him, and he, being strengthened by God and abiding with him, said:
2 २ खचित मी खूप क्रूर आहे मनुष्य नाही; मला मानवजातीप्रमाणे समजदार बुद्धी नाही.
“I am the most foolish among men, and the wisdom of men is not with me.
3 ३ मी ज्ञान शिकलो नाही, आणि जो पवित्र त्याचे ज्ञान मला नाही.
I have not learned wisdom, and I have not known the knowledge of sanctity.
4 ४ आकाशापर्यंत चढून कोण गेला आहे आणि खाली उतरला आहे? कोणी वाऱ्याला आपल्या ओंजळीत एकवटून घेतला आहे? कोणी आपल्या कपड्यात जलाशय बांधून ठेवला आहे? पृथ्वीच्या सर्व सीमा कोणी स्थापिल्या आहेत? त्याचे नाव काय किंवा त्याच्या मुलाचे नाव काय? खात्रीने ते तुला माहित आहे काय?
Who has ascended to heaven and also descended? Who has grasped the wind in his hands? Who has tied the waters together, as with a garment? Who has raised all the limits of the earth? What is his name, and what is the name of his son, if you know?
5 ५ देवाचा प्रत्येक शब्द पारखलेला आहे, जे त्याच्या आश्रयास येतात त्यांची तो ढाल आहे.
Every word of God is fire-tested. He is a bronze shield to those who hope in him.
6 ६ त्याच्या वचनात काही भर घालू नको, घालशील तर तो तुझा दोष उघड करील आणि तू लबाड ठरशील.
Do not add anything to his words, lest you be reproved and be discovered to be a liar.
7 ७ मी तुझ्याजवळ दोन गोष्टी मागतो, मी मरण्यापूर्वी त्या मला देण्याचे नाकारू नको.
Two things I have asked of you; do not deny them to me before I die.
8 ८ पोकळ गर्व आणि लबाड्या माझ्यापासून दूर कर; मला खूप श्रीमंत किंवा खूप गरीब करू नकोस. मला आवश्यक तेवढेच अन्न दे.
Remove, far from me, vanity and lying words. Give me neither begging, nor wealth. Apportion to me only the necessities of my life,
9 ९ माझी जर अतीतृप्ती झाली तर मी तुला नाकारीन आणि परमेश्वर कोण आहे? असे म्हणेन; मी जर दरिद्री राहिलो तर मी कदाचित् चोरी करेन. आणि माझ्या देवाच्या नामाची निंदा करेन.
lest perhaps, being filled, I might be enticed into denial, and say: ‘Who is the Lord?’ Or, being compelled by destitution, I might steal, and then perjure myself in the name of my God.
10 १० सेवकाची निंदानालस्ती त्याच्या धन्याजवळ करू नको, करशील तर तो तुला शिव्याशाप देईल आणि तू अपराधी ठरशील.
Do not accuse a servant to his lord, lest he curse you, and you fall.
11 ११ आपल्या पित्याला शाप देणारा, आणि आपल्या आईला आशीर्वाद देत नाही अशी एक पिढी आहे,
There is a generation which curses their father, and which does not bless their mother.
12 १२ त्यांच्या दृष्टीने आपणाला शुद्ध समजणारी, पण त्यांनी स्वतःची घाण धुतलेली नाही अशी एक पिढी आहे.
There is a generation which seems pure to themselves, and yet they are not even washed from their filthiness.
13 १३ ज्यांचे डोळे कितीतरी गर्विष्ठ आहेत, आणि ज्यांच्या पापण्या वर चढलेल्या आहेत अशी एक पिढी आहे.
There is a generation, whose eyes have been elevated, and their eyelids are lifted on high.
14 १४ गरीबांना पृथ्वीतून व गरजवंताना मनुष्यामधून खाऊन टाकायला, जिचे दात तलवारीसारखे व जिच्या दाढा सुऱ्यांसारख्या आहेत अशी एक पिढी आहे.
There is a generation which has swords in place of teeth, and which commands their molars to devour the indigent from the earth and the poor from among men.
15 १५ जळवेच्या दोन मुली आहेत, त्या दे, व दे अशा ओरडतात. तीन गोष्टी कधीही समाधानी नसतात, चार गोष्टी, कधीही पुरे म्हणत नाही.
The leech has two daughters, who say, ‘Bring, bring.’ Three things are insatiable, and a fourth never says ‘Enough’:
16 १६ मृत्यूची जागा, वांझ उदर, पाण्याने तहानलेली पृथ्वी आणि जो अग्नी पुरे कधी म्हणत नाही. (Sheol )
Hell, and the mouth of the womb, and a land that is not filled with water. And truly, fire never says, ‘Enough.’ (Sheol )
17 १७ जो डोळा पित्याची चेष्टा करतो, किंवा त्याच्या आईची आज्ञा पाळणे तुच्छ मानतो, त्यांचे डोळे खोऱ्यातले डोमकावळे टोचून बाहेर काढतील आणि त्यास गिधडाची पिल्ले खाऊन टाकतील.
The eye of one who mocks his father and who despises the childbearing of his mother, let the ravens of the torrent tear it out, and let the sons of the eagles consume it.
18 १८ मला तीन गोष्टी फार आश्चर्याच्या वाटतात, चार गोष्टी, ज्या मी समजू शकत नाही.
Three things are difficult for me, and about a fourth, I am nearly ignorant:
19 १९ आकाशात उडणाऱ्या गरुडाचा मार्ग; दगडावर चालणाऱ्या सापाचा मार्ग, समुद्राच्या हृदयात जाणाऱ्या जहाजाचा मार्ग, आणि तरुण स्त्रीबरोबर पुरुषाच्या संबंधाचा मार्ग,
the way of an eagle in the sky, the way of a serpent on a rock, the way of a ship in the middle of the sea, and the way of a man in adolescence.
20 २० हा व्यभिचारी स्त्रिचा मार्ग असा आहे; ती खाऊन तोंड पुसते, आणि म्हणते मी काही चुकीचे केले नाही.
Such is the way also of an adulterous woman, who eats, and wiping her mouth, says: “I have done no evil.”
21 २१ तीन गोष्टीने पृथ्वी कांपते, आणि चार गोष्टी तिला सहन होत नाहीत.
By three things, the earth is moved, and a fourth it is not able to sustain:
22 २२ जेव्हा दास राजा होतो, अन्नाने तुडुंब पोट भरलेला मूर्ख;
by a slave when he reigns, by the foolish when he has been filled with food,
23 २३ विवाह झालेली त्रासदायक स्त्री; मालकिणीची वारस झालेली दासी.
by a hateful woman when she has been taken in matrimony, and by a handmaid when she has been heir to her mistress.
24 २४ पृथ्वीवरच्या चार गोष्टी अगदी लहान आहेत; पण त्या अतिशय शहाणपणाच्या आहेत.
Four things are least upon the earth, and they are wiser than the wise:
25 २५ मुंग्या अगदी लहान आणि दुर्बल असतात, पण तरीही त्या उन्हाळ्यात आपले अन्न साठवतात.
the ants, an infirm people who provide food for themselves at the harvest,
26 २६ ससे हे सशक्त प्राणी नाहीत, पण ते खडकात आपले घर करतात.
the rabbit, a sickened people who make their bed upon the rock.
27 २७ टोळांना राजा नसतो, पण तरीही ते सर्व टोळीटोळीने बाहेर जातात.
The locust has no king, but they all depart by their troops.
28 २८ पाल आपण हातानी पकडू शकतो, तरी ती राजाच्या महालात सापडते.
The lizard supports itself on hands and dwells in the buildings of kings.
29 २९ जे आपल्या चालण्यात डौलदार असतात असे तीन प्राणी आहेत, चौघांची आपली चालण्याची ढब सुरेख आहे,
There are three things that advance well, and a fourth that marches happily on:
30 ३० सिंह सर्व प्राण्यात सगळ्यात बलवान आहे तो कोणापासूनही मागे फिरत नाही.
a lion, the strongest of beasts, who fears nothing that he meets,
31 ३१ गर्वाने चालणारा कोंबडा, बोकड; आणि ज्याचे सैन्य त्याच्याजवळ आहे असा राजा.
a rooster prepared at the loins, likewise a ram, and a king, whom none can resist.
32 ३२ जर तू गर्वाने ताठ होण्याचे मूर्खत्व केले किंवा दुष्टता योजिली तर आपला हात आपल्या मुखावर ठेव.
There is one who has appeared foolish, after he was lifted up on high; for if he had understood, he would have placed his hand over his mouth.
33 ३३ कारण जसे दूध घुसळण्याने लोणी निघते, आणि नाक पिळण्याने रक्त निघते, तसे राग चेतवल्याने भांडणे निर्माण होतात.
But whoever strongly squeezes the udder to bring out the milk, presses out butter. And whoever violently blows his nose, brings out blood. And whoever provokes wrath, brings forth discord.”