नीतिसूत्रे 27

1 १ उद्याविषयी बढाई मारू नकोस, कारण एक दिवस काय घेऊन येईल हे तुला माहित नाही.

Boast not thyself of to-morrow; for thou knowest not what a day may bring forth.

2 २ तुझ्या स्वतःच्या मुखाने नव्हे तर दुसऱ्याने तुझी स्तुती करावी, तुझ्याच ओठांनी नव्हे तर परक्याने तुझी स्तुती करावी,

Let another man praise thee, and not thine own mouth; a stranger, and not thine own lips.

3 ३ दगड खूप वजनदार असतो आणि वाळू वजनाने भारी असते, पण मुर्खाला डिवचणे या दोन्हीपेक्षा भारी असते.

A stone is heavy, and the sand weighty; but a fool's vexation is heavier than they both.

4 ४ क्रोधाचा क्रूरपणा आणि कोपाचा पूर पण मत्सरापुढे कोण उभा राहू शकेल?

Wrath is cruel, and anger is overwhelming; but who is able to stand before jealousy?

5 ५ गुप्त प्रेमापेक्षा उघड निषेध चांगला आहे.

Better is open rebuke than love that is hidden.

6 ६ मित्राने केलेले घाव विश्वासू आहेत, पण शत्रू तुमची विपुलतेने चुंबणे घेतो.

Faithful are the wounds of a friend; but the kisses of an enemy are importunate.

7 ७ जो कोणी पूर्ण तृप्त आहे त्यास मधाच्या पोळाचा कंटाळा येतो, भुकेल्याला प्रत्येक कडू गोष्ट गोड आहे.

The full soul loatheth a honeycomb; but to the hungry soul every bitter thing is sweet.

8 ८ जसा पक्षी आपल्या घरट्यापासून भटकतो, तसा मनुष्य जेथे कोठे राहतो तेथून चुकून भलतीकडे जातो.

As a bird that wandereth from her nest, so is a man that wandereth from his place.

9 ९ सुगंधी द्रव्य आणि सुवास हृदय आनंदीत करतात. पण मित्राचा गोडपण त्याच्या सल्ल्यापेक्षा उत्तम आहे.

Ointment and perfume rejoice the heart; so doth the sweetness of a man's friend by hearty counsel.

10 १० स्वतःच्या आणि आपल्या वडिलांच्या मित्रांना सोडू नकोस; आणि आपल्या संकटाच्या दिवशी भावाच्या घरी जाऊ नको. दूरवरच्या आपल्या भावाकडे जाण्यापेक्षा जवळचा शेजारी चांगला आहे.

Thine own friend, and thy father's friend, forsake not; neither go into thy brother's house in the day of thy calamity; better is a neighbour that is near than a brother far off.

11 ११ माझ्या मुला, शहाणा हो आणि माझे मन आनंदीत कर, नंतर जो कोणी माझ्यावर टीका करेल त्यास मी उत्तर देईन.

My son, be wise, and make my heart glad, that I may answer him that taunteth me.

12 १२ शहाणा मनुष्य संकटाला पाहतो आणि स्वतःला लपवतो, पण भोळेपुढे जातात आणि त्यांना त्याची किंमत द्यावी लागते.

A prudent man seeth the evil, and hideth himself; but the thoughtless pass on, and are punished.

13 १३ जो परक्याच्या कर्जासाठी पैसे ठेवून जामीन झाला आहे त्याचे वस्त्र ठेवून घे; पण जेव्हा तो व्यभिचारी स्त्रीसाठी जामीन होतो त्यास तारणादाखल ठेव.

Take his garment that is surety for a stranger; and hold him in pledge that is surety for an alien woman.

14 १४ जो कोणी पहाटेस उठून आपल्या शेजाऱ्याला मोठ्या आवाजात आशीर्वाद देतो, तो त्यास शाप असा गणला जाईल.

He that blesseth his friend with a loud voice, rising early in the morning, it shall be counted a curse to him.

15 १५ पावसाच्या दिवसात सतत गळणारे ठिपके, भांडखोर पत्नी सारखीच आहेत.

A continual dropping in a very rainy day and a contentious woman are alike;

16 १६ तिला ताब्यात ठेवणे म्हणजे वाऱ्याला ताब्यात ठेवण्यासारखे आहे, किंवा आपल्या हातात तेल पकडून ठेवण्याचा प्रयत्न करणे.

He that would hide her hideth the wind, and the ointment of his right hand betrayeth itself.

17 १७ लोखंड लोखंडाला धारदार करते; तसा मनुष्य आपल्या मित्राचा चेहरा धारदार करतो.

Iron sharpeneth iron; so a man sharpeneth the countenance of his friend.

18 १८ जो कोणी अंजिराच्या झाडाची निगा राखतो तो त्याचे फळ खाईल. आणि तसेच जो कोणी आपल्या धन्याचे रक्षण करतो त्याचा मान होईल.

Whoso keepeth the fig-tree shall eat the fruit thereof; and he that waiteth on his master shall be honoured.

19 १९ जसे पाण्यात मनुष्याच्या चेहऱ्याचे प्रतिबिंब जशाचे तसे दिसते, तसेच मनुष्याचे हृदय मनुष्याचे प्रतिबिंब दाखविते.

As in water face answereth to face, so the heart of man to man.

20 २० मृतलोक आणि विनाशस्थान ही कधीही तृप्त होत नाही. त्याचप्रमाणे मनुष्याचे डोळे कधी तृप्त होत नाही. (Sheol h7585)

The nether-world and Destruction are never satiated; so the eyes of man are never satiated. (Sheol h7585)

21 २१ रुप्यासाठी मूस आणि सोन्यासाठी भट्टी आहे; आणि तसे मनुष्याची स्तुतीने पारख केली जाते.

The refining pot is for silver, and the furnace for gold, and a man is tried by his praise.

22 २२ जरी तू मूर्खाला कुटलेल्या धान्याबरोबर उखळात घालून मुसळाने कुटले, तरी त्याची मूर्खता त्याच्यापासून जाणार नाही.

Though thou shouldest bray a fool in a mortar with a pestle among groats, yet will not his foolishness depart from him.

23 २३ तू आपल्या शेरडामेंढरांना एकत्र जमून त्यांची स्थिती जाणून खात्री कर. आणि आपल्या कळपाकडे नीट लक्ष दे.

Be thou diligent to know the state of thy flocks, and look well to thy herds;

24 २४ संपत्ती कायम टिकत नाही. मुकुट तरी सर्व पिढ्यानपिढ्या टिकेल काय?

For riches are not for ever; and doth the crown endure unto all generations?

25 २५ गवत जाते आणि पुन्हा नवीन उगवते. आणि डोंगरावरील हिरवळ कापून गुरांढोरासाठी गोळा करण्यात येते.

When the hay is mown, and the tender grass showeth itself, and the herbs of the mountains are gathered in;

26 २६ वस्त्रासाठी कोकरे आहेत, आणि बकरे शेताचे मोल आहेत.

The lambs will be for thy clothing, and the goats the price for a field.

27 २७ बकरीचे दूध तुझ्या खाण्यासाठी व तुझ्या घरच्यांच्या खाण्यासाठी, आणि तुझ्या दासींच्या पोषणापुरते तुझ्याजवळ आहे.

And there will be goats' milk enough for thy food, for the food of thy household; and maintenance for thy maidens.