1 राजे 20
1 १ बेन-हदाद अरामाचा राजा होता. त्याने आपल्या सर्व सैन्याची जमवाजमव केली. त्याच्या बाजूला बत्तीस राजे होते. त्यांच्याकडे घोडे आणि रथ होते. त्यांनी शोमरोनला वेढा घातला आणि युध्द पुकारले.
and Ben-hadad Ben-hadad king Syria to gather [obj] all strength: soldiers his and thirty and two king with him and horse and chariot and to ascend: rise and to confine upon Samaria and to fight in/on/with her
and to send: depart messenger to(wards) Ahab king Israel [the] city [to] and to say to/for him thus to say Ben-hadad Ben-hadad
3 ३ संदेश असा होता, “बेन-हदादचे म्हणणे आहे, तुमच्याकडील सोने रुपे तुम्ही मला द्यावे. तसेच तुझ्या स्त्रिया आणि पुत्रेही माझ्या हवाली करावी.”
silver: money your and gold your to/for me he/she/it and woman: wife your and son: child your [the] pleasant to/for me they(masc.)
4 ४ यावर इस्राएलाच्या राजाचे उत्तर असे होते, “महाराज मी तर आता तुमच्याच ताब्यात आहे, हे मला मान्य आहे. त्यामुळे जे माझे ते सर्व तुमचेच आहे.”
and to answer king Israel and to say like/as word: speaking your lord my [the] king to/for you I and all which to/for me
5 ५ अहाबाकडे हे दूत पुन्हा एकदा आले आणि म्हणाले, “बेन-हदादचे म्हणणे असे आहे, ‘तुझ्याजवळचा सोन्याचांदीचा ऐवज तसेच बायकामुले तू माझ्या स्वाधीन केली पाहिजेस.
and to return: again [the] messenger and to say thus to say Ben-hadad Ben-hadad to/for to say for to send: depart to(wards) you to/for to say silver: money your and gold your and woman: wife your and son: child your to/for me to give: give
6 ६ उद्याच मी माझ्या मनुष्यांचे एक शोधपथक तिकडे पाठवणार आहे. ते तुझ्या तसेच तुझ्या कारभाऱ्यांच्या घराची झडती घेतील. त्यांच्या डोळ्यांना जे आवडेल ते स्वत: च्या हाताने घेतील. ती माणसे त्या वस्तू मला आणून देतील.”
for if: except like/as time tomorrow to send: depart [obj] servant/slave my to(wards) you and to search [obj] house: home your and [obj] house: home servant/slave your and to be all desire eye: appearance your to set: take in/on/with hand: themselves their and to take: take
7 ७ तेव्हा इस्राएलचा राजा अहाबाने आपल्या देशातील सर्व वडिलधाऱ्या मनुष्यांची सभा घेतली. अहाब त्यांना म्हणाला, “हे पाहा, हा मनुष्य माझे कसे अनिष्ट करू पाहत आहे. आधी त्याने माझ्या जवळचे सोनेचांदी तसेच माझी स्त्रिया पुत्रे मागितली. त्यास मी कबूल झालो. आणि आता त्यास सर्वच हवे आहे.”
and to call: call to king Israel to/for all old: elder [the] land: country/planet and to say to know please and to see: see for distress: harm this to seek for to send: depart to(wards) me to/for woman: wife my and to/for son: child my and to/for silver: money my and to/for gold my and not to withhold from him
8 ८ यावर ती वडिलधारी मंडळी आणि इतर लोक अहाबाला म्हणाले, “त्याच्या म्हणण्याला मान झुकवू नको. तो म्हणतो तसे करु नको.”
and to say to(wards) him all [the] old: elder and all [the] people not to hear: hear and not be willing
9 ९ मग राजा अहाबाने बेन-हदादकडे निरोप्याला सांगितले की “माझा स्वामी अहाब राजास सांग” तुझी पहिली मागणी मला मान्य आहे. पण तुझ्या दुसऱ्या आज्ञेचे मी पालन करु शकत नाही. बेन-हदादला त्याच्या दूतांनी हा निरोप सांगितला.
and to say to/for messenger Ben-hadad Ben-hadad to say to/for lord my [the] king all which to send: depart to(wards) servant/slave your in/on/with first to make: do and [the] word: thing [the] this not be able to/for to make: do and to go: went [the] messenger and to return: return him word
10 १० तेव्हा बेन-हदादकडून अहाबाला दुसरा निरोप आला. त्या निरोपात म्हटले होते, “शोमरोनचा मी पूर्ण विध्वंस करीन. तिथे काहीही शिल्लक उरणार नाही. आठवणी दाखल काही घेऊन यावे असेही माझ्या मनुष्यांना काही राहणार नाही. असे झाले नाहीतर देव माझे तसे करो व त्यापेक्षा अधिक करो.”
and to send: depart to(wards) him Ben-hadad Ben-hadad and to say thus to make: do [emph?] to/for me God and thus to add if to suffice dust Samaria to/for handful to/for all [the] people which in/on/with foot my
11 ११ इस्राएलच्या राजाचे त्यास उत्तर गेले. त्यामध्ये म्हटले होते. “बेन-हदादला जाऊन सांगा की, जो चिलखत चढवतो त्याने, जो ते उतरवण्याइतक्या दीर्घ काळापर्यंत जगतो त्याने इतकी फुशारकी मारू नये.”
and to answer king Israel and to say to speak: speak not to boast: boast to gird like/as to open
12 १२ राजा बेन-हदाद इतर राजांच्या बरोबर आपल्या तंबूत मद्यपान करत बसला होता. त्यावेळी हे दूत आले आणि राजाला हा संदेश दिला. त्याबरोबर बेनहदादने आपल्या मनुष्यांना नगरापुढे चढाईचा व्यूह रचायला सांगितले. “त्याप्रमाणे लोकांनी आपापल्या जागा घेतल्या.”
and to be like/as to hear: hear [obj] [the] word [the] this and he/she/it to drink he/she/it and [the] king in/on/with booth and to say to(wards) servant/slave his to set: take and to set: take upon [the] city
13 १३ तेव्हा इकडे एक संदेष्टा इस्राएलाचा अहाब राजांकडे आला. राजाला तो म्हणाला, “अहाब राजा, परमेश्वराचे तुला सांगणे आहे की, ‘एवढी मोठी सेना बघितलीस? मी, प्रत्यक्ष परमेश्वर, तुझ्या हस्ते या सैन्याचा पराभव करवीन. म्हणजे मग मीच परमेश्वर असल्याबद्दल तुझी खात्री पटेल.”
and behold prophet one to approach: approach to(wards) Ahab king Israel and to say thus to say LORD to see: see [obj] all [the] crowd [the] great: large [the] this look! I to give: give him in/on/with hand: power your [the] day: today and to know for I LORD
14 १४ अहाबाने विचारले. “या पराभवासाठी तू कोणाला हाताशी धरशील?” तेव्हा तो संदेष्टा म्हणाला, “प्रांत अधिकाऱ्यांच्या हाताखालच्या तरुणांची परमेश्वर मदत घेईल” यावर राजाने विचारले, “या सैन्याचे नेतृत्व कोण करील?” “तूच ते करशील” असे संदेष्ट्याने सांगितले.
and to say Ahab in/on/with who? and to say thus to say LORD in/on/with youth ruler [the] province and to say who? to bind [the] battle and to say you(m. s.)
15 १५ तेव्हा अहाब राजाने अधिकाऱ्यांच्या हाताखालच्या तरुणांची कुमक गोळा केली. त्या तरुणांची संख्या दोनशे बत्तीस भरली. मग राजाने इस्राएलाच्या सर्व फौजेला एकत्र बोलावले. तेव्हा ते एकंदर सात हजार होते.
and to reckon: list [obj] youth ruler [the] province and to be hundred two and thirty and after them to reckon: list [obj] all [the] people all son: descendant/people Israel seven thousand
16 १६ राजा बेन-हदाद आणि त्याच्या बाजूचे बत्तीस राजे दुपारी आपापल्या तंबूमध्ये मद्यपान करण्यात आणि नशेत गुंग होते. त्यावेळी अहाबाने हल्ला चढवला.
and to come out: come in/on/with midday and Ben-hadad Ben-hadad to drink drunken in/on/with booth he/she/it and [the] king thirty and two king to help [obj] him
17 १७ तरुण मदतनीस आधी चालून गेले. तेव्हा “शोमरोनमधून सैन्य बाहेर आल्याचे राजा बेन-हदादच्या मनुष्यांनी त्यास सांगितले.”
and to come out: come youth ruler [the] province in/on/with first and to send: depart Ben-hadad Ben-hadad and to tell to/for him to/for to say human to come out: come from Samaria
18 १८ तेव्हा बेन-हदाद म्हणाला, “ते हल्ला करायला आले असतील किंवा सलोख्याची किनंती करायला आले असतील. त्यांना जिवंत पकडा.”
and to say if to/for peace to come out: come to capture them alive and if to/for battle to come out: come alive to capture them
and these to come out: come from [the] city youth ruler [the] province and [the] strength: soldiers which after them
20 २० प्रत्येक इस्राएलीने समोरुन येणाऱ्याला ठार केले. त्याबरोबर अरामामधली माणसे पळ काढू लागली. इस्राएलाच्या सैन्याने त्यांचा पाठलाग केला. राजा बेन-हदाद तर एका रथाच्या घोड्यावर बसून पळाला.
and to smite man: anyone man his and to flee Syria and to pursue them Israel and to escape Ben-hadad Ben-hadad king Syria upon horse and horseman
21 २१ इस्राएल राजाने सेनेचे नेतृत्व करून अरामाच्या फौजेतील सर्व घोडे आणि रथ पळवले. अरामाची मोठी कत्तल उडवली.
and to come out: come king Israel and to smite [obj] [the] horse and [obj] [the] chariot and to smite in/on/with Syria wound great: large
22 २२ यानंतर तो संदेष्टा इस्राएल राजा अहाबाकडे गेला आणि म्हणाला, “अरामाचा राजा बेन-हदाद पुढच्या वसंत ऋतुत पुन्हा तुझ्यावर चालून येईल. तेव्हा तू आता परत जा आणि आपल्या सैन्याची ताकद आणखी वाढव. काळजीपूर्वक आपल्या बचावाचे डावपेच आख.”
and to approach: approach [the] prophet to(wards) king Israel and to say to/for him to go: come! to strengthen: strengthen and to know and to see: examine [obj] which to make: do for to/for turn [the] year king Syria to ascend: rise upon you
23 २३ अरामाच्या राजाचे अधिकारी त्यास म्हणाले, “इस्राएलाचा देव हा पहाडावरील देव आहे. आपण डोंगराळ भागात लढलो. म्हणून इस्राएलांचा जय झाला. तेव्हा आता आपण सपाटीवर लढू म्हणजे जिंकू.
and servant/slave king Syria to say to(wards) him God mountain: mount God their upon so to strengthen: strengthen from us and but to fight with them in/on/with plain if: surely yes not to strengthen: strengthen from them
and [obj] [the] word: thing [the] this to make: do to turn aside: remove [the] king man: anyone from place his and to set: put governor underneath: instead them
25 २५ जेवढ्या सेनेचा संहार झाला तेवढी पुन्हा उभी करा. घोडे आणि रथ मागवा. मग आपण सपाटीवर इस्राएली लोकांचा सामना करु म्हणजे जय आपलाच.” बेनहदादने हा सल्ला मानला आणि सर्व तजवीज केली.
and you(m. s.) to count to/for you strength: soldiers like/as strength: soldiers [the] to fall: fall from [obj] you and horse like/as horse and chariot like/as chariot and to fight [obj] them in/on/with plain if: surely yes not to strengthen: strengthen from them and to hear: hear to/for voice their and to make: do so
and to be to/for turn [the] year and to reckon: list Ben-hadad Ben-hadad [obj] Syria and to ascend: rise Aphek [to] to/for battle with Israel
27 २७ इस्राएलही युध्दाला सज्ज झाले. अरामी सैन्याविरुध्द लढायला गेले. अराम्यांच्या समोरच त्यांनी आपला तळ दिला. शत्रूसैन्याशी तुलना करता, इस्राएल म्हणजे शेरडांच्या दोन लहान कळपांसारखे दिसत होते. अरामी फौजेने सगळा प्रदेश व्यापला होता.
and son: descendant/people Israel to reckon: list and to sustain and to go: went to/for to encounter: toward them and to camp son: descendant/people Israel before them like/as two little flock goat and Syria to fill [obj] [the] land: country/planet
28 २८ एक देवाचा मनुष्य (संदेष्टा) इस्राएलाच्या राजाकडे एक निरोप घेऊन आला. निरोप असा होता. “परमेश्वर म्हणतो, ‘मी डोंगराळ भागातला देव आहे असे या अरामी लोकांचे म्हणणे आहे. सपाटीवरचा मी देव नव्हे असे त्यांना वाटते. तेव्हा या मोठ्या सेनेचा मी तुमच्या हातून पराभव करणार आहे. म्हणजे संपूर्ण प्रदेशाचा मी परमेश्वर आहे हे तुम्ही जाणाल.”
and to approach: approach man [the] God and to say to(wards) king Israel and to say thus to say LORD because which to say Syria God mountain: mount LORD and not God valley he/she/it and to give: give [obj] all [the] crowd [the] great: large [the] this in/on/with hand: power your and to know for I LORD
29 २९ दोन्ही सेना सात दिवस समोरासमोर तळ देऊन बसल्या होत्या. सातव्या दिवशी लढाईला सुरुवात झाली. इस्राएल लोकांनी अरामाचे एक लक्ष सैनिक एका दिवसात ठार केले.
and to camp these before these seven day and to be in/on/with day [the] seventh and to present: come [the] battle and to smite son: descendant/people Israel [obj] Syria hundred thousand on foot in/on/with day one
30 ३० जे बचावले ते अफेक येथे पळून गेले. यातील सत्तावीस हजार सैनिकांवर शहराची भिंत कोसळून पडली. बेन-हदादनेही या शहरात पळ काढला होता. तो एका आतल्या खोलीत लपला होता.
and to flee [the] to remain Aphek [to] to(wards) [the] city and to fall: fall [the] wall upon twenty and seven thousand man [the] to remain and Ben-hadad Ben-hadad to flee and to come (in): come to(wards) [the] city chamber in/on/with chamber
31 ३१ त्याचे सेवक त्यास म्हणाले, “इस्राएलाचे राजे दयाळू आहेत असे आम्ही ऐकून आहो. आपण कबंरेस गोणताट नेसून आणि डोक्याभोवती दोरखंड आवळून इस्राएलाच्या राजाकडे जाऊ कदाचित् तो आपल्याला जीवदान देईल.”
and to say to(wards) him servant/slave his behold please to hear: hear for king house: household Israel for king kindness they(masc.) to set: put please sackcloth in/on/with loin our and cord in/on/with head our and to come out: come to(wards) king Israel perhaps to live [obj] soul: life your
32 ३२ त्या सर्वांनी मग गोणताट घातले. डोक्याभोवती दोरी बांधली आणि ते इस्राएलाच्या राजाकडे आले. त्यास म्हणाले, “तुमचा दास बेन-हदाद तुमच्याकडे जीवदान मागत आहे.” अहाब म्हणाला, “म्हणजे तो अजून जिवंत आहे? तो माझा बंधूच आहे.”
and to gird sackcloth in/on/with loin their and cord in/on/with head their and to come (in): come to(wards) king Israel and to say servant/slave your Ben-hadad Ben-hadad to say to live please soul: life my and to say still he alive brother: compatriot my he/she/it
33 ३३ बेन-हदादला अहाब ठार करणार नाही अशा अर्थाचे त्याने काहीतरी आश्वासक बोलावे अशी बेनहदादच्या बरोबरच्या लोकांची इच्छा होती. तेव्हा अहाबाने बेन-हदादला भाऊ म्हटल्यावर ते ताबडतोब, “हो, बेन-हदाद तुमचा भाऊ जिवंत आहे” अहाब म्हणाल, “जा आणि त्यास आणा” त्याप्रमाणे तो आला. मग राजा अहाबाने त्यास आपल्याबरोबर रथात बसायला सांगितले.
and [the] human to divine and to hasten and to catch from him and to say brother: compatriot your Ben-hadad Ben-hadad and to say to come (in): come to take: bring him and to come out: come to(wards) him Ben-hadad Ben-hadad and to ascend: rise him upon [the] chariot
34 ३४ बेन-हदाद अहाबाला म्हणाला, “माझ्या वडिलांनी तुझ्या वडिलांकडून जी गावे घेतली ती मी तुला परत करीन. मग, माझ्या वडिलांनी शोमरोनात जशा बाजारपेठा वसवल्या तशा तुला दिमिष्कात करता येतील” अहाब त्यावर म्हणाला, “या करारावर ती तुला मुक्त करायला तयार आहे.” तेव्हा या दोन राजांनी आपसात शांतीचा करार केला. मग राजा अहाबाने राजा बेन-हदादला मुक्त केले.
and to say to(wards) him [the] city which to take: take father my from with father your to return: rescue and outside to set: make to/for you in/on/with Damascus like/as as which to set: make father my in/on/with Samaria and I in/on/with covenant to send: let go you and to cut: make(covenant) to/for him covenant and to send: let go him
35 ३५ त्यानंतर संदेष्टयांच्या शिष्यापैकी एका संदेष्ट्याने दुसऱ्या संदेष्ट्याला म्हटले, “मला एक फटका मार.” परमेश्वराचीच तशी आज्ञा होती म्हणून तो असे म्हणाला, पण दुसऱ्या संदेष्ट्यांने तसे करायचे नाकारले.
and man one from son: child [the] prophet to say to(wards) neighbor his in/on/with word LORD to smite me please and to refuse [the] man to/for to smite him
36 ३६ तेव्हा पहिला संदेष्टा म्हणाला, “तू परमेश्वराची आज्ञा पाळली नाहीस. तेव्हा तू इथून बाहेर पडशील तेव्हा सिंह तुझा जीव घेईल” तो दुसरा संदेष्टा तेथून निघाला तेव्हा खरोखरच सिंहाने त्यास ठार मारले.
and to say to/for him because which not to hear: obey in/on/with voice LORD look! you to go: went from with me and to smite you [the] lion and to go: went from beside him and to find him [the] lion and to smite him
37 ३७ मग हा पहिला संदेष्टा एका मनुष्याकडे गेला. त्यास त्याने स्वत: ला “फटका मारायला” सांगितले. त्या मनुष्याने तसे केले आणि संदेष्ट्याला घायाळ केले.
and to find man another and to say to smite me please and to smite him [the] man to smite and to wound
38 ३८ त्या संदेष्ट्याने मग स्वत: च्या तोंडाभोवती एक फडके गुंडाळून घेतले. त्यामुळे तो कोण हे कोणालाही ओळखू येऊ शकत नव्हते. हा संदेष्टा मग वाटेवर राजाची वाट पाहत बसला.
and to go: went [the] prophet and to stand: stand to/for king (upon *LAB(H)*) [the] way: road and to search in/on/with bandage upon eye his
39 ३९ राजा तिथून जात होता. तेव्हा संदेष्टा त्यास म्हणाला, “मी लढाईवर गेलो होतो. आपल्यापैकी एकाने एका शत्रू सैनिकाला माझ्यापुढे आणले आणि मला सांगितले, ‘याच्यावर नजर ठेव. हा पळाला तर याच्या जागी तुला आपला जीव द्यावा लागेल किंवा शंभर रत्तल चांदीचा दंड भरावा लागेल.’
and to be [the] king to pass and he/she/it to cry to(wards) [the] king and to say servant/slave your to come out: come in/on/with entrails: among [the] battle and behold man to turn aside: turn aside and to come (in): bring to(wards) me man and to say to keep: guard [obj] [the] man [the] this if to reckon: missing to reckon: missing and to be soul: life your underneath: instead soul: life his or talent silver: money to weigh
40 ४० पण मी इतर कामात गुंतलो होतो. तेव्हा तो मनुष्य पळून गेला यावर इस्राएलाचा राजा म्हणाला, त्या सैनिकाला तू निसटू दिलेस हा तुझा गुन्हा तुला मान्य आहे.” तेव्हा निकाल उघडच आहे. “तो मनुष्य म्हणाला ते तू केले पाहिजेस.”
and to be servant/slave your to make: do here/thus and here/thus and he/she/it nothing he and to say to(wards) him king Israel so justice: judgement your you(m. s.) to decide
41 ४१ आता त्या संदेष्ट्याने तोंडावरचे फडके काढले. इस्राएली राजाने त्यास पाहिले आणि तो संदेष्टा असल्याचे त्याने ओळखले.
and to hasten and to turn aside: remove [obj] [the] bandage (from upon *Q(k)*) eye his and to recognize [obj] him king Israel for from [the] prophet he/she/it
42 ४२ मग तो संदेष्टा राजाला म्हणाला, “परमेश्वर म्हणतो, मी ज्याचा वध करावा म्हणून सांगितले. त्यास तू मोकळे सोडलेस. तेव्हा आता त्याच्या जागी तू आहेस. तू मरशील. तुझ्या शत्रूच्या ठिकाणी तुझे लोक असतील तेही जिवाला मुकतील.”
and to say to(wards) him thus to say LORD because to send: let go [obj] man devoted thing my from hand: power and to be soul: life your underneath: instead soul: life his and people your underneath: instead people his
43 ४३ यानंतर इस्राएलचा राजा शोमरोनाला आपल्या घरी परतला. तो अतिशय संतापला होता आणि चितांग्रस्त झाला होता.
and to go: went king Israel upon house: palace his stubborn and vexed and to come (in): come Samaria [to]
