< यिर्मया 31 >
1 १ परमेश्वर असे म्हणतो, “त्या काळी मी इस्राएलाच्या सर्व कुळांचा देव होईन आणि ते माझे लोक होतील.”
Hagi Ra Anumzamo'a huno, Mago kna huhampri ante'noankino ana knama esige'za mika Israeli vahepima mani'naza naga nofimo'za Nagri vahe mani'nage'na, Nagra zamagri Anumza manigahue.
2 २ परमेश्वर असे म्हणतोः “मी इस्राएलास विसावा देण्यास येईन तेव्हा जे कोणी तलवारीपासून निभावले आहेत त्या लोकांस रानात अनुग्रह मिळेल.”
Hagi Ra Anumzamo'a huno, Israeli vahe'ma hapinti'ma zamahe ofrisaza vahe'mo'za hagege ka'ma kokampi manisazanagi knare hu'za manigahaze. Na'ankure Nagra Israeli vahera mani fru zamigahue.
3 ३ परमेश्वर पूर्वी मला दिसला व म्हणाला, हे इस्राएला, मी सार्वकालिक प्रीतीने, तुझ्यावर प्रीती केली आहे. म्हणून मी विश्वासाच्या कराराने तुला आपल्याजवळ ओढून घेतले आहे.
Hagi ko'ma zamagrite'ma eamama hu'nea Ra Anumzamo'a amanage hu'ne, Nagra Israeli vahera vagaore mevava navesi zanteti, zamavare nagrarega ante'noe hu'ne.
4 ४ हे इस्राएलाच्या कुमारी, मी तुला पुन्हा बांधीन याकरिता तू बांधलेली होशील. तू पुन्हा आपल्या खंजिऱ्या उचलशील आणि आनंदाने नृत्य करीत बाहेर जाशील.
Israeli vahera Nagra ete tamazeri hankavetisugeta tamagra hankave vahe manigahaze. Hagi Israeli vahe'mota vene omase'nea mofakna hu'nazankita, ko'ma nehazaza huta muse zagamera nehuta tambolinia neheta avoa hagegahaze.
5 ५ तू पुन्हा शोमरोनाच्या डोंगरावर द्राक्षमळ्यांची लागवड करशील. शेतकरी लागवड करतील आणि त्याच्या फळांचा चांगला उपयोग होईल.
Hagi tamagra ko'ma nehazaza huta Sameriama me'nea agonaramimpina waini hoza kasefa antegahaze. Hagi waini hozama antesaza vahe'mo'za, ana hozafintira raga'a tagiza nene'za musena hugahaze.
6 ६ असा एक दिवस येईल की, त्यामध्ये एफ्राईमाच्या डोंगरावरील पहारेकरी ओरडून सांगतील. उठा, आपण परमेश्वर आपला देव याच्याकडे वर सियोनेला जाऊ.
Hagi mago kna ne-eankino ana knama esanige'za, kuma kvama nehaza vahe'mo'za, Efraemi agona kokampi manine'za, amanage hu'za kezan kea hugahaze. Otinketa Saioni agonare vuta Ra Anumzana tagri Anumzamofona monora ome huntesanune hu'za hugahaze.
7 ७ परमेश्वर असे म्हणतो, “याकोबासाठी आनंदाचा गजर करा! राष्ट्रांतील प्रमुख लोकांसाठी आनंदाने जयघोष करा! ऐकू येईल अशी स्तुती करा. म्हणा, ‘हे परमेश्वरा, तुझ्या लोकांचे, इस्राएलाच्या वाचलेल्यांचे तारण कर.’
Hagi Ra Anumzamo'a amanage hu'ne. Jekopu nagakura ranke huta muse zagamera huzmanteho. Ana vahe'mo'za maka vahera zamagatere'naza vahe mani'naze. Hagi ranke huta Nagri nagima musema huta husgama hanazana amanage hiho, Ra Anumzamoka, Israeli vaheka'a osi'ama ofri mani'naza vahera zamagu vazinka zamavro huta hiho.
8 ८ पाहा, मी त्यांना उत्तरेकडच्या देशातून आणीन, पृथ्वीच्या अगदी शेवटच्या ठिकाणाहून मी त्यांना एकत्र करीन. त्यांच्यामध्ये आंधळे आणि पंगू, गर्भवती आणि ज्या कोणी त्यांच्या प्रसूतीची वेळ आली असेल त्याही त्यांच्याबरोबर असतील. त्यांची मोठी मंडळी इकडे परत येईल.
Hagi antahiho! Nagra noti kaziga moparegatira zamavare'na ne-e'na, mopama ome atre eme atrema hutegatira maka zamavare tru hugahue. Hagi anampina zamavu suhu vahe'ene, zamaga haviza hu vahe'ene, zamu'ene a'nanene, mofavre antenaku'ma nehaza a'nenea egahaze. Ana hanuge'za Israeli vahera rama'a vahe ete mopa zamirera egahaze.
9 ९ ते रडत येतील. ते विनंती करत असता मी त्यास नेईन, मी त्यांना सरळ मार्गाने पाण्याच्या प्रवाहाजवळ नेईन. ते त्यावर अडखळणार नाहीत. कारण मी इस्राएलाचा पिता आहे, आणि एफ्राईम माझा प्रथम जन्मलेला आहे.
Hagi zamavare'nama ne-esuge'za zamagra zavi nete'za Nagritega nunamuna nehanage'na, zamavare'na ete egahue. Hagi Nagra tinkenarega zamavare'na ne-e'na, knare huno pehe hu'nesia kante zamavare'na ne-esuge'za tanafara osugahaze. Na'ankure Nagra Israeli vahe'mokizmi nezmafana manugeno, Efraemi'a zage mofavreni'a mani'ne.
10 १० राष्ट्रांनो, परमेश्वराचे वचन ऐका. दूरच्या द्वीपात हे प्रसिद्ध करा. तुम्ही राष्ट्रांनी म्हणावे, ज्याने इस्राएल विखरला तोच त्यास एकवटील आणि जसा मेंढपाळ आपल्या कळपाला राखतो तसा तो त्यास राखील.
Hagi kokankoka vahe'mota Ra Anumzamofo nanekea nentahinkeno, afete'ma hageri ankenaregama nemaniza vahe'mota amanage huta huama hiho, Israeli vahe'ma zamazeri panani'ma hu'nemo ete zamavareno eteno sipisipi afute kva vahemo'ma sipisipi afutamima kegavama nehiaza huno kegava huzmantegahie huta hiho.
11 ११ कारण परमेश्वराने खंडणी भरून याकोबाला सोडवले आहे आणि त्याच्यासाठी जो खूप बलवान होता त्याच्या हातातून त्यास मुक्त केले आहे.
Na'ankure Ra Anumzamo'a Jekopu nagara hankavenentake ha' vahe zamimofo zamazampintira ete zamagu vazino zamavaregahie.
12 १२ मग ते येतील आणि सियोनेच्या शिखरावर आनंदाने गातील. परमेश्वराच्या चांगुलपणामुळे धान्यासाठी आणि द्राक्षरसासाठी, तेलासाठी, आणि थवा व कळपांची संततीसाठी आनंदित होऊन येतील. त्यांचा जीव भरपूर पाणी दिलेल्या बागेप्रमाणे होईल. यापुढे ते पुन्हा कधी दुःखीत होणार नाहीत.
Hagi zamagrama etesanu'za Saioni agonafi mareri'za manine'za ranke hu'za kezati'za zagamera nehu'za musenkasea hugahaze. E'ina'ma hanazana Ra Anumzamo'ma knare'nare zantamima witima, wainima, olivi masavema, sipisipine, bulimakao afu kevumo'zama anenta'ma ante hakarema hanaza zanku'ene hu'za musena hugahaze. Ana hanigeno nomaniza zamimo'a mago'ma masaventretre'ma hu'nea hozagna hanige'za, mago'enena zamasunku zampina omanigahaze.
13 १३ मग कुमारी आनंदीत होऊन नाचतील आणि तरुण व वृद्ध एकत्र आनंद करतील. कारण मी त्यांच्या शोकाचे रुपांतर उत्सवामध्ये करीन. मी त्यांच्यावर दया करीन आणि दुःखाच्याऐवजी त्यांच्या आनंदाचे कारण होईल.
Hagi ananknafina vene omase mofa'nemo'za musenkase hu'za avo nehagesage'za, nahezavemo'zane ranra vahe'mo'zanena ana zanke hu'za avo hagegahaze. Na'ankure zamasunku zampima mani'naza zana eri atresuge'za musenkase hugahaze. Nagra zamagu'a zamazeri hankaveneti'na zamasunku zana eri netre'na museza zamigahue.
14 १४ नंतर मी याजकांचा जीव विपुलतेत तृप्त करीन. माझे लोक ते स्वतःला माझ्या चांगुलपणाने भरतील.” असे परमेश्वर म्हणतो.
Hagi Nagra pristi vahe'mofo zamagu'afina museza antevite nezmante'na, knare'nare zantami vaheni'a antevite zamantesuge'za musenkase hugahaze, huno Ra Anumzamo'a hu'ne.
15 १५ परमेश्वर असे म्हणतो, “रामांत विलाप आणि अतिखेदाचे रडण्याचे आवाज ऐकू येत आहेत. राहेल आपल्या मुलांसाठी रडत आहे. ती नाहीत म्हणून सांत्वन पावत नाही.”
Hagi Ra Anumzamo'a huno, Rama kumatetira ra zavi krafage nehaze. E'i ana zavi krafagema nehiana Reselikino, agra mofavre'agu huno zavira netegeno mago vahe'mo'a azeri amne hugara nosie. Na'ankure miko mofavre naga'amo'za fri vagare'naze.
16 १६ परमेश्वर असे म्हणतो, तू रडण्यापासून आपला आवाज आणि आपले डोळे आसवांपासून आवर. कारण तुझ्या दुःखाचे प्रतिफळ तुला मिळेल. असे परमेश्वर म्हणतो. तुझी मुले शत्रूंच्या देशातून परत येतील.
Hianagi Ra Anumzamo'a huno, Reseliga mofavre nagaka'agu'ma zavi krafama nehana zana atrenka kavunura eri amne huo. Na'ankure kagrama zavi'ma te'nana zamo'a amne zanknara osugahie. Mofavre nagakamo'za ha' vahe mopa atre'za ete kagritega egahaze.
17 १७ परमेश्वर असे म्हणत आहे, “तुझ्या भविष्यासाठी तुला आशा आहे.” “तुझे वंशज आपल्या सीमेत परत येतील.
E'ina hu'negu henka knare'za fore hugahianki amuhara nehunka manio. Ana hanage'za mofavre nagakamo'za ete mopa zamire egahaze.
18 १८ खचीत मी एफ्राईमाला असे रडताना ऐकले आहे की, ‘तू मला शिक्षा केलीस आणि मला शिक्षा झाली. अप्रशिक्षीत वासराप्रमाणे मला परत माघारी आण आणि मी परत येईन, कारण परमेश्वरा, तू माझा देव आहेस.
Hagi Efraemi (Israeli) naga'mo'za zavira nete'za amanage nehazage'na antahi'noe. Agazone osu bulimakao afu' anenta azeri fatgoma hiaza hunka sefu taminka tazeri fatgo nehunka ete tavrenka enka eme tazeri knare huo. Na'ankure kagra Ra Anumzana tagri Anumza mani'nane.
19 १९ कारण मी तुझ्यापासून भटकल्यानंतर, मी पश्चाताप केला. मला शिक्षण मिळाल्यानंतर, मी दुःखात आपल्या छातीवर थापा मारल्या. कारण माझ्या तरुणपणातील अपराधाच्या अपकीर्तीमुळे मी लज्जित व शरमिंदा झालो.”
Hagi Ra Anumzamoka kagrira katreta vu'nonanagi, menina Kagrite eta tasunku eme nehune. Hagi tazeri fatgoma hanketa tagra'a kefozama keta antahitama nehuta, tagazegu huta kepri nehune. Na'ankure nehazavema manitama e'nontegatima hu'nona kefo avu'ava zankura tagazegu nehune.
20 २० एफ्राईम माझे बहुमूल्य मुल नाही काय? तो माझा प्रिय मोहक मुलगा नाही का? कारण जरी कधी मी त्याच्याविरुध्द बोललो, तरी खचित मी त्यास आपल्या मनात प्रेमाने आठवण करीतच असतो. याप्रकारे माझे हृदय त्याच्यासाठी कळवळते. मी खरोखर त्याच्यावर दया करीन. असे परमेश्वर म्हणतो.
Hagi Ra Anumzamo'a huno, Efraemina Nagra navesinentoa mofavre mani'ne. Nagra knazana amigahuanagi maka zupa nagesa antahinemua mofavreni'a mani'ne. Ana hu'neankino nagu'amo'a agrite me'negu Nagra tamagerfa hu'na nasunku huntegahue.
21 २१ तू आपल्यासाठी रस्त्यांवर खुणा कर. तू आपल्यासाठी मार्गदर्शक खांब ठेव. तू जो योग्य मार्ग घेतला, त्या मार्गावर आपले लक्ष ठेव. हे इस्राएला! कुमारी, तू आपल्या नगराकडे परत ये.
Hagi tamagra Israeli vahe'mota kuma'ma atreta vu'naza kana keso'e nehuta, negetama ete esaza avame zana, zafaramina asenteta viho. Hagi Israeli vahe'nimota vene omase mofa kna hu'nazanki ete eho. Ete eta ranra kumatamifi emaniho.
22 २२ विश्वासहीन मुली, तू किती वेळ सतत हेलकावे घेशील? कारण परमेश्वराने पृथ्वीवर काहीतरी नवे निर्माण केले आहे. स्त्री तिच्या रक्षणासाठी बलवान पुरुषाला घेरील.
Hagi tamagra Nagri mofakna hu'nazanagi, tamagra natreta ufre efre huta zazate mani'naze. Nazupa tamagra atreta rukarahe huta Nagritega egahaze? Nagra Ra Anumzamo'na kasefa'za ama mopafina erifore nehue. E'i ana avu'ava zana a'mo'a vemofo azeri anukiankna hu'ne.
23 २३ सेनाधीश परमेश्वर, इस्राएलाचा देव, असे म्हणतो, “जेव्हा मी लोकांस परत त्यांच्या देशात आणीन, यहूदाच्या नगरांत व देशात राहणारे ते हे म्हणतील, ‘तुझी धार्मिकतेची जागा जेथे तो राहतो, तू पवित्र पर्वता, परमेश्वर तुझे कल्याण करो!
Hagi Monafi sondia vahe'mofo Ra Anumzana Israeli vahe Anumzamo'a huno, Nagra Israeli vahera ete zamavare'na esuge'za mopa zamirera emanigahaze. Maka Juda mopafine ranra kuma tamimpima emanisaza vahe'mo'za amanage hu'za hugahaze. Ruotage'ma hunenka fatgo avu'ava zama nehana agonamoka Ra Anumzamo'a, asomu hugantesie.
24 २४ कारण यहूदा आणि त्याची सर्व नगरे एकत्र राहतील. तेथे शेतकरी आणि मेंढपाळ त्याच्या कळपाबरोबर राहतील.
Hagi Juda mopafima me'nea kuma tamimpima manisaza vahe'mo'zane, hozama ante vahe'mo'zane sipisipi afu'ma avre'za vanoma hanaza vahe'mo'zanena magopi knare huza manigahaze.
25 २५ कारण मी थकलेल्यांना पिण्यास पाणी देईन आणि तहानेने व्याकुळ झालेल्या प्रत्येक जीवास भरेन.
Hagi avesragu'ma hania vahera ete azeri kasefa nehu'na, hankave'ama omanesia vahera ete hankavea amigahue.
26 २६ यानंतर, मी जागा झालो आणि माझ्या लक्षात आले की, माझी झोप ताजीतवानी करणारी होती.
Hagi masenena ana zantmima ketena, oti'na keganti kegamama huana, haganentake navu mase'nofinti oti'noe.
27 २७ परमेश्वराचे म्हणणे असे आहे. “पाहा, असे दिवस येत आहेत की ज्यात मी यहूदाच्या व इस्राएलाच्या घराण्यांत मनुष्यबीज आणि पशुबीज पेरीन.
Hagi Ra Anumzamo'a huno, Hozafi avimza hankregeno hageno rama'a rgama ahenteaza hu'na, mago kna ne-eanki'na Israeli vahe'ene Juda vahe'enena zamazeri amporesanuge'za rama'a vahe fore nehanageno, zaga kafamo'enena rama'a forehu hakare hugahie.
28 २८ मग असे होईल की, उपटायला व पाडायला, मोडायला व नाशाला, व पीडायला जशी मी त्यांच्यावर नजर ठेवत असे, तशी बांधायला व लावायला मी त्यांच्यावर नजर ठेवीत जाईन.” असे परमेश्वर म्हणतो.
Hagi korapara Nagra navu antete'na manine'na, zamagrira zanefi netrena, tapage hunetrena knazana zami'na zamazeri haviza hu'noane. Hianagi menina navunte'na kegava hunezamante'na, zamazeri trure'na noma hiaza hu'na negi'na, avimazama hiaza hu'na mopafi zamazeri hankaregahue, huno Ra Anumzamo'a hu'ne.
29 २९ “त्या दिवसात कोणीही पुन्हा असे म्हणणार नाहीत की, वडिलाने आंबट द्राक्षे खाल्ली, पण मुलांचे दात आंबले आहेत.
Hagi ana knafina amanahu fronka kea osugahaze. Zamafahe'za afu ore'nea waini raga nazageno, mofavre naga zamimofo zamagitera aka hu'ne hu'za osugahaze.
30 ३० कारण प्रत्येक मनुष्य आपल्या स्वतःच्या अन्यायात मरेल. जो प्रत्येकजण आंबट द्राक्षे खाईल, त्याचेच दात आंबतील.”
Hianagi anopa waini rgama negeno agite'ma akaheaza huno, mago'magomo'a agra'ama hu'nesia kumimofo kna'a erino fritere hugahie.
31 ३१ परमेश्वर असे म्हणतो, पाहा, असे दिवस येत आहेत की, “मी इस्राएलाच्या व यहूदाच्या घराण्याशी नवा करार करीन.
Hagi Ra Anumzamo'a huno, Mago kna ne-eankino ana knama esanige'na, Israeli vahe'ene Juda vahe'enena kasefa huhagerafi huvempa kea zamagrane hu hagerafigahue.
32 ३२ मी त्यांच्या वडीलांबरोबर मिसर देशातून बाहेर काढून आणण्यासाठी त्यांचा हात धरला तेव्हा जो करार केला होता त्याप्रमाणे हा असणार नाही. त्या दिवसात जरी मी त्यांच्यासाठी पती होतो तरी त्यांनी माझ्या कराराचा भंग केला.” असे परमेश्वर म्हणतो.
Hagi ana huhagerafi huvempa kemo'a, ko'ma zamagehe'ima Isipi mopafinti'ma zamazante zamavazu hu'na oa zupama zami'noankna huvempa nanekea omane'ne. Nagra nezamave kna hu'noanagi huhagerafi huvempa kema zamagranema hu'noana runetrage'za amagera onte'naze, huno Ra Anumzamo'a hu'ne.
33 ३३ “पण परमेश्वर म्हणतो, त्यादिवसानंतर जो करार मी इस्राएलाच्या घराण्याबरोबर करीन तो हाच आहे.” “मी आपले नियमशास्त्र त्यांच्या अंतर्यांमात ठेवीन व त्यांच्या हृदयावर मी ते लिहीन, कारण मी त्यांचा देव होईन व ते माझे लोक होतील.
Hagi Ra Anumzamo'a huno, ana kasefa huhagerafi huvempa kema Israeli vahe'enema hanuana, Nagra kasegeni'a antahintahi zamifi nente'na, zamagu'afi krentegahue. Ana nehu'na Nagra zamagri Anumza manisanuge'za, zamagra Nagri vahe manigahaze.
34 ३४ नंतर परमेश्वरास ओळखा असे म्हणून पुढे प्रत्येक मनुष्य आपल्या शेजाऱ्याला किंवा प्रत्येक आपल्या भावाला शिकवणार नाही. कारण लहानापासून थोरापर्यंत मला ओळखतील.” असे परमेश्वर म्हणतो. “कारण मी त्यांच्या अन्यायांची त्यांना क्षमा करीन आणि मी त्यांच्या पापांचे स्मरण ठेवणार नाही.”
Hagi ana knareti'ma agafama huno vaniana, magomo'a otino tvaoma'are'ma nemanisimofone afu'agananena rempi humino, Anumzamofona kenka antahinka huo hunora osugahie. Na'ankure agi omane vaheteti'ma vuno agima me'nea vahete'ma vaniana maka'mo'za Nagrira nage'za antahi'za hugahaze. Na'ankure kumizamia eri netre'na, ana kumi zamigu'ma nagesa anti ozamisua zanku anara hugahaze.
35 ३५ परमेश्वर असे म्हणतो, जो परमेश्वर दिवसा प्रकाशण्यासाठी सूर्य देतो आणि रात्री चंद्र व तारे यांना प्रकाशण्याची तजवीज करतो. जो समुद्रास खवळतो या करीता त्याच्या लाटा गर्जतात त्यांना तो शांत करतो. सेनाधीश परमेश्वर असे त्याचे नाव आहे. तो असे म्हणतो.
Hagi zagema huntegeno feru'ma remsa nehigeno, ikane hanafi taminema higeno nonkuma'are me fatgo hu'neno hanimpina remsa nehigeno, hagerima eri kranto kranto'ma higeno ra agasasama neria Ra Anumzamofo agi'a Monafi sondia vahe'mofo Ra Anumzankino, agra amanage hu'ne.
36 ३६ “जर या स्थिर गोष्टी माझ्या दृष्टीपुढून नष्ट झाल्या तर इस्राएलाचे वंशजही माझ्यासमोर सर्वकाळ राष्ट्र म्हणून राहणार नाहीत.”
Nagra Ra Anumzamo'na huvempa huankino, zagene ikane hanafi tamima huge'za nonku'ma zamire'ma me fatgoma hazaza hu'za, Israeli vahe'mo'za manivava hu'za vugahaze. Hianagi zagene ikane hanafi tamimo'zama Nagrama zami'noa eri'zama e'oriza zupa fananema hazaza hu'za, Israeli vahe'mo'za mopazamia atre'za fanane hugahaze.
37 ३७ परमेश्वर असे म्हणतो, जर फक्त उंचात उंच आकाशाचे मोजमाप करणे शक्य असेल, आणि जर फक्त पृथ्वीच्या खालचे पाये शोधून काढता येऊ शकतील, तर मीही इस्राएलाच्या सर्व वंशजांनी जे सर्व काही केले आहे त्यामुळे त्यांना नाकारीन, असे परमेश्वर म्हणतो.
Hagi Ra Anumzamo'a huno, mago vahemo'ma monamofo agema'ama nofi avazu huno kevanereno, mopama azeri oti'na tro'ma hu'noa agafa'ama kevama retesige'na, ana zupa Israeli vahe'mo'zama hu'naza havi avu'ava zantera namefi huzamigahue huno, Ra Anumzamo'a hu'ne.
38 ३८ “पाहा असे दिवस येत आहेत की; असे परमेश्वर म्हणतो, परमेश्वरासाठी हनानेलाच्या बुरुजापासून कोपऱ्याच्या वेशीपर्यंत हे नगर पुन्हा बांधले जाईल.
Hagi Ra Anumzamo'a huno, Mago kna ne-eankino ana knama esanige'za, ama Jerusalemi ran kumara Ra Anumzamo'na nagire ete eriso'e hu'za kigahaze. Ana'ma hanazana Hananeli Zaza Nonema nehazareti eri agafa hute'za vu'za, Renagente'nere Kuma Kafanema nehazare vugahaze.
39 ३९ मग त्यासाठी मापनसूत्र गारेबाच्या टेकडीपर्यंत नीट पुढे निघून जाईल आणि तेथून गवाथाकडे वळेल.
Hagi anantetira nofi'ma avazuma hu'za kesaza nofimo'a vufatgo huno Garepiema nehaza osi agonare vuteno, anantetira rukrahe huno Goa kumate evugahie.
40 ४० प्रेतांचे व राखेचे पूर्ण खोरे आणि किद्रोन ओहोळापर्यंत पूर्वेकडील घोडेवेशीच्या कोपऱ्यापर्यंत सर्व शेते परमेश्वरास पवित्र होतील. ती पुन्हा कधीही उपटण्यात येणार नाहीत किंवा मोडून टाकणार नाहीत.”
Hagi fri vahe'ma ome asenezamante'za ta'nefa'ma ome netraza agupone, Kidroni tinkagomupima me'nea mopanena maka erigu'a netreno vuvava huno, zage hanati kaziga kuma keginamofoma, Hosi Kafanema nehazare uhanatigahie. E'ina hanigeno rankumamofo agu'afima mesania mopamo'a Ra Anumzamofo suza me ruotage huno megahie. Ana hanigeno mago vahe'mo'a eno hara eme hunteno ama ana rankumara erige, eri havizana hugera osugahie. Ana hanigeno ama ana kuma'mo'a knare huno mevava huno vugahie.