< नीतिसूत्रे 21 >
1 १ राजाचे मन पाण्याच्या प्रवाहासारखे परमेश्वराच्या हातात आहे; तो त्यास वाटेल तेथे वळवतो.
The king's heart is in the LORD's hand like the watercourses. He turns it wherever he desires.
2 २ प्रत्येक मनुष्याचे मार्ग त्याच्या दृष्टीने योग्य असतात, परंतु परमेश्वर अंतःकरणे तोलून पाहतो.
Every way of a man is right in his own eyes, but the LORD weighs the hearts.
3 ३ योग्य व न्याय करणे हे यज्ञापेक्षा परमेश्वरास अधिक मान्य आहेत.
To do righteousness and justice is more acceptable to the LORD than sacrifice.
4 ४ घमेंडखोर दृष्टी व गर्विष्ठ मन दुर्जनांच्या शेतातील उपज हे पाप उत्पन्न करतात.
A high look, and a proud heart, the lamp of the wicked, is sin.
5 ५ परीश्रमपूर्वक केलेल्या योजनांमुळे भरभराट होते, परंतु जो घाईघाईने कृती करतो तो केवळ दरिद्री होतो.
The plans of the diligent surely lead to profit; and everyone who is hasty surely rushes to poverty.
6 ६ लबाड जिव्हेने मिळवलेली संपत्ती ही वाफेसारखी क्षणभंगुर आहे ती मरण शोधते.
Getting treasures by a lying tongue is a fleeting vapor for those who seek death.
7 ७ दुष्टांचा बलात्कार त्यांना झाडून टाकील, कारण ते न्याय करण्याचे नाकारतात.
The violence of the wicked will drive them away, because they refuse to do what is right.
8 ८ अपराधी मनुष्याचा मार्ग वाकडा असतो, पण जो शुद्ध आहे तो योग्य करतो.
The way of the guilty is devious, but the conduct of the innocent is upright.
9 ९ भांडखोर पत्नीबरोबर मोठ्या घरात राहाण्यापेक्षा, धाब्याच्या कोपऱ्यात राहणे अधिक चांगले.
It is better to dwell in the corner of the housetop, than to share a house with a contentious woman.
10 १० दुष्टाचा जीव वाईटाची हाव धरतो; त्याच्या शेजाऱ्याला तो दया दाखवत नाही.
The soul of the wicked desires evil; his neighbor finds no mercy in his eyes.
11 ११ जेव्हा निंदकास शासन होते तेव्हा अज्ञानी शहाणे होतात; आणि जेव्हा सुज्ञास शिक्षण मिळते तेव्हा त्याच्या ज्ञानात वाढ होते.
When the mocker is punished, the simple gains wisdom. When the wise is instructed, he receives knowledge.
12 १२ नीतिमान दुष्टाच्या घराकडे लक्ष लावतो, तो दुष्टांचा नाश करण्यासाठी त्यांना उलथून टाकतो.
The Righteous One considers the house of the wicked, and brings the wicked to ruin.
13 १३ जो कोणी गरिबाची आरोळी ऐकत नाही, तोही आरोळी करील, पण कोणी ऐकणार नाही.
Whoever stops his ears at the cry of the poor, he will also cry out, but shall not be heard.
14 १४ गुप्तपणे दिलेली देणगी राग शांत करते, आणि दडवलेली देणगी तीव्र कोप दूर करते.
A gift in secret pacifies anger; and a bribe in the cloak, strong wrath.
15 १५ योग्य न्यायाने नीतिमानाला आनंद होतो. पण तोच दुष्कर्म करणाऱ्यांवर फार मोठी भीती आणतो.
It is joy to the righteous to do justice; but it is a destruction to evildoers.
16 १६ जो कोणी ज्ञानाच्या मार्गापासून भटकतो, त्यास मरण पावलेल्यांच्या मंडळीत विसावा मिळेल.
The man who wanders out of the way of understanding shall rest in the assembly of the dead.
17 १७ ज्याला ख्यालीखुशाली प्रिय आहे तो दरिद्री होतो; ज्याला द्राक्षरस आणि तेल प्रिय आहे तो श्रीमंत होणार नाही.
He who loves pleasure shall be a poor man. He who loves wine and oil shall not be rich.
18 १८ जो कोणी चांगले करतो त्याची खंडणी दुर्जन आहे, आणि सरळांचा मोबदला विश्वासघातकी असतो.
The wicked is a ransom for the righteous; the treacherous for the upright.
19 १९ भांडखोर आणि खूप तक्रार करून अशांती निर्माण करणाऱ्या पत्नीबरोबर राहाण्यापेक्षा वाळवंटात राहाणे अधिक चांगले.
It is better to dwell in a desert land, than with a contentious and fretful woman.
20 २० सुज्ञाच्या घरात मोलवान खजिना आणि तेल आहेत, पण मूर्ख मनुष्य ते वाया घालवतो.
There is precious treasure and oil in the dwelling of the wise; but a foolish man swallows it up.
21 २१ जो कोणी नीतिमत्ता आणि दया करतो, त्यास आयुष्य, उन्नती आणि मान मिळेल.
He who follows after righteousness and kindness finds life, righteousness, and honor.
22 २२ सुज्ञ मनुष्य बलवानांच्या नगराविरूद्ध चढतो, आणि तो त्यांच्या संरक्षणाचा आश्रयदुर्ग पाडून टाकतो.
A wise man scales the city of the mighty, and brings down the strength of its confidence.
23 २३ जो कोणी आपले तोंड व जीभ सांभाळतो, तो संकटापासून आपला जीव वाचवतो.
Whoever guards his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.
24 २४ गर्विष्ठ व घमेंडखोर मनुष्यास उद्दाम असे नाव आहे. तो गर्वाने उद्धट कृती करतो.
The proud and haughty man, "scoffer" is his name; he works in the arrogance of pride.
25 २५ आळशाची वासना त्यास मारून टाकते; त्याचे हात काम करण्यास नकार देतात.
The desire of the sluggard kills him, for his hands refuse to labor.
26 २६ तो सर्व दिवस हाव आणि अधिक हाव धरतो, परंतु नीतिमान देतो आणि मागे धरून ठेवत नाही.
There are those who covet greedily all day long; but the righteous give and do not withhold.
27 २७ दुर्जनांचे यज्ञार्पण वीट आणणारे असते, तर मग तो यज्ञ दुष्ट हेतूने आणतो ते किती अधिक वीट असे आहे.
The sacrifice of the wicked is an abomination: how much more, when he brings it with a wicked mind.
28 २८ खोटा साक्षीदार नाश पावेल, पण जो कोणी ऐकतो त्याप्रमाणे सर्व वेळ तसे बोलतो.
A false witness will perish, and a man who listens speaks to eternity.
29 २९ दुष्ट मनुष्य आपले मुख धीट करतो, पण सरळ मनुष्य आपल्या मार्गाचा नीट विचार करतो.
A wicked man hardens his face; but as for the upright, he establishes his ways.
30 ३० परमेश्वराविरूद्ध शहाणपण, बुद्धि किंवा युक्ती ही मुळीच उभी राहू शकत नाहीत.
There is no wisdom nor understanding nor counsel against the LORD.
31 ३१ लढाईच्या दिवसासाठी घोडा तयार करतात, पण तारण परमेश्वराकडून आहे.
The horse is prepared for the day of battle; but victory is with the LORD.