< नीतिसूत्रे 22 >
1 १ चांगले नाव विपुल धनापेक्षा आणि सोने व चांदीपेक्षा प्रीतीयुक्त कृपा निवडणे उत्तम आहे.
A name is chosen rather than much wealth, Than silver and than gold—good grace.
2 २ गरीब आणि श्रीमंत यांच्यात हे सामाईक आहे, त्या सर्वांचा निर्माणकर्ता परमेश्वर आहे.
Rich and poor have met together, YHWH [is] the Maker of them all.
3 ३ शहाणा मनुष्य संकट येताना पाहून लपतो, पण भोळे पुढे जातात आणि त्यामुळे दुःख सोसतात.
The prudent has seen the evil, and is hidden, And the simple have passed on, and are punished.
4 ४ परमेश्वराचे भय नम्रता आणि संपत्ती, मान आणि जीवन आणते.
The end of humility [is] the fear of YHWH, riches, and honor, and life.
5 ५ कुटिलाच्या मार्गात काटे आणि पाश असतात; जो कोणी आपल्या जिवाची काळजी करतो तो त्यापासून दूर राहतो.
Thorns [and] snares [are] in the way of the perverse, Whoever is keeping his soul is far from them.
6 ६ मुलाने ज्या मार्गात चालावे त्याचे शिक्षण त्यास दे, आणि जेव्हा तो मोठा होईल तेव्हा त्या मार्गांपासून तो मागे फिरणार नाही.
Give instruction to a youth about his way, Even when he is old he does not turn from it.
7 ७ श्रीमंत गरीबावर अधिकार गाजवितो, आणि जो कोणी एक उसने घेतो तो कोणा एका उसने देणाऱ्यांचा गुलाम आहे.
The rich rules over the poor, And a servant [is] the borrower to the lender.
8 ८ जो कोणी वाईट पेरतो तो संकटाची कापणी करतो, आणि त्याच्या क्रोधाची काठी तूटून जाईल.
Whoever is sowing perverseness reaps sorrow, And the rod of his anger wears out.
9 ९ जो उदार दृष्टीचा आहे तो आशीर्वादित होईल कारण तो आपले अन्न गरिबांबरोबर वाटून खातो.
The good of eye—he is blessed, For he has given of his bread to the poor.
10 १० निंदकाला घालवून दे म्हणजे भांडणे मिटतात, मतभेद आणि अप्रतिष्ठा संपून जातील.
Cast out a scorner—and contention goes out, And strife and shame cease.
11 ११ ज्याला मनाची शुद्धता आवडते, आणि ज्याची वाणी कृपामय असते; अशांचा मित्र राजा असतो.
Whoever is loving cleanness of heart, His lips [are] grace, A king [is] his friend.
12 १२ परमेश्वराचे नेत्र ज्ञानाचे रक्षक आहेत, परंतु तो विश्वासघातक्यांची वचने उलथून टाकतो.
The eyes of YHWH have kept knowledge, And He overthrows the words of the treacherous.
13 १३ आळशी म्हणतो, “बाहेर रस्त्यावर सिंह आहे! मी उघड्या जागेवर ठार होईल.”
The slothful has said, “A lion [is] outside, I am slain in the midst of the broad places.”
14 १४ व्यभिचारी स्त्रियांचे तोंड खोल खड्डा आहे; ज्या कोणाच्याविरूद्ध परमेश्वराचा कोप भडकतो तो त्यामध्ये पडतो.
The mouth of strange women [is] a deep pit, The abhorred of YHWH falls there.
15 १५ बालकाच्या हृदयात मूर्खता जखडलेली असते, पण शिक्षेची काठी ती त्याच्यापासून दूर करील.
Folly is bound up in the heart of a youth, The rod of discipline puts it far from him.
16 १६ जो कोणी आपली संपत्ती वाढविण्यासाठी गरीबावर जुलूम करतो, किंवा जो धनवानाला भेटी देतो, तोही गरीब होईल.
He [who] is oppressing the poor to multiply his [riches], Is giving to the rich—only to want.
17 १७ ज्ञानाची वचने ऐकून घे आणि त्याकडे लक्ष दे, आणि आपले मन माझ्या ज्ञानाकडे लाव.
Incline your ear, and hear words of the wise, And set your heart to my knowledge,
18 १८ कारण ती जर तू आपल्या अंतर्यामात ठेवशील, आणि ती सर्व तुझ्या ओठावर तयार राहतील. तर किती बरे होईल.
For they are pleasant when you keep them in your heart, They are prepared together for your lips.
19 १९ परमेश्वरावर तुम्ही विश्वास ठेवावा, म्हणून मी तुला ती वचने आज शिकवली आहेत.
That your trust may be in YHWH, I caused you to know today, even you.
20 २० मी तुझ्यासाठी शिक्षण व ज्ञान ह्यातल्या तीस म्हणी लिहिल्या नाहीत काय?
Have I not written to you three times With counsels and knowledge?
21 २१ या सत्याच्या वचनाचे विश्वासूपण तुला शिकवावे, ज्याने तुला पाठवले त्यास विश्वासाने उत्तरे द्यावीत म्हणून नाहीत काय?
To cause you to know the certainty of sayings of truth, To return sayings of truth to those sending you.
22 २२ गरीब मनुष्यास लुटू नको, कारण तो गरीबच आहे, किंवा गरजवंतावर वेशीत जुलूम करू नकोस.
Do not rob the poor because he [is] poor, And do not bruise the afflicted in the gate.
23 २३ कारण परमेश्वर त्यांचा कैवार घेईल, आणि ज्या कोणी त्यांना लुटले त्यांचे जिवन तो लुटेल.
For YHWH pleads their cause, And has spoiled the soul of their spoilers.
24 २४ जो कोणी एक व्यक्ती रागाने राज्य करतो त्याची मैत्री करू नकोस, आणि जो कोणी संतापी आहे त्याच्याबरोबर जाऊ नकोस.
Do not show yourself friendly with an angry man, And do not go in with a man of fury,
25 २५ तुम्ही त्याचे मार्ग शिकाल, आणि गेलात तर तुम्ही स्वतःला जाळ्यात अडकवून घ्याल.
Lest you learn his paths, And have received a snare to your soul.
26 २६ दुसऱ्याच्या कर्जाला जे जामीन होतात, आणि हातावर हात मारणारे त्यांच्यातला तू एक होऊ नको.
Do not be among those striking hands, Among sureties [for] burdens.
27 २७ जर तुझ्याकडे कर्ज फेडण्यास काही नसले, तर त्याने तुमच्या अंगाखालून तुझे अंथरुण का काढून घ्यावे?
If you have nothing to pay, Why does he take your bed from under you?
28 २८ तुझ्या वडिलांनी जी प्राचीन सीमा घालून ठेवली आहे, तो दगड दूर करू नकोस.
Do not remove a border of ancient times, That your fathers have made.
29 २९ जो आपल्या कामात तरबेज अशा मनुष्यास तू पाहिले आहे का? तो राजासमोर उभा राहील; तो सामान्य लोकांसमोर उभा राहणार नाही.
Have you seen a man speedy in his business? He stations himself before kings, He does not station himself before obscure men!