< Whakatauki 23 >

1 Ki te noho tahi korua ko te rangatira ki te kai, ata whakaaroa marietia tera i tou aroaro:
Cuando te sientas a comer con uno de los grandes, mira con atención lo que te ponen delante;
2 Whakapakia he maripi ki tou korokoro, ki te mea he tangata kakai koe.
y aplica un cuchillo a tu garganta, si eres un hombre de gran apetito.
3 Kaua e hiahia ki ana mea reka: he kai tinihanga hoki era.
No muestres avidez de sus delicadas viandas, pues son un manjar engañoso.
4 Kaua e taruke ki te mea taonga: kati tau mea ki tou matauranga.
No te afanes por ganar riquezas; pon coto a tus deseos.
5 E anga mai ranei ou kanohi ki taua mea korekore nei? He pono hoki ka whai parirau te taonga, koia ano kei te ekara, rere ana whaka te rangi.
No fijes tus ojos en las (riquezas) perecederas, pues ellas se toman alas, como de águila y vuelan hacia el cielo.
6 Kaua e kainga te kai a te tangata kanohi kino, kei minamina hoki koe ki ana mea reka.
No comas pan con el envidioso; no codicies sus delicados manjares;
7 Ko tana hoki e mea ai i roto i a ia, pera tonu ia: E kai, e inu; koia tana kupu ki a koe; kahore ia ona ngakau ki a koe.
porque así como los pensamientos de su alma es él. “Come y bebe”, te dice; mas su corazón no está contigo.
8 Ko te kongakonga i kainga e koe, ka ruakina e koe, ka maumauria ano hoki au kupu reka.
Vomitarás el bocado que comiste, y habrás desperdiciado tus amables palabras.
9 Kaua e korero ki nga taringa o te kuware; ka whakahawea hoki ia ki te whakaaro nui o au kupu.
No hables a los oídos del necio, pues despreciará tus sabios razonamientos.
10 Kei whakanekehia e koe te rohe tawhito; kei haere koe ki nga mara a te pani:
No trasplantes los hitos antiguos, ni pongas tu pie en los campos de los huérfanos.
11 No te mea he kaha to ratou kaiwhakaora; ka tohea e ia ta ratou tohe ki a koe.
Porque su vengador es fuerte; Él tomará contra ti la causa de ellos.
12 Anga atu tou ngakau ki te ako, me ou taringa ki nga kupu o te matauranga.
Aplica tu corazón a la instrucción, y tus oídos a los dichos de la sabiduría.
13 Kaua e tohungia te whiu ki te tamaiti: ki te patua hoki ia e koe ki te rakau, e kore ia e mate.
No ahorres al joven la corrección; puesto que no morirá aunque le castigues con la vara.
14 Tatatia ia e koe ki te rakau, a ka whakaorangia e koe tona wairua i te reinga. (Sheol h7585)
Si lo castigas con la vara, librarás su alma del scheol. (Sheol h7585)
15 E taku tama, ki te whakaaro nui tou ngakau, ka koa hoki toku ngakau, ae ra, toku nei ano:
Hijo mío, si tu corazón es sabio, se alegrará mi corazón;
16 Ae ra, ka hari oku whatumanawa, ina korero ou ngutu i nga mea tika.
y se regocijarán mis entrañas cuando tus labios hablen de cosas rectas.
17 Kei hae tou ngakau ki te hunga hara; engari kia wehi koe ki a Ihowa, a pau noa te ra.
No envidie tu corazón a los pecadores, antes (persevera) en el temor de Yahvé en todo tiempo.
18 He pono hoki tera ano he whakautu; e kore ano hoki tau i tumanako ai e hatepea atu.
Porque hay cosas venideras, y tu esperanza no quedará burlada.
19 Whakarongo ra, e taku tama, kia whai whakaaro hoki koe, a whakatikaia tou ngakau i te ara.
Escúchame, hijo mío, y sé sabio, endereza tu corazón por la (recta) senda.
20 Kei uru ki te hunga kakai waina; ki te hunga pukukai kikokiko:
No seas compañero de los bebedores de vino, ni de los que comen carne sin medida.
21 No te mea ka tutuki tahi te tangata inu raua ko te tangata kakai ki te rawakore; he tawhetawhe hoki te kakahu a te momoe mo te tangata.
Porque los que beben y comen sin medida, se empobrecen; y la somnolencia los lleva a vestir andrajos.
22 Whakarongo ki tou papa nana koe; kaua hoki e whakahawea ki tou whaea ina ruruhi ia.
Escucha a tu padre que te engendró; y no desprecies a tu madre cuando envejeciere.
23 Hokona te pono, kaua hoki e whakawhitiwhitia; ae ra, te whakaaro nui, te ako hoki, me te matauranga.
Adquiere la verdad, y no la vendas, tampoco la sabiduría, la doctrina e inteligencia.
24 Nui atu hoki te koa o te papa o te tangata tika; a, ko te tangata e whanau he tama whakaaro nui mana, ka hari ia ki a ia.
Salta de placer el padre del justo, y el que engendra a un sabio tendrá en él su gozo.
25 Kia hari tou papa raua ko tou whaea, ina, kia koa te wahine i whanau ai koe.
¡Alégrense, pues, tu padre y tu madre; regocíjese la que te dio a luz!
26 E taku tama, homai tou ngakau ki ahau, kia manako ano hoki ou kanohi ki aku ara.
Dame, hijo mío, tu corazón, y tus ojos tengan placer en mis caminos;
27 No te mea he rua hohonu te wahine kairau; he poka kuiti te wahine ke.
porque fosa honda es la ramera, y pozo angosto la mujer ajena.
28 Ae ra, ka whanga ia ano he kaipahua, a ka whakatokomahatia e ia nga tangata poka ke.
También ella, como un salteador, está al acecho, y aumenta el número de los prevaricadores entre los hombres.
29 Ko wai e aue? Ko wai e tangi? Ko wai e totohe? Ko wai e ngangautia? Ko wai e maru, he mea takekore? Ko wai e whero tonu ona kanohi?
¿Para quién los ayes? ¿Para quién los lamentos? ¿Para quién las riñas? ¿Para quién las querellas? ¿Para quién las heridas sin motivo? ¿Para quién los ojos hinchados?
30 Ko te hunga e noho roa ana ki te waina; ko te hunga e haere ana ki te rapu i te waina whakaranu.
Son para los que no pueden separarse del vino, para los que andan en busca de vino aromático.
31 Kaua e titiro ki te waina i te mea e whero ana, ina puta tona kara i roto i te kapu, ina mania tona heke.
No mires el vino cómo rojea; cómo en la copa se refleja su color; ni cómo fluye suavemente.
32 Tona tukunga iho ano he nakahi e ngau ana, koia ano kei te wero a te neke.
Porque al fin muerde como una serpiente, y pica cual basilisco.
33 E kite hoki ou kanohi i nga mea rereke, a ka puta he kupu rereke i tou ngakau.
Tus ojos irán tras mujeres extrañas, y tu corazón hablará cosas perversas.
34 Ae ra, ka rite koe ki te tangata e takoto ana i waenga moana, ki te tangata ranei e takoto ana i te tihi o te rewa.
Serás como un hombre que se acuesta en medio del mar, y duerme sobre la punta de un mástil.
35 A ka mea koe, Patua ana ahau e ratou, a kihai ahau i mamae; tatatia ana ahau e ratou, a kihai ahau i mohio: a hea ahau ara ake ai? Ka rapua ano e ahau.
(Dirás): “Me han apaleado, y no me duele, me han golpeado, y nada siento. Cuando me despierte volveré a tomar de nuevo.”

< Whakatauki 23 >