< Whakatauki 1 >
1 Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;
以色列王大衛兒子所羅門的箴言:
2 E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;
要使人曉得智慧和訓誨, 分辨通達的言語,
3 E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;
使人處事領受智慧、 仁義、公平、正直的訓誨,
4 Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;
使愚人靈明, 使少年人有知識和謀略,
5 Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:
使智慧人聽見,增長學問, 使聰明人得着智謀,
6 E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.
使人明白箴言和譬喻, 懂得智慧人的言詞和謎語。
7 Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.
敬畏耶和華是知識的開端; 愚妄人藐視智慧和訓誨。
8 Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;
我兒,要聽你父親的訓誨, 不可離棄你母親的法則;
9 Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.
因為這要作你頭上的華冠, 你項上的金鍊。
10 E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.
我兒,惡人若引誘你, 你不可隨從。
11 Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:
他們若說:你與我們同去, 我們要埋伏流人之血, 要蹲伏害無罪之人;
12 Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka: (Sheol )
我們好像陰間,把他們活活吞下; 他們如同下坑的人, 被我們囫圇吞了; (Sheol )
13 Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:
我們必得各樣寶物, 將所擄來的,裝滿房屋;
14 Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.
你與我們大家同分, 我們共用一個囊袋;
15 E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;
我兒,不要與他們同行一道, 禁止你腳走他們的路。
16 E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.
因為,他們的腳奔跑行惡; 他們急速流人的血,
17 He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.
好像飛鳥, 網羅設在眼前仍不躲避。
18 Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.
這些人埋伏,是為自流己血; 蹲伏,是為自害己命。
19 Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.
凡貪戀財利的,所行之路都是如此; 這貪戀之心乃奪去得財者之命。
20 E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;
智慧在街市上呼喊, 在寬闊處發聲,
21 E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;
在熱鬧街頭喊叫, 在城門口,在城中發出言語,
22 E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?
說:你們愚昧人喜愛愚昧, 褻慢人喜歡褻慢, 愚頑人恨惡知識,要到幾時呢?
23 Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.
你們當因我的責備回轉; 我要將我的靈澆灌你們, 將我的話指示你們。
24 I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;
我呼喚,你們不肯聽從; 我伸手,無人理會;
25 Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:
反輕棄我一切的勸戒, 不肯受我的責備。
26 Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.
你們遭災難,我就發笑; 驚恐臨到你們,我必嗤笑。
27 Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.
驚恐臨到你們,好像狂風; 災難來到,如同暴風; 急難痛苦臨到你們身上。
28 Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:
那時,你們必呼求我,我卻不答應, 懇切地尋找我,卻尋不見。
29 Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;
因為,你們恨惡知識, 不喜愛敬畏耶和華,
30 Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.
不聽我的勸戒, 藐視我一切的責備,
31 Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.
所以必吃自結的果子, 充滿自設的計謀。
32 Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.
愚昧人背道,必殺己身; 愚頑人安逸,必害己命。
33 Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.
惟有聽從我的,必安然居住, 得享安靜,不怕災禍。