नीतिसूत्रे 22

1 १ चांगले नाव विपुल धनापेक्षा आणि सोने व चांदीपेक्षा प्रीतीयुक्त कृपा निवडणे उत्तम आहे.

Melius est nomen bonum, quam divitiae multae: super argentum et aurum, gratia bona.

2 २ गरीब आणि श्रीमंत यांच्यात हे सामाईक आहे, त्या सर्वांचा निर्माणकर्ता परमेश्वर आहे.

Dives, et pauper obviaverunt sibi: utriusque operator est Dominus.

3 ३ शहाणा मनुष्य संकट येताना पाहून लपतो, पण भोळे पुढे जातात आणि त्यामुळे दुःख सोसतात.

Callidus videt malum, et abscondit se: innocens pertransiit, et afflictus est damno.

4 ४ परमेश्वराचे भय नम्रता आणि संपत्ती, मान आणि जीवन आणते.

Finis modestiae timor Domini, divitiae et gloria et vita.

5 ५ कुटिलाच्या मार्गात काटे आणि पाश असतात; जो कोणी आपल्या जिवाची काळजी करतो तो त्यापासून दूर राहतो.

Arma et gladii in via perversi: custos autem animae suae longe recedit ab eis.

6 ६ मुलाने ज्या मार्गात चालावे त्याचे शिक्षण त्यास दे, आणि जेव्हा तो मोठा होईल तेव्हा त्या मार्गांपासून तो मागे फिरणार नाही.

Proverbium est: Adolescens iuxta viam suam, etiam cum senuerit, non recedet ab ea.

7 ७ श्रीमंत गरीबावर अधिकार गाजवितो, आणि जो कोणी एक उसने घेतो तो कोणा एका उसने देणाऱ्यांचा गुलाम आहे.

Dives pauperibus imperat: et qui accipit mutuum, servus est foenerantis.

8 ८ जो कोणी वाईट पेरतो तो संकटाची कापणी करतो, आणि त्याच्या क्रोधाची काठी तूटून जाईल.

Qui seminat iniquitatem, metet mala, et virga irae suae consummabitur.

9 ९ जो उदार दृष्टीचा आहे तो आशीर्वादित होईल कारण तो आपले अन्न गरिबांबरोबर वाटून खातो.

Qui pronus est ad misericordiam, benedicetur: de panibus enim suis dedit pauperi. Victoriam et honorem acquiret qui dat munera: animam autem aufert accipientium.

10 १० निंदकाला घालवून दे म्हणजे भांडणे मिटतात, मतभेद आणि अप्रतिष्ठा संपून जातील.

Eiice derisorem, et exibit cum eo iurgium, cessabuntque causae et contumeliae.

11 ११ ज्याला मनाची शुद्धता आवडते, आणि ज्याची वाणी कृपामय असते; अशांचा मित्र राजा असतो.

Qui diligit cordis munditiam, propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem.

12 १२ परमेश्वराचे नेत्र ज्ञानाचे रक्षक आहेत, परंतु तो विश्वासघातक्यांची वचने उलथून टाकतो.

Oculi Domini custodiunt scientiam: et supplantantur verba iniqui.

13 १३ आळशी म्हणतो, “बाहेर रस्त्यावर सिंह आहे! मी उघड्या जागेवर ठार होईल.”

Dicit piger: Leo est foris, in medio platearum occidendus sum.

14 १४ व्यभिचारी स्त्रियांचे तोंड खोल खड्डा आहे; ज्या कोणाच्याविरूद्ध परमेश्वराचा कोप भडकतो तो त्यामध्ये पडतो.

Fovea profunda, os alienae: cui iratus est Dominus, incidet in eam.

15 १५ बालकाच्या हृदयात मूर्खता जखडलेली असते, पण शिक्षेची काठी ती त्याच्यापासून दूर करील.

Stultitia colligata est in corde pueri, et virga disciplinae fugabit eam.

16 १६ जो कोणी आपली संपत्ती वाढविण्यासाठी गरीबावर जुलूम करतो, किंवा जो धनवानाला भेटी देतो, तोही गरीब होईल.

Qui calumniatur pauperem, ut augeat divitias suas, dabit ipse ditiori, et egebit.

17 १७ ज्ञानाची वचने ऐकून घे आणि त्याकडे लक्ष दे, आणि आपले मन माझ्या ज्ञानाकडे लाव.

Fili mi! Inclina aurem tuam, et audi verba sapientium: appone autem cor ad doctrinam meam.

18 १८ कारण ती जर तू आपल्या अंतर्यामात ठेवशील, आणि ती सर्व तुझ्या ओठावर तयार राहतील. तर किती बरे होईल.

quae pulchra erit tibi, cum servaveris eam in ventre tuo, et redundabit in labiis tuis:

19 १९ परमेश्वरावर तुम्ही विश्वास ठेवावा, म्हणून मी तुला ती वचने आज शिकवली आहेत.

Ut sit in Domino fiducia tua, unde et ostendi eam tibi hodie.

20 २० मी तुझ्यासाठी शिक्षण व ज्ञान ह्यातल्या तीस म्हणी लिहिल्या नाहीत काय?

Ecce descripsi eam tibi tripliciter, in cogitationibus et scientia:

21 २१ या सत्याच्या वचनाचे विश्वासूपण तुला शिकवावे, ज्याने तुला पाठवले त्यास विश्वासाने उत्तरे द्यावीत म्हणून नाहीत काय?

ut ostenderem tibi firmitatem, et eloquia veritatis, respondere ex his illis, qui miserunt te.

22 २२ गरीब मनुष्यास लुटू नको, कारण तो गरीबच आहे, किंवा गरजवंतावर वेशीत जुलूम करू नकोस.

Non facias violentiam pauperi, quia pauper est: neque conteras egenum in porta:

23 २३ कारण परमेश्वर त्यांचा कैवार घेईल, आणि ज्या कोणी त्यांना लुटले त्यांचे जिवन तो लुटेल.

quia iudicabit Dominus causam eius, et configet eos, qui confixerunt animam eius.

24 २४ जो कोणी एक व्यक्ती रागाने राज्य करतो त्याची मैत्री करू नकोस, आणि जो कोणी संतापी आहे त्याच्याबरोबर जाऊ नकोस.

Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum viro furioso:

25 २५ तुम्ही त्याचे मार्ग शिकाल, आणि गेलात तर तुम्ही स्वतःला जाळ्यात अडकवून घ्याल.

ne forte discas semitas eius, et sumas scandalum animae tuae.

26 २६ दुसऱ्याच्या कर्जाला जे जामीन होतात, आणि हातावर हात मारणारे त्यांच्यातला तू एक होऊ नको.

Noli esse cum his, qui defigunt manus suas, et qui vades se offerunt pro debitis:

27 २७ जर तुझ्याकडे कर्ज फेडण्यास काही नसले, तर त्याने तुमच्या अंगाखालून तुझे अंथरुण का काढून घ्यावे?

si enim non habes unde restituas, quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo?

28 २८ तुझ्या वडिलांनी जी प्राचीन सीमा घालून ठेवली आहे, तो दगड दूर करू नकोस.

Ne transgrediaris terminos antiquos, quos posuerunt patres tui.

29 २९ जो आपल्या कामात तरबेज अशा मनुष्यास तू पाहिले आहे का? तो राजासमोर उभा राहील; तो सामान्य लोकांसमोर उभा राहणार नाही.

Vidisti virum velocem in opere suo? coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles.