नीतिसूत्रे 15

1 १ शांतीच्या उत्तराने राग निघून जातो, पण कठोर शब्दामुळे राग उत्तेजित होतो.

[Responsio mollis frangit iram; sermo durus suscitat furorem.

2 २ सुज्ञाची जिव्हा सुज्ञानाची प्रशंसा करते, पण मूर्खाचे मुख मूर्खपणा ओतून टाकते.

Lingua sapientium ornat scientiam; os fatuorum ebullit stultitiam.

3 ३ परमेश्वराचे नेत्र सर्वत्र असतात, ते चांगले आणि वाईट पाहत असतात.

In omni loco, oculi Domini contemplantur bonos et malos.

4 ४ आरोग्यदायी जीभ जीवनाचा वृक्ष आहे, परंतु कपटी जीभ आत्म्याला चिरडणारी आहे.

Lingua placabilis lignum vitæ; quæ autem immoderata est conteret spiritum.

5 ५ मूर्ख आपल्या वडिलांचे शिक्षण तुच्छ लेखतो, पण जो विवेकी आहे तो चुकीतून सुधारतो.

Stultus irridet disciplinam patris sui; qui autem custodit increpationes astutior fiet. In abundanti justitia virtus maxima est: cogitationes autem impiorum eradicabuntur.

6 ६ नीतिमानाच्या घरात मोठे खजिने आहेत, पण दुष्टाची कमाई त्यास त्रास देते.

Domus justi plurima fortitudo, et in fructibus impii conturbatio.

7 ७ ज्ञानाचे ओठ विद्येविषयीचा प्रसार करते, पण मूर्खाचे हृदय असे नाही.

Labia sapientium disseminabunt scientiam; cor stultorum dissimile erit.

8 ८ दुष्टाच्या अर्पणाचा परमेश्वर द्वेष करतो, पण सरळांची प्रार्थना त्याचा आनंद आहे.

Victimæ impiorum abominabiles Domino; vota justorum placabilia.

9 ९ दुष्टांच्या मार्गाचा परमेश्वरास वीट आहे, पण जे नीतीचा पाठलाग करतात त्यांच्यावर तो प्रीती करतो.

Abominatio est Domino via impii; qui sequitur justitiam diligitur ab eo.

10 १० जो कोणी मार्ग सोडतो त्याच्यासाठी कठोर शासन तयार आहे, आणि जो कोणी सुधारणेचा तिरस्कार करतो तो मरेल.

Doctrina mala deserenti viam vitæ; qui increpationes odit, morietur.

11 ११ अधोलोक आणि विनाशस्थान परमेश्वरापुढे उघडे आहे; तर मग मनुष्यजातीच्या वंशाची अंतःकरणे त्याच्या दृष्टीपुढे किती जास्त असली पाहिजेत? (Sheol h7585)

Infernus et perditio coram Domino; quanto magis corda filiorum hominum! (Sheol h7585)

12 १२ निंदकाला शिक्षेची चीड येते; तो सुज्ञाकडे जात नाही.

Non amat pestilens eum qui se corripit, nec ad sapientes graditur.]

13 १३ आनंदी हृदय मुख आनंदित करते, पण हृदयाच्या दुःखाने आत्मा चिरडला जातो.

[Cor gaudens exhilarat faciem; in mœrore animi dejicitur spiritus.

14 १४ बुद्धिमानाचे हृदय ज्ञान शोधते, पण मूर्खाचे मुख मूर्खताच खाते.

Cor sapientis quærit doctrinam, et os stultorum pascitur imperitia.

15 १५ जुलूम करणाऱ्याचे सर्व दिवस दुःखकारक असतात, पण आनंदी हृदयाला अंत नसलेली मेजवाणी आहे.

Omnes dies pauperis, mali; secura mens quasi juge convivium.

16 १६ पुष्कळ धन असून त्याबरोबर गोंधळ असण्यापेक्षा ते थोडके असून परमेश्वराचे भय बाळगणे चांगले आहे.

Melius est parum cum timore Domini, quam thesauri magni et insatiabiles.

17 १७ पोसलेल्या वासराच्या तिरस्कारयुक्त मेजवाणीपेक्षा, जेथे प्रेम आहे तेथे भाजीभाकरी चांगली आहे.

Melius est vocari ad olera cum caritate, quam ad vitulum saginatum cum odio.

18 १८ रागीट मनुष्य भांडण उपस्थित करतो, पण जो रागास मंद आहे तो मनुष्य भांडण शांत करतो.

Vir iracundus provocat rixas; qui patiens est mitigat suscitatas.

19 १९ आळशाची वाट काटेरी कुंपणासारखी आहे, पण सरळांची वाट राजमार्ग बनते.

Iter pigrorum quasi sepes spinarum; via justorum absque offendiculo.

20 २० शहाणा मुलगा आपल्या वडिलांना आनंदीत करतो. पण मूर्ख मनुष्य आपल्या आईला तुच्छ मानतो.

Filius sapiens lætificat patrem, et stultus homo despicit matrem suam.

21 २१ बुद्धिहीन मनुष्य मूर्खपणात आनंद मानतो. पण जो समंजस आहे तो सरळ मार्गाने जातो.

Stultitia gaudium stulto, et vir prudens dirigit gressus suos.

22 २२ जेथे सल्ला नसतो तेथे योजना बिघडतात, पण पुष्कळ सल्ला देणाऱ्यांबरोबर ते यशस्वी होतात.

Dissipantur cogitationes ubi non est consilium; ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.

23 २३ मनुष्यास आपल्या तोंडच्या समर्पक उत्तराने आनंद होतो; आणि योग्यसमयीचे शब्द किती चांगले आहे!

Lætatur homo in sententia oris sui, et sermo opportunus est optimus.

24 २४ सुज्ञाने खाली अधोलोकास जाऊ नये म्हणून त्याचा जीवनमार्ग वर जातो. (Sheol h7585)

Semita vitæ super eruditum, ut declinet de inferno novissimo.] (Sheol h7585)

25 २५ परमेश्वर गर्विष्ठांची मालमत्ता फाडून काढेल, परंतु तो विधवेच्या मालमत्तेचे रक्षण करतो.

[Domum superborum demolietur Dominus, et firmos faciet terminos viduæ.

26 २६ परमेश्वर पाप्यांच्या विचारांचा द्वेष करतो, पण दयेची वचने त्याच्या दुष्टीने शुद्ध आहेत.

Abominatio Domini cogitationes malæ, et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.

27 २७ चोरी करणारा आपल्या कुटुंबावर संकटे आणतो, पण जो लाचेचा तिटकारा करतो तो जगेल.

Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam; qui autem odit munera, vivet. Per misericordiam et fidem purgantur peccata: per timorem autem Domini declinat omnis a malo.

28 २८ नीतिमान उत्तर देण्याआधी विचार करतो, पण दुष्टाचे मुख सर्व वाईट ओतून बाहेर टाकते.

Mens justi meditatur obedientiam; os impiorum redundat malis.

29 २९ परमेश्वर दुष्टांपासून खूप दूर आहे, पण तो नीतिमानांच्या प्रार्थना नेहमी ऐकतो.

Longe est Dominus ab impiis, et orationes justorum exaudiet.

30 ३० नेत्राचा प्रकाश अंतःकरणाला आनंद देतो, आणि चांगली बातमी शरीराला निरोगी आहे.

Lux oculorum lætificat animam; fama bona impinguat ossa.

31 ३१ जर कोणीतरी तुम्हास जीवन कसे जगावे म्हणून सुधारतो त्याकडे लक्ष द्या, तुम्ही ज्ञानामध्ये रहाल.

Auris quæ audit increpationes vitæ in medio sapientium commorabitur.

32 ३२ जो कोणी शिक्षण नाकारतो तो आपल्या स्वत: लाच तुच्छ लेखतो, परंतु जो कोणी शासन ऐकून घेतो तो ज्ञान मिळवतो.

Qui abjicit disciplinam despicit animam suam; qui autem acquiescit increpationibus possessor est cordis.

33 ३३ परमेश्वराचे भय हे सुज्ञतेचे शिक्षण देते, आणि आदरापूर्वी नम्रता येते.

Timor Domini disciplina sapientiæ, et gloriam præcedit humilitas.]