नीतिसूत्रे 27

1 १ उद्याविषयी बढाई मारू नकोस, कारण एक दिवस काय घेऊन येईल हे तुला माहित नाही.

Do not boast thyself of to-morrow, for thou knowest not what a day may bring forth.

2 २ तुझ्या स्वतःच्या मुखाने नव्हे तर दुसऱ्याने तुझी स्तुती करावी, तुझ्याच ओठांनी नव्हे तर परक्याने तुझी स्तुती करावी,

Let another praise thee, and not thine own mouth, a stranger, and not thine own lips.

3 ३ दगड खूप वजनदार असतो आणि वाळू वजनाने भारी असते, पण मुर्खाला डिवचणे या दोन्हीपेक्षा भारी असते.

Heavy is a stone, and weighty is sand, —but, the vexation of a fool, is heavier than both.

4 ४ क्रोधाचा क्रूरपणा आणि कोपाचा पूर पण मत्सरापुढे कोण उभा राहू शकेल?

The cruelty of rage, and the overflow of anger! But who can stand before, jealousy?

5 ५ गुप्त प्रेमापेक्षा उघड निषेध चांगला आहे.

Better is a rebuke that is open, than love carefully concealed.

6 ६ मित्राने केलेले घाव विश्वासू आहेत, पण शत्रू तुमची विपुलतेने चुंबणे घेतो.

Faithful are the wounds of a friend, but lavished are the kisses of an enemy.

7 ७ जो कोणी पूर्ण तृप्त आहे त्यास मधाच्या पोळाचा कंटाळा येतो, भुकेल्याला प्रत्येक कडू गोष्ट गोड आहे.

The surfeited soul, trampleth upon droppings from the comb, but, to the hungry soul, every bitter thing, is sweet.

8 ८ जसा पक्षी आपल्या घरट्यापासून भटकतो, तसा मनुष्य जेथे कोठे राहतो तेथून चुकून भलतीकडे जातो.

As a bird wandering from her nest, so, is a man wandering from his place.

9 ९ सुगंधी द्रव्य आणि सुवास हृदय आनंदीत करतात. पण मित्राचा गोडपण त्याच्या सल्ल्यापेक्षा उत्तम आहे.

Oil and perfume, rejoice the heart, the sweetness of one’s friend, more than fragrant wood.

10 १० स्वतःच्या आणि आपल्या वडिलांच्या मित्रांना सोडू नकोस; आणि आपल्या संकटाच्या दिवशी भावाच्या घरी जाऊ नको. दूरवरच्या आपल्या भावाकडे जाण्यापेक्षा जवळचा शेजारी चांगला आहे.

Thine own friend and thy father’s friend, do not thou forsake; but, the house of thy brother, do not enter, in thy day of calamity, Better a neighbour near, than a brother far off.

11 ११ माझ्या मुला, शहाणा हो आणि माझे मन आनंदीत कर, नंतर जो कोणी माझ्यावर टीका करेल त्यास मी उत्तर देईन.

Be wise, my son, and rejoice my heart, that I may answer him that reproacheth me in a matter.

12 १२ शहाणा मनुष्य संकटाला पाहतो आणि स्वतःला लपवतो, पण भोळेपुढे जातात आणि त्यांना त्याची किंमत द्यावी लागते.

A prudent man, seeth calamity—he hideth himself, the simple, pass on—they suffer.

13 १३ जो परक्याच्या कर्जासाठी पैसे ठेवून जामीन झाला आहे त्याचे वस्त्र ठेवून घे; पण जेव्हा तो व्यभिचारी स्त्रीसाठी जामीन होतो त्यास तारणादाखल ठेव.

Take a man’s garment when he hath become pledge for a stranger, then, for a female unknown, accept him as surety.

14 १४ जो कोणी पहाटेस उठून आपल्या शेजाऱ्याला मोठ्या आवाजात आशीर्वाद देतो, तो त्यास शाप असा गणला जाईल.

He that blesseth his friend, with a loud voice, in the morning early, a reproach, shall it be reckoned to him.

15 १५ पावसाच्या दिवसात सतत गळणारे ठिपके, भांडखोर पत्नी सारखीच आहेत.

A continuous dripping on a day of downpour, and a contentious wife, are alike:

16 १६ तिला ताब्यात ठेवणे म्हणजे वाऱ्याला ताब्यात ठेवण्यासारखे आहे, किंवा आपल्या हातात तेल पकडून ठेवण्याचा प्रयत्न करणे.

He that hideth her, hideth the wind, and, perfume, his right hand may proclaim.

17 १७ लोखंड लोखंडाला धारदार करते; तसा मनुष्य आपल्या मित्राचा चेहरा धारदार करतो.

Let, iron, by iron, become sharp, and let, a man, sharpen the face of his friend.

18 १८ जो कोणी अंजिराच्या झाडाची निगा राखतो तो त्याचे फळ खाईल. आणि तसेच जो कोणी आपल्या धन्याचे रक्षण करतो त्याचा मान होईल.

He that guardeth the fig-tree, shall eat the fruit thereof, and, he that watcheth over his master, shall be honoured.

19 १९ जसे पाण्यात मनुष्याच्या चेहऱ्याचे प्रतिबिंब जशाचे तसे दिसते, तसेच मनुष्याचे हृदय मनुष्याचे प्रतिबिंब दाखविते.

As in water, face [answereth] to face, so, the heart of man to man.

20 २० मृतलोक आणि विनाशस्थान ही कधीही तृप्त होत नाही. त्याचप्रमाणे मनुष्याचे डोळे कधी तृप्त होत नाही. (Sheol h7585)

Hades and destruction, are not satisfied, and, the eyes of a man, are not satisfied. (Sheol h7585)

21 २१ रुप्यासाठी मूस आणि सोन्यासाठी भट्टी आहे; आणि तसे मनुष्याची स्तुतीने पारख केली जाते.

Fining pot for silver, and crucible for gold, and, a man, [is to be tried] by what he praiseth.

22 २२ जरी तू मूर्खाला कुटलेल्या धान्याबरोबर उखळात घालून मुसळाने कुटले, तरी त्याची मूर्खता त्याच्यापासून जाणार नाही.

Though thou pound a fool in a mortar, amidst grain, with a pestle, his folly, will not depart from him.

23 २३ तू आपल्या शेरडामेंढरांना एकत्र जमून त्यांची स्थिती जाणून खात्री कर. आणि आपल्या कळपाकडे नीट लक्ष दे.

Note well, the appearance of thy flock, apply thy mind to thy herds;

24 २४ संपत्ती कायम टिकत नाही. मुकुट तरी सर्व पिढ्यानपिढ्या टिकेल काय?

For, not age-abiding, are riches, nor is the diadem, from generation to generation: —

25 २५ गवत जाते आणि पुन्हा नवीन उगवते. आणि डोंगरावरील हिरवळ कापून गुरांढोरासाठी गोळा करण्यात येते.

The grass, is taken away, and the young shoot, showeth itself, and the herbage of the mountains, is gathered;

26 २६ वस्त्रासाठी कोकरे आहेत, आणि बकरे शेताचे मोल आहेत.

There are, lambs, for thy clothing, and, for the price of thy field, there are he-goats;

27 २७ बकरीचे दूध तुझ्या खाण्यासाठी व तुझ्या घरच्यांच्या खाण्यासाठी, आणि तुझ्या दासींच्या पोषणापुरते तुझ्याजवळ आहे.

With, enough goats-milk, for thy food—for the food of thy household, and, a maintenance, for thy maidens.