नीतिसूत्रे 13

1 १ सुज्ञ मुलगा आपल्या पित्याचे शिक्षण ऐकतो, परंतु निंदक निषेध ऐकत नाही.

A wise son hears his father's instruction: but a scorner hears not rebuke.

2 २ आपल्या तोंडच्या फळांनी मनुष्य चांगल्या गोष्टींचा आनंद घेतो, पण अविश्वासणाऱ्याची भूक जुलूम आहे.

A man shall eat good by the fruit of his mouth: but the soul of the transgressors shall eat violence.

3 ३ जो आपले तोंड सांभाळतो तो आपल्या जीवाचे रक्षण करतो, परंतु जो आपले तोंड उघडतो तो स्वतःचा नाश करून घेतो.

He that keeps his mouth keeps his life: but he that opens wide his lips shall have destruction.

4 ४ आळशाची भूक हाव धरते पण त्यास काही मिळत नाही, पण उद्योग्याची भूक पूर्णपणे तृप्त होते.

The soul of the sluggard desires, and has nothing: but the soul of the diligent shall be made fat.

5 ५ नीतिमान लबाडीचा तिरस्कार करतो, पण दुर्जन जे लाजिरवाणे आहे ते करतो, आणि स्वतःला किळसवाणे करतो.

A righteous man hates lying: but a wicked man is loathsome, and comes to shame.

6 ६ नीतिमत्ता सात्विक मार्गाने चालणाऱ्यांचे रक्षण करते, पण पाप्याला त्याचे पाप उलथून टाकते.

Righteousness keeps him that is upright in the way: but wickedness overthrows the sinner.

7 ७ जो कोणी आपणाला संपन्न करतो, पण त्यांच्याजवळ मात्र काहीच नसते, आणि जो कोणी सर्वकाही देऊन टाकतो, खरोखर तो अजून श्रीमंत आहे.

There is that makes himself rich, yet has nothing: there is that makes himself poor, yet has great riches.

8 ८ श्रीमंत मनुष्यास जिवाची खंडणी त्याची संपत्ती आहे, पण गरीब मनुष्यास अशा प्रकारच्या धमक्या कधीच मिळत नाहीत.

The ransom of a man's life are his riches: but the poor hears not rebuke.

9 ९ नीतिमानाचा प्रकाश आनंदाने प्रकाशतो, पण दुष्टाचा दीप मालवला जाईल.

The light of the righteous rejoices: but the lamp of the wicked shall be put out.

10 १० गर्वामुळे भांडण मात्र उत्पन्न होतात, पण जो चांगला सल्ला ऐकतो त्याच्याजवळ ज्ञान असते.

Only by pride comes contention: but with the well advised is wisdom.

11 ११ वाईट मार्गाने मिळवलेले धन कमी होत जाते, पण जो आपल्या हाताने काम करून पैसा कमावतो, त्याचा पैसा वाढत जातो.

Wealth got by vanity shall be diminished: but he that gathers by labour shall increase.

12 १२ जेव्हा आशा लांबणीवर पडते तेव्हा अंतःकरण तुटते, परंतु इच्छा पूर्ण होते तेव्हा ते जीवनाचे झाड आहे.

Hope deferred makes the heart sick: but when the desire comes, it is a tree of life.

13 १३ जो कोणी शिक्षणाचा तिरस्कार करतो तो स्वतःवर अनर्थ आणतो, पण जो कोणी आज्ञेचा आदर करतो त्यास प्रतिफळ मिळेल.

Whoso despises the word shall be destroyed: but he that fears the commandment shall be rewarded.

14 १४ सुज्ञाची शिकवण जीवनाचा झरा आहे, ते तुम्हास मृत्युपाशापासून दूर वळविल.

The law of the wise is a fountain of life, to depart from the snares of death.

15 १५ सुबोध अनुग्रह मिळवून देतो, पण विश्वासघातक्याचा मार्ग कधी न संपणारा आहे.

Good understanding gives favour: but the way of transgressors is hard.

16 १६ शहाणा मनुष्य कृती करण्याआधी विचार करतो. परंतु मूर्ख मनुष्य त्याच्या कृतीने तो मूर्ख आहे हे दर्शवितो.

Every prudent man deals with knowledge: but a fool lays open his folly.

17 १७ दुष्ट निरोप्या संकटात पडतो, पण विश्वासू वकील समेट घडवून आणतो.

A wicked messenger falls into mischief: but a faithful ambassador is health.

18 १८ जर एखाद्याने शिकायला नकार दिला तर त्यास गरीबी आणि लाज प्राप्त होईल, पण जर एखादा त्याच्या शासनातून शिकला तर त्याचा सन्मान होईल.

Poverty and shame shall be to him that refuses instruction: but he that regards reproof shall be honoured.

19 १९ इच्छातृप्ती जिवाला गोड लागते, पण वाईटापासून दूर होणे याचा मूर्खांना द्वेष वाटतो.

The desire accomplished is sweet to the soul: but it is abomination to fools to depart from evil.

20 २० शहाण्या लोकांबरोबर चाला म्हणजे तुम्ही शहाणे व्हाल, पण जर तुम्ही मूर्खांशी संगत केली तर तुम्ही संकटात पडाल.

He that walks with wise men shall be wise: but a companion of fools shall be destroyed.

21 २१ आपत्ती पाप्याच्या पाठीस लागते, पण जे कोणी चांगले करतो त्यास प्रतिफळ मिळते.

Evil pursues sinners: but to the righteous good shall be repaid.

22 २२ चांगला मनुष्य आपल्या नातवंडांना वतन देऊन ठेवतो, पण पाप्यांची संपत्ती नीतिमानासाठी साठवलेली असते.

A good man left an inheritance to his children's children: and the wealth of the sinner is laid up for the just.

23 २३ गरीबांचे नांगरलेले शेत विपुल अन्न देते, पण अन्यायामुळे अनेकांचा नाश होतो.

Much food is in the tillage of the poor: but there is that is destroyed for lack of judgment.

24 २४ जर कोणी आपल्या मुलांना शिक्षा करत नाही तो त्यांचा द्वेष करतो, पण जो कोणी आपल्या मुलांवर प्रेम करतो तो काळजीपूर्वक त्यांना शिस्त लावतो.

He that spares his rod hates his son: but he that loves him chastens him early.

25 २५ जो चांगले करतो तो त्याची भूक तृप्त होईपर्यंत जेवतो, पण दुष्टांचे पोट रिकामेच राहते.

The righteous eats to the satisfying of his soul: but the belly of the wicked shall lack.