अनुवाद 19
1 १ तुझा देव परमेश्वर ज्या राष्ट्रांची भूमी तुला देत आहे, त्या राष्ट्रांना नष्ट केल्यावर त्यांच्या प्रदेशाचा तू ताबा घेतल्यानंतर, त्यांच्या जागी त्यांची नगरे आणि घरे तुम्ही ताब्यात घ्याल,
After Yahweh our God has gotten rid of the people-groups from the land that he is giving to you, and after you have expelled them from their cities and you start to live in their houses,
you must divide into three parts the land that he is giving to you. Then choose a city in each part. You must make good roads [in order that people can get to those cities easily]. Someone who kills another person can escape to one of those cities [to be safe/protected].
3 ३ म्हणजे कोणाच्या हातून मनुष्यवध झाल्यास त्यास तेथे पळून जाता यावे म्हणून रस्ते तयार कर, आणि जो प्रदेश तुझा देव परमेश्वर तुला देत आहे त्या देशाचे तू तीन भाग कर.
4 ४ मनुष्यवध करून या तीनपैकी एका नगरात आश्रयाला येणाऱ्याबद्दल नियम असा: पूर्वीचे वैर नसताना जर कोणी चुकून आपल्या शेजाऱ्याला ठार मारले तर त्याने येथे जावे.
“This is the rule about someone who has killed another person. If someone (accidentally/without planning to) kills another person who was not his enemy, he may escape to one of those cities and be safe/protected there.
5 ५ उदाहरणार्थ, एखादा मनुष्य लाकडे तोडायला त्याच्या शेजाऱ्याबरोबर जंगलात गेला. तेथे झाडावर कुऱ्हाड चालवत असताना चूकून कुऱ्हाडीचे पाते दांड्यापासून निसटले आणि ते नक्की दुसऱ्यावर पडून तो मेला. अशावेळी कुऱ्हाड चालवणाऱ्याने यापैकी एखाद्या नगराच्या आश्रयाला जाऊन आपले प्राण वाचवावे.
For example, if two men go into the forest to cut some wood, if the axe head comes off the handle while one of them is chopping down a tree and the axe head strikes and kills the other man, the man [who was using the axe] will be allowed to run to one of those cities and be safe there, [because the people of that city will protect him].
6 ६ हे नगर फार दूर असेल तर त्यास तेथपर्यंत पोचता येणार नाही. मृताचा जवळचा नातेवाईक त्याचा पाठलाग करील व त्यास त्या नगरात पोचण्यापूर्वीच गाठेल. आणि रागाच्या भरात त्याचा वध करील. खरे पाहता त्या मनुष्याच्या हातून वैर नसताना मनुष्य हत्या झाली होती तेव्हा तो प्राणदंडाला पात्र नव्हता.
Because he accidentally killed someone, and because the man was not his enemy, he can try to run to one of those cities. If there were only one city, it may be a long distance to that city. Then if the relative of the man who was killed [MTY], the man who is supposed/expected to get revenge, is very angry, he may be able to catch the other person before he arrives at that city.
[To prevent that from happening], you must choose three cities, not only one, [in order that someone can get to one of those cities quickly].
8 ८ तुमच्या प्रदेशाचा विस्तार करण्याचे तुमचा देव परमेश्वर ह्याने तुमच्या वशंजाना शपथ दिल्याप्रमाणे, त्यांना वचन दिलेला सर्व प्रदेश तो तुम्हास देईल.
“If you do everything that I am today commanding you to do, and if you love Yahweh our God, and if you conduct your lives as he wants you to do, Yahweh our God will give you much more land than you will have when you first occupy it, which is what he promised to do. He will give you all the land which he promised your ancestors that he would give to you. When he gives you that land, you must select three more cities [to which people may escape].
9 ९ तुमचा देव परमेश्वर ह्याजवर प्रीती करा व त्याने दाखवलेल्या मार्गात नियमीत चालत जा. मी दिलेल्या या आज्ञा तुम्ही पूर्णपणे पाळल्यात तर मग परमेश्वराने तुमच्या प्रदेशाचा विस्तार केला की तुम्ही पहिल्या तीन नगरांच्या भरीला आश्रयासाठी आणखी तीन नगरे निवडा.
10 १० म्हणजे तुमचा देव परमेश्वर तुम्हास देणार असलेल्या भूमीवर निर्दोष मनुष्यांचा रक्तपात होणार नाही आणि अशा हत्येचे दोष तुम्हास लागणार नाही.
Do this in order that people who (are innocent/have killed someone else without planning to) will not die, and you will not be guilty for [allowing] them to be executed, in the land that Yahweh is giving to you.
11 ११ पण द्वेषापोटीही एखादा मनुष्य संधीची वाट पाहत लपूनछपून दुसऱ्याच्या जिवावर उठेल, त्याच्यावर प्राणघातक हल्ला करून या नगरात पळून गेला.
“But suppose someone hates his enemy and hides and waits for that person [to come along the road]. Then [when he passes by, suddenly] he attacks him and murders him. If the attacker flees to one of those cities [to be protected there],
12 १२ अशावेळी त्याच्या नगरातील वडिलधाऱ्यांनी माणसे पाठवून त्यास तेथून बाहेर काढावे व मृताच्या नातेवाईकांच्या हवाली करावे. म्हणजे त्यास मृत्यूची शिक्षा झाली पाहिजे.
the elders of the city [where the murdered man lived must not protect the attacker. They]. must send someone to the city to which the other man escaped, and bring him to [MTY] the relative who is supposed/expected to get revenge, so that he may execute that man.
13 १३ त्या मनुष्यावर दया दाखवू नका परंतु निरपराध मनुष्याच्या हत्येचा दोष इस्राएलातून पुसून टाक म्हणजे तुझे कल्याण होईल.
You must not pity those who murder other people! Instead, you must execute them, in order that the people in the land of Israel will not murder [MTY] innocent people, and in order that things will go well for you.”
14 १४ शेजाऱ्याच्या जमिनीची सीमा खूण काढू नको. पूर्वीच्या लोकांनी त्या सीमा आखलेल्या आहेत. हे तुमचा देव परमेश्वर ह्याने तुमच्या वाट्याला जेवढे वतन दिले त्याच्या या खूणा आहेत.
“[When you are living] in the land that Yahweh our God is giving to you, do not move the markers of your neighbors’ property boundaries which were placed there long ago.”
15 १५ एखाद्याने काही गुन्हा किंवा अपराध केला तर, अपराधाचा आरोप कोणावर असेल तर त्यास दोषी ठरवायला एक साक्षीदार पुरेसा नाही. त्याने खरेच गुन्हा केला आहे हे ठरवायला दोन किंवा तीन साक्षीदार तरी हवेतच.
“If someone is accused of committing a crime, one (witness/person who says, ‘I saw him do it’) is not enough. There must be at least two (witnesses/people who say, ‘We saw him do it’). [If there is only one witness], the judge must not believe that what he says is true.
“If someone tries to do wrong to another person by falsely accusing him,
17 १७ अशावेळी त्या दोघांना परमेश्वरासमोर म्हणजे तेथे जे याजक व न्यायाधीश त्यावेळी असतील त्यांच्यापुढे उभे करावे.
both of them must go to the place where the people worship, to [talk to] the priests and judges who are serving at that time.
18 १८ मग न्यायाधीशांनी त्याबाबत कसून चौकशी केली पाहिजे. त्यातून साक्षीदाराचा आपल्या बंधुविरोधात खोटारडेपणा उघडकीला आला,
The judges must (investigate the case carefully/try to find out which one is telling the truth). If [the judges determine that] one of them has accused the other falsely,
19 १९ तर मग तुम्ही त्यास तीच शिक्षा करावी जी त्यास आपल्या बंधूला जे शासन व्हावे असे वाटत होते. अशा रीतीने आपल्यामधून नीच वृत्तीचा नायनाट करा
that person must be punished in the same way that the other one would have been punished [if the judge decided that he (was guilty/had done what is wrong)]. By punishing such people, you will get rid of this evil practice among you.
And/Because when that person is punished, everyone will hear what has happened, and they will be afraid, and no one will dare to act that way any more.
21 २१ तू दया दाखवू नये. कोणी कोणाचा जीव घेतल्यास त्यालाही देहान्ताचे शासन द्यावे. डोळ्याबद्दल डोळा, दाताबद्दल दात, हाताच्या बदल्यात हात आणि पायाच्या बदल्यात पाय असा दंड करावा.
You must not pity people who are punished like that. The rule should be that a person who has murdered someone else must be executed; one of a person’s eyes must be gouged out if he has gouged out someone else’s eye, one tooth of a person who has knocked out the tooth of another person must be knocked out; one hand of a person who has cut off the hand of another person must likewise be cut off; one foot of a person who has cut off the foot of another person must also be cut off.”
