Whakatauki 19
1 He pai ke te rawakore e haere ana i runga i tona tapatahi, i te ngutu whanoke, i te whakaarokore.
Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.
2 Na ehara hoki i te mea pai kia kaua he matauranga mo te wairua; a, ko te tangata e hohoro ana ona waewae, ka hara.
Ubi non est scientia animae, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.
3 E whakaparoritia ana te ara o te tangata e tona wairangi: e amuamu ana hoki tona ngakau ki a Ihowa.
Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.
4 Ma te rawa ka tokomaha atu ai nga hoa aroha: e wehea atu ana ia te rawakore i tona hoa aroha.
Divitiae addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.
5 E kore te kaiwhakapae teka e whakaharakoretia; e kore hoki e mawhiti te tangata korero teka.
Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.
6 He tokomaha e whai kia manakohia e te tangata ringa mahora; he hoa aroha hoki nga tangata katoa no te tangata e homai mea ana.
Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
7 E kino ana nga teina katoa o te rawakore ki a ia: na nui ke atu te mataratanga atu o ona hoa i a ia! Whai noa ana kupu i a ratou, heoi kua riro ratou.
Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:
8 Ko te tangata e mea ana ki te whakaaro nui mona, e aroha ana ki tona wairua ake: ko te tangata e pupuri ana i te matauranga, ka tutaki ki te pai.
qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiae inveniet bona.
9 E kore te kaiwhakapae teka e whakaharakoretia; ka huna hoki te tangata korero teka.
Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.
10 E kore e tau te noho rangatira ki te whakaarokore; he makere rawa te noho ko te pononga hei rangatira mo nga rangatira.
Non decent stultum deliciae: nec servum dominari principibus.
11 Ko te ngarahu tupato ka pupuri i tona riri; a hei whakakororia mona te whakarere noa iho i te he.
Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua praetergredi.
12 Ko te riri o te kingi rite tonu ki te hamama o te raiona; ko tana manako ia ano he tomairangi i runga i te tarutaru.
Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.
13 He aitua mo tona papa te tamaiti whakaarokore: a, ko nga ngangare a te wahine, me te maturuturu puputu tonu.
Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.
14 He whare, he taonga i tuku iho i nga matua: ko te hoa wahine mahara i a Ihowa.
Domus, et divitiae dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.
15 Ma te mangere e mea kia moe i te moe reka; ka matekai hoki te wairua o te rora.
Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
16 Ko te tangata e pupuri ana i te whakahau e pupuri ana i tona wairua: engari ko te tangata kore whakaaro ki ona ara ka mate.
Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.
17 Ko te tangata e ohaoha ana ki te rawakore e whakatarewa moni ana ki a Ihowa, a ka utua ki a ia tana mahi atawhai.
Foeneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.
18 Pakia tau tama, i te mea kua whai manakohanga; kaua hoki tou ngakau e whai tonu i te whakangaromanga mona.
Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.
19 Ko te tangatariri nui mana e waha tona he: ki te whakaora hoki koe i a ia, ka waiho tonu tena hei mahi mau.
Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.
20 Whakarongo ki te kupu tohutohu, tahuri mai hoki ki te ako, kia whai whakaaro ai koe i tou mutunga iho.
Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
21 He maha nga whakaaro i roto i te ngakau o te tangata; e tu tonu ana ia ta Ihowa tikanga.
Multae cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.
22 Ko te hiahia o te tangata te aronga o tana atawhai: engari te rawakore i te tangata teka.
Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.
23 Ko te wehi ki a Ihowa te ara ki te ora: a, ko te tangata kei a ia tera, ka noho makona; e kore tetahi he e pa ki a ia.
Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessimi.
24 E kuhua ana e te mangere tona ringa ki te rihi, e kore rawa nei e whakahokia e ia ki tona mangai.
Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
25 Pakia te tangata whakahi, a ka tupato nga kuware: akona hoki te tangata mahara, a ka mohio ia ki te matauranga.
Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
26 Ko te tangata e pahua ana i tona papa, e pei atu ana hoki i tona whaea, he tama ia e whakama ai, e ingoa kino ai hoki.
Qui affligit patrem, et fugit matrem, ignominiosus est et infelix.
27 Kati, e taku tama, te whakarongo ki te ako hei mea kau e kotiti atu ai i nga kupu o te matauranga.
Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiae.
28 E whakahi ana te kaiwhakaatu he ki te whakawa; e horomia ana hoki te kino e te mangai o te hunga kino.
Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.
29 Kua rite he whakawa mo nga whakahi, he whiu mo te tuara o nga whakaarokore.
Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.
