< Whakatauki 22 >

1 Engari te ingoa pai e whiriwhiria rawatia i nga taonga nui, me te manakohanga aroha i te hiriwa, i te koura.
El buen nombre es más deseable que las grandes riquezas, y el favor amoroso es mejor que la plata y el oro.
2 Ka tutataki te tangata taonga raua ko te rawakore; ko Ihowa te kaihanga o ratou katoa.
Los ricos y los pobres tienen esto en común: Yahvé es el creador de todos ellos.
3 Ko te tangata tupato, ka kitea atu e ia te he, ka huna i a ia; ko nga kuware, haere tonu atu, mamae tonu atu.
Un hombre prudente ve el peligro y se esconde; pero los simples pasan, y sufren por ello.
4 Ko te hua o te mahaki, a ko te wehi ki a Ihowa, he taonga, he honore, he ora.
El resultado de la humildad y el temor a Yahvé es la riqueza, el honor y la vida.
5 He tataramoa, he mahanga kei te ara o te whanoke; ko te tangata ia e tiaki ana i tona wairua, ka matara atu i ena.
Espinas y trampas hay en el camino de los malvados; quien guarda su alma se aleja de ellos.
6 Whakatupuria ake te tamaiti i te ara e haere ai ia, a, ka kaumatua, e kore e mahue i a ia.
Educa al niño en el camino que debe seguir, y cuando sea viejo no se apartará de él.
7 E whakatakoto tikanga ana te tangata taonga mo nga rawakore; a, ko te tangata i te nama, hei pononga ia ma te tangata nana i whakatarewa mai.
Los ricos dominan a los pobres. El prestatario está al servicio del prestamista.
8 Ko te kairui o te kino, ka kokoti i te he: a ka kahore noa iho te patu o tona riri.
El que siembra maldad cosecha problemas, y la vara de su furia será destruida.
9 Ko te kanohi ohaoha, ka manaakitia tera; e hoatu ana hoki e ia tetahi wahi o tana taro ma te rawakore.
El que tiene un ojo generoso será bendecido, porque comparte su comida con los pobres.
10 Peia atu te tangata whakahi, a ka riro te ngangare; ka mutu ano hoki te totohe me te whakahawea.
Expulsa al burlón, y se acabará la contienda; sí, se acabarán las peleas y los insultos.
11 Ko te tangata e matenui ana ki te ngakau ma, ko te kingi he hoa mona, mo te ahuareka o ona ngutu.
El que ama la pureza de corazón y habla con gracia es el amigo del rey.
12 Ma nga kanohi o Ihowa e tiaki te tangata whai matauranga, e whakataka ana hoki e ia nga kupu a te tangata kopeka.
Los ojos de Yahvé vigilan el conocimiento, pero frustra las palabras de los infieles.
13 E mea ana te mangere, He raiona kei waho: ka whakamatea ahau ki nga huarahi.
El perezoso dice: “¡Hay un león afuera! Me matarán en las calles”.
14 He poka hohonu te mangai o nga wahine ke: ka taka ki roto ta Ihowa tangata e whakarihariha ai.
La boca de una adúltera es un pozo profundo. El que está bajo la ira de Yahvé caerá en ella.
15 Paihere rawa te wairangi ki roto ki te ngakau o te tamaiti; otiia ma te rakau o te whiu e pei kia matara atu i a ia.
La locura está ligada al corazón de un niño; la vara de la disciplina lo aleja de él.
16 Ko te tangata e tukino ana i te rawakore kia maha atu ai he taonga mana, me te tangata hoki e hoatu mea ana ki te tangata taonga, ka tutuki raua ki te muhore kau.
El que oprime al pobre para su propio aumento y el que da al rico, ambos llegan a la pobreza.
17 Anga mai tou taringa, whakarongo mai hoki ki nga kupu a te hunga whakaaro nui, kia tahuri mai hoki tou ngakau ki toku matauranga.
Vuelve tu oído y escucha las palabras de los sabios. Aplica tu corazón a mis enseñanzas.
18 He mea ahareka hoki, mehemea ka puritia e koe i roto i tou kopu, ki te u ngatahi raua ki runga ki ou ngutu;
Porque es una cosa agradable si las guardas dentro de ti, si todos ellos están listos en sus labios.
19 Kia okioki ai koe ki a Ihowa, koia i whakakitea ai e ahau aua mea ki a koe i tenei ra, ki a koe na ano.
Hoy te enseño, incluso a ti, para que tu confianza esté en Yahvé.
20 He teka ianei hira rawa nga mea kua tuhituhia atu nei e ahau ki a koe, he kupu ako, he kupu mohio;
¿No te he escrito treinta cosas excelentes de consejo y conocimiento,
21 Kia mohio ai koe ki te tuturutanga o nga kupu o te pono, kia whakahokia ai e koe he kupu pono ki te hunga e ngare ana i a koe?
Para enseñarte la verdad, palabras fiables, para dar respuestas sólidas a los que te enviaron?
22 Kaua e pahuatia te rawakore, no te mea he rawakore ia, kaua hoki e whakatupuria kinotia te tangata iti i te kuwaha:
No exploten al pobre porque es pobre; y no aplastar a los necesitados en los tribunales;
23 No te mea ka tohea e Ihowa ta ratou tohe, ka pahuatia ano hoki e ia te wairua o te hunga e pahua ana i a ratou.
porque Yahvé defenderá su caso, y saquean la vida de los que los saquean.
24 Kaua e whakahoa ki te tangata pukuriri; kei haere tahi hoki koe i te tangata aritarita;
No te hagas amigo de un hombre de mal genio. No te asocies con quien alberga ira,
25 Kei akona e koe ona ara, a ka riro i a koe he mahanga mo tou wairua.
para que no aprendas sus caminos y atrapar tu alma.
26 Kei uru koe ki roto ki te hunga papaki ringa, ki nga kaiwhakakapi turanga ranei mo te moni tarewa:
No seas de los que golpean las manos, de los que son garantía de las deudas.
27 Ki te kahore au mea hei utu, hei aha i tangohia ai e ia tou moenga i raro i a koe?
Si no tienes medios para pagar, ¿por qué debería quitarte la cama de debajo de ti?
28 Kaua e whakanekehia atu te rohe tawhito i whakatakotoria e ou matua.
No muevas el antiguo mojón que sus padres han establecido.
29 Kei te kite ranei koe i tetahi tangata e uaua ana ki tana mahi? ka tu ia ki te aroaro o nga kingi; e kore ia e tu ki te aroaro o nga ware.
¿Has visto hombre diligente en su obra? Estará delante de los reyes y no de la gentuza.

< Whakatauki 22 >