< Whakatauki 6 >
1 E taku tama, ki te mea ko tau hei whakakapi mo ta tou hoa, ki te mea kua papaki tou ringa mo te tangata ke,
Hijo mío, si te has convertido en garantía de tu prójimo, si has golpeado tus manos en prenda por un extraño,
2 Kua oti koe te mahanga e nga kupu a tou mangai, kua mau koe i nga kupu a tou mangai.
estás atrapado por las palabras de tu boca; estás atrapado con las palabras de tu boca.
3 Meinga tenei inaianei, e taku tama, kia ora ai koe, he mea hoki kua taka koe ki roto ki te ringa o tou hoa; haere whakaiti i a koe, a ka tohe ki tou hoa.
Hazlo ahora, hijo mío, y líbrate, ya que has llegado a la mano de tu vecino. Ve, humíllate. Presiona tu súplica con tu vecino.
4 Kei tukua iho te moe ki ou kanohi; kei tunewha ou kamo.
No le des sueño a tus ojos, ni el sueño a sus párpados.
5 Whakaora i a koe ano he anaterope i roto i te ringa o te kaiwhai, ano he manu i roto i te ringa o te kaihopu.
Libérate, como una gacela de la mano del cazador, como un pájaro de la trampa del cazador.
6 Haere ki te popokorua, e te tangata mangere, matakitakina iho ona ara, kia nui ai ou whakaaro:
Ve a la hormiga, perezoso. Considera sus formas, y sé sabio;
7 Kahore nei ona kaitohutohu, ona kaitirotiro, ona rangatira,
que no tienen jefe, supervisor o gobernante,
8 Heoi e mahi kai ana mana i te raumati, e kohikohi ana i te kai mana i te kotinga witi.
le proporciona el pan en el verano, y recoge su alimento en la cosecha.
9 Kia pehea ake te roa o tau takoto, e te tangata mangere? A hea koe maranga ai i tau moe?
¿Cuánto tiempo vas a dormir, perezoso? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?
10 Kia iti ake nei te wahi e parangia ai, kia iti ake nei te moe, kia iti ake te kotuinga o nga ringa i a koe e takoto na:
Un poco de sueño, un poco de sopor, un pequeño pliegue de las manos para dormir —
11 Na ka rite ki te kaipahua te putanga mai o te muhore ki a koe, tou rawakore, ano he tangata he patu nei tana.
así que tu pobreza vendrá como un ladrón, y su escasez como hombre armado.
12 Ko te tangata kahore ona painga, ko te tangata hara, e haereere ana me te mangai tu ke;
Una persona sin valor, un hombre de iniquidad, es el que anda con la boca perversa,
13 E whakakini ana ona kanohi, e korero ana ona waewae, e tuhi ana ona maihao;
que guiña los ojos, que hace señales con los pies, que hace gestos con los dedos,
14 Kei roto te whanoke i tona ngakau, e whakatakoto ana ia i te kino i nga wa katoa; e rui ana ia i te ngangare.
en cuyo corazón hay perversidad, que urde el mal continuamente, que siempre siembra la discordia.
15 Mo reira ka huaki tata te aitua ki a ia; e kore e aha ka whatiia ia, te taea te rongoa.
Por lo tanto, su calamidad vendrá de repente. Se romperá de repente, y eso sin remedio.
16 E ono nga mea e kino ana ki a Ihowa; ae ra, e whitu nga mea e whakariharihangia ana e ia:
Hay seis cosas que Yahvé odia; sí, siete que son una abominación para él:
17 Ko te kanohi whakakake, ko te arero teka, ko nga ringa whakaheke i te toto harakore;
ojos arrogantes, una lengua mentirosa, manos que derraman sangre inocente,
18 He ngakau e whakatakoto ana i nga whakaaro kikino, he waewae e hohoro ana te rere ki te hianga;
un corazón que urde planes perversos, pies que son rápidos en correr a la travesura,
19 He kaiwhakaatu teka e korero teka ana, ko te tangata hoki e rui ana i te ngangare ki waenganui i nga tuakana, i nga teina.
un testigo falso que dice mentiras, y el que siembra la discordia entre hermanos.
20 E taku tama, puritia te whakahau a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea:
Hijo mío, cumple el mandamiento de tu padre, y no abandones las enseñanzas de tu madre.
21 Kia mau tonu te takai ki tou ngakau, heia ki tou kaki.
Átalas continuamente en tu corazón. Átalos alrededor de tu cuello.
22 Ko tou kaiarahi ano tera ina haere koe; mana koe e tiaki ina takoto koe; ka korero mai ano ki a koe; ina ara koe.
Cuando camines, te guiará. Cuando duermas, te vigilará. Cuando te despiertes, hablará contigo.
23 He rama hoki te whakahau; a he marama te ture; ko nga riringa hoki, e whakaako ana, he ara ki te ora;
Porque el mandamiento es una lámpara, y la ley es ligera. Los reproches de instrucción son el camino de la vida,
24 Hei tiaki i a koe kei he i te wahine kino, i te whakapati a te arero o te wahine ke.
para alejarte de la mujer inmoral, de los halagos de la lengua de la esposa díscola.
25 Kei hiahia koe ki tona ataahua i roto i tou ngakau; kei mau ano koe i ona kamo.
No codicies su belleza en tu corazón, ni dejar que te cautive con sus párpados.
26 Ko te tukunga iho o te tangata he wahi taro, he mea mo te wahine kairau; ko ta te wahine purema e whai ana ko te wairua utu nui.
Porque una prostituta te reduce a un trozo de pan. La adúltera caza tu preciosa vida.
27 E taea ranei e te tangata te tango i te ahi ki roto ki tona uma, a e kore ona kakahu e wera?
¿Puede un hombre recoger fuego en su regazo, y sus ropas no sean quemadas?
28 E taea ranei e tetahi te haere i runga i nga waro ratarata, a e kore ona waewae e hunua?
O se puede caminar sobre las brasas, y sus pies no se quemen?
29 Ka pera ano te tangata e haere ana ki te wahine a tona hoa; e kore e kore ka whiua te tangata e pa ana ki a ia.
Así es el que se acerca a la mujer de su prójimo. Quien la toque no quedará impune.
30 E kore e whakahaweatia e te tangata te tahae, ki te tahaetia e ia he mea e makona ai tona wairua i a hiakai ia.
Los hombres no desprecian al ladrón si roba para satisfacerse cuando tiene hambre,
31 Otiia ki te kitea ia, kia takiwhitu ana e whakautu ai; me homai e ia nga rawa katoa o tona whare.
pero si se le encuentra, deberá restituir siete veces. Dará toda la riqueza de su casa.
32 Ko te tangata e puremu ana ki te wahine, kahore ona mohio: ko te tangata e pera ana, kei te whakangaro ia i tona wairua.
El que comete adulterio con una mujer está vacío de entendimiento. Quien lo hace destruye su propia alma.
33 He kaiakiko, he whakama te wahi mona; e kore ano tona ingoa kino e horoia atu.
Recibirá heridas y deshonra. Su reproche no será borrado.
34 He riri nui hoki na te tangata te hae; e kore ano e tohungia e ia i te ra rapu utu.
Porque los celos despiertan la furia del marido. No perdonará en el día de la venganza.
35 E kore ia e manako ki tetahi utu; e kore hoki e tatu tona ngakau, ahakoa he nui au hakari e tapae ai.
No considerará ningún rescate, ni estará contento, aunque le des muchos regalos.