Whakatauki 17

1 Ko te maramara kai, ko te mea maroke me te ata noho hei kinaki, pai atu i te whare ki i nga hakari a te nganagare.

Melior est buccella sicca cum gaudio, quam domus plena victimis cum iurgio.

2 Hei rangatira te pononga mahara mo te tama i whakama ai; ka whai wahi ano ia i roto i to nga teina.

Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hereditatem dividet.

3 Ko te oko tahu para mo te hiriwa, ko te oumu mo te koura; ko Ihowa ia hei whakamatau mo nga ngakau.

Sicut igne probatur argentum, et aurum camino: ita corda probat Dominus.

4 Ko te kaimahi i te he ka tahuri ki ta te ngutu kino; a ka whai taringa te teka ki ta te arero whanoke.

Malus obedit linguae iniquae: et fallax obtemperat labiis mendacibus.

5 Ko te taunu ki te rawakore he tawai ki tona Kaihanga: ko te tangata e koa ana ki nga aitua, e kore e kore te whiua.

Qui despicit pauperem, exprobrat factori eius: et qui ruina laetatur alterius, non erit impunitus.

6 Hei karauna mo nga koroheke nga tamariki a nga tamariki: na, ko te kororia o nga tamariki ko o ratou matua.

Corona senum filii filiorum: et gloria filiorum patres eorum.

7 E kore te reo rangatira e tau ki te kuware: hore rawa ano hoki te ngutu teka ki te rangatira.

Non decent stultum verba composita: nec principem labium mentiens.

8 Ko te tangata i te mea homai noa, he kohatu whakapaipai tera ki tana titiro; tona tahuritanga ake ki hea, ki hea, ka whiwhi ki te pai.

Gemma gratissima, expectatio praestolantis: quocumque se vertit, prudenter intelligit.

9 Ko te tangata e hipoki ana i te he, e whai ana i te aroha; tena ko te tangata korerorero, e wehewehe ana i nga hoa tupu.

Qui celat delictum, quaerit amicitias: qui altero sermone repetit, separat foederatos.

10 Ko te ngotonga o te kupu riri ki roto ki te tangata matau, nui atu i to nga whiu kotahi rau ki roto ki te whakaarokore.

Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagae apud stultum.

11 He whakakeke kau ta te tangata kino e whai ai; no reira ka tukua atu he karere nanakia ki a ia.

Semper iurgia quaerit malus: angelus autem crudelis mittetur contra eum.

12 Kia tutaki ki te tangata te pea kua tangohia ana kuao; pai atu i te whakaarokore i a ia e wairangi ana.

Expedit magis ursae occurrere raptis foetibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.

13 Ko te tangata e homai ana i te kino hei utu mo te pai, e kore te kino e neke atu i tona whare.

Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo eius.

14 Ko te timatanga o te totohe i rite ki te tangata e tuku ana i te wai kia rere: na reira waiho atu te totohe i te mea kiano i oho te ngangare.

Qui dimittit aquam, caput est iurgiorum: et antequam patiatur contumeliam, iudicium deserit.

15 Ko te tangata e whakatika ana i ta te tangata kino, me ia e whakahe ana i ta te tangata tika, he rite tahi taua rua, he mea whakarihariha ki a Ihowa.

Qui iustificat impium, et qui condemnat iustum, abominabilis est uterque apud Deum.

16 Hei aha te utu i te ringa o te kuware, hei hoko i te whakaaro nui, kahore nei hoki ona matauranga?

Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam, quaerit ruinam: et qui evitat discere, incidet in mala.

17 E aroha ana te hoa i nga wa katoa; na, ko te teina, ko te tuakana, i whanau tera mo nga aitua.

Omni tempore diligit qui amicus est: et frater in angustiis comprobatur.

18 Ko ta te tangata ngakaukore he papaki ringa; kua waiho hei whakakapi turanga i te aroaro o tona hoa.

Stultus homo plaudet manibus cum spoponderit pro amico suo.

19 Ko te tangata e aroha ana ki te nganagare e aroha ana ki te kino; ko te tangata e whakarewa ana i tona kuwaha e rapu ana i te whakangaromanga.

Qui meditatur discordias, diligit rixas: et qui exaltat os suum, quaerit ruinam.

20 Ko te ngakau parori ke e kore e kite i te pai; ko te tangata he whanoke tona arero ka taka ki te kino.

Qui perversi cordis est, non inveniet bonum: et qui vertit linguam, incidet in malum.

21 Ka whanau he whakaarokore ma tetahi tangata, hei whakapouri tera mona: e kore ano hoki e koa te papa o te poauau.

Natus est stultus in ignominiam suam: sed nec pater in fatuo laetabitur.

22 He rongoa pai te ngakau koa; ki te maru ia te wairua, ka maroke nga wheua.

Animus gaudens aetatem floridam facit: spiritus tristis exiccat ossa.

23 E tango ana te tangata kino i te mea whakapati i te uma, hei whakapeau ke i nga ara o te whakarite whakawa.

Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas iudicii.

24 Kei te aroaro o te tangata matau nga whakaaro nui; kei nga pito ia o te whenua nga kanohi o te whakaarokore.

In facie prudentis lucet sapientia: oculi stultorum in finibus terrae.

25 Ko te tamaiti whakaarokore he mea whakapouri i tona papa, he mea whakakawa i te ngakau o tona whaea.

Ira patris, filius stultus: et dolor matris quae genuit eum.

26 Ehara ano hoki i te mea pai kia whiua te tangata tika, kia patua ranei nga rangatira mo te tika.

Non est bonum, damnum inferre iusto: nec percutere principem, qui recta iudicat.

27 He matauranga to te tangata e tohu ana i ana kupu: a he whakaaro to te tangata i te wairua manawanui.

Qui moderatur sermones suos, doctus et prudens est: et pretiosi spiritus vir eruditus.

28 Ko te wairangi nei ano, ki te whakarongo puku, ka kiia he whakaaro nui: ki te kokopi ona ngutu, ka kiia ia he tupato.

Stultus quoque si tacuerit, sapiens reputabitur: et si compresserit labia sua, intelligens.