नीतिसूत्रे 12

1 १ ज्याला शिक्षण प्रिय त्यास ज्ञान प्रिय, परंतु जो कोणी शासनाचा द्वेष करतो तो मूर्ख आहे.

Qui diligit disciplinam diligit scientiam; qui autem odit increpationes insipiens est.

2 २ परमेश्वर चांगल्या मनुष्यास कृपा देतो, पण वाईट योजना करणाऱ्याला तो दोषी ठरवतो.

Qui bonus est hauriet gratiam a Domino; qui autem confidit in cogitationibus suis impie agit.

3 ३ दुष्टतेने मनुष्य स्थिर होत नाही, पण नीतिमानाचे उच्चाटण होणार नाही.

Non roborabitur homo ex impietate, et radix justorum non commovebitur.

4 ४ सद्गुणी पत्नी आपल्या पतीचा मुकुट आहे, परंतु जी कोणी लाज आणणारी ती त्याची हाडे सडविणाऱ्या रोगासारखी आहे.

Mulier diligens corona est viro suo; et putredo in ossibus ejus, quæ confusione res dignas gerit.

5 ५ नीतिमानाच्या योजना यथान्याय असतात, पण दुष्टांचा सल्ला कपटाचा असतो.

Cogitationes justorum judicia, et consilia impiorum fraudulenta.

6 ६ दुष्टांचे शब्द रक्तपात घडून आणण्यासाठी दबा धरून थांबतात, परंतु न्यायीचे शब्द त्यास सुरक्षित ठेवतात.

Verba impiorum insidiantur sanguini; os justorum liberabit eos.

7 ७ दुर्जन उलथून टाकले जातात आणि नाहीसे होतात, पण नीतिमानाचे घर टिकते.

Verte impios, et non erunt; domus autem justorum permanebit.

8 ८ मनुष्याची प्रशंसा त्याच्या सुज्ञतेप्रमाणे होते, पण जो विकृत निवड करतो त्याचा तिरस्कार होतो.

Doctrina sua noscetur vir; qui autem vanus et excors est patebit contemptui.

9 ९ जो आपणास प्रतिष्ठित दाखवतो पण त्याच्याकडे अन्न नसते; त्यापेक्षा ज्याची प्रतिष्ठा बेताची असून फक्त सेवक असतो तो चांगला समजायचा.

Melior est pauper et sufficiens sibi quam gloriosus et indigens pane.

10 १० नीतिमान आपल्या प्राण्यांविषयीच्या गरजांची काळजी घेतो, पण दुष्टाचे दयाळूपणही क्रूर असते.

Novit justus jumentorum suorum animas; viscera autem impiorum crudelia.

11 ११ जो कोणी आपल्या शेतात कष्ट करतो त्याच्याकडे विपुल अन्न असते, पण जो निरर्थक योजनेमागे धावतो तो बुद्धिहीन आहे.

Qui operatur terram suam satiabitur panibus; qui autem sectatur otium stultissimus est. Qui suavis est in vini demorationibus, in suis munitionibus relinquit contumeliam.

12 १२ दुसऱ्यापासून चोरल्याची इच्छा दुर्जन करतो, पण नितीमानाचे फळ ते स्वतःपासून येते.

Desiderium impii munimentum est pessimorum; radix autem justorum proficiet.

13 १३ दुष्ट मनुष्य आपल्या पापी बोलल्याने पाशात पडतो, पण नीतिमान संकटातून निसटतो.

Propter peccata labiorum ruina proximat malo; effugiet autem justus de angustia.

14 १४ मनुष्य आपल्या मुखाच्या फळाकडून चांगल्या गोष्टींच्या योगे तृप्त होतो, त्यास आपल्या हातांच्या कामाचे प्रतिफळ मिळेल.

De fructu oris sui unusquisque replebitur bonis, et juxta opera manuum suarum retribuetur ei.

15 १५ मूर्खाचा मार्ग त्याच्या दृष्टीने नीट असतो, परंतु सुज्ञ मनुष्य सल्ला ऐकून घेतो.

Via stulti recta in oculis ejus; qui autem sapiens est audit consilia.

16 १६ मूर्ख त्याचा राग लागलाच दाखवतो, पण जो दूरदर्शी आहे तो अपमानाकडे दुर्लक्ष करतो.

Fatuus statim indicat iram suam; qui autem dissimulat injuriam callidus est.

17 १७ जो कोणी खरे बोलतो तो जे काय योग्य आहे ते सांगतो, पण खोटा साक्षीदार लबाड सांगतो.

Qui quod novit loquitur, index justitiæ est; qui autem mentitur, testis est fraudulentus.

18 १८ कोणी असा असतो की, तलवार भोसकावी तसे अविचाराचे भाषण करतो, पण सुज्ञाची जिव्हा आरोग्य आणते.

Est qui promittit, et quasi gladio pungitur conscientiæ: lingua autem sapientium sanitas est.

19 १९ सत्याची वाणी सर्वकाळ टिकेल, पण लबाड बोलणारी जिव्हा क्षणिक आहे.

Labium veritatis firmum erit in perpetuum; qui autem testis est repentinus, concinnat linguam mendacii.

20 २० वाईट योजणाऱ्यांच्या अंतःकरणात कपट असते, परंतु शांतीचा सल्ला देणाऱ्यांच्या मनात हर्ष असतो.

Dolus in corde cogitantium mala; qui autem pacis ineunt consilia, sequitur eos gaudium.

21 २१ नीतिमानावर संकटे येत नाहीत, परंतु दुर्जनावर अडचणी येतात.

Non contristabit justum quidquid ei acciderit: impii autem replebuntur malo.

22 २२ खोटे बोलणाऱ्या वाणीचा परमेश्वरास वीट आहे, पण जे कोणी प्रामाणिकपणे राहणारे त्यास आनंद देतात.

Abominatio est Domino labia mendacia; qui autem fideliter agunt placent ei.

23 २३ शहाणा मनुष्य आपले ज्ञान गुप्त ठेवतो, पण मूर्खाचे हृदय मूर्खपणा ओरडून सांगते.

Homo versatus celat scientiam, et cor insipientium provocat stultitiam.

24 २४ उद्योग्याचे हात अधिकार चालवतील, पण आळशाला गुलामासारखे राबावे लागेल.

Manus fortium dominabitur; quæ autem remissa est, tributis serviet.

25 २५ मनुष्याचे हृदय काळजीच्या भाराने त्यास खाली दाबून टाकते, पण चांगला शब्द त्यास आनंदित करतो.

Mœror in corde viri humiliabit illum, et sermone bono lætificabitur.

26 २६ नीतिमान आपल्या मित्राला मार्ग दाखवतो, पण दुष्टाचे मार्ग त्यांना बहकावतो.

Qui negligit damnum propter amicum, justus est; iter autem impiorum decipiet eos.

27 २७ आळशी आपण धरलेली शिकार भाजित नाही, पण उद्योगी मनुष्य मौल्यवान संपत्ती संपादन करतो.

Non inveniet fraudulentus lucrum, et substantia hominis erit auri pretium.

28 २८ न्यायीपणाच्या मार्गात जीवन सापडते, आणि त्यांच्या वाटेत मरण नाही.

In semita justitiæ vita; iter autem devium ducit ad mortem.