Whakatauki 16
1 Ko nga whakatakataka a te ngakau na te tangata; engari ko te kupu whakahoki a te arero na Ihowa.
Hominis est animam præparare, et Domini gubernare linguam.
2 Ko nga ara katoa o te tangata he ma ki ona ake kanohi; ko Ihowa ia ki te pauna i nga wairua.
Omnes viæ hominis patent oculis ejus; spirituum ponderator est Dominus.
3 Utaina au mahi ki runga ki a Ihowa, a ka whakapumautia ou whakaaro.
Revela Domino opera tua, et dirigentur cogitationes tuæ.
4 He mea hanga na Ihowa nga mea katoa mo tona tutukitanga, mo tona: ae ra, ko te tangata kino hoki mo te ra o te kino.
Universa propter semetipsum operatus est Dominus; impium quoque ad diem malum.
5 He mea whakarihariha na Ihowa te hunga ngakau whakakake katoa; ahakoa pupuri te ringa ki te ringa, e kore ia e kore te whiua.
Abominatio Domini est omnis arrogans; etiamsi manus ad manum fuerit, non est innocens. Initium viæ bonæ facere justitiam; accepta est autem apud Deum magis quam immolare hostias.
6 Ko te mahi tohu tangata me te pono hei pure mo te kino; ma te wehi hoki ki a Ihowa ka mawehe atu ai te tangata i te kino.
Misericordia et veritate redimitur iniquitas, et in timore Domini declinatur a malo.
7 Ki te pai a Ihowa ki nga ara o te tangata, ka meinga e ia ona hoariri nei ano kia mau te rongo ki a ia.
Cum placuerint Domino viæ hominis, inimicos quoque ejus convertet ad pacem.
8 He pai ake te mea iti i runga i te tika, i nga hua maha ki te kahore he tika.
Melius est parum cum justitia quam multi fructus cum iniquitate.
9 Ko te ngakau o te tangata hei whakaaro i tona ara; ko Ihowa ia hei whakatika i tona hikoi.
Cor hominis disponit viam suam, sed Domini est dirigere gressus ejus.
10 He kupu atua kei nga ngutu o te kingi; e kore tona mangai e poka ke ina whakawa.
Divinatio in labiis regis; in judicio non errabit os ejus.
11 Ko te taimaha tika, ko te pauna tika, na Ihowa; he mahi nana nga kohatu katoa o te putea.
Pondus et statera judicia Domini sunt, et opera ejus omnes lapides sacculi.
12 He mea whakarihariha ki nga kingi te mahi i te kino; na te tika hoki i u ai te torona.
Abominabiles regi qui agunt impie, quoniam justitia firmatur solium.
13 He mea ahuareka ki nga kingi nga ngutu tika: e aroha ana hoki ratou ki te tangata e korero tika ana.
Voluntas regum labia justa; qui recta loquitur diligetur.
14 Ko te riri o te kingi ano he karere mo te mate: engari ka whakamarietia e te tangata whakaaro nui.
Indignatio regis nuntii mortis, et vir sapiens placabit eam.
15 He ora kei te marama o te mata o te kingi: a ko tana manako he rite ki te kapua o to muri ua.
In hilaritate vultus regis vita, et clementia ejus quasi imber serotinus.
16 Ko te whiwhi ki te whakaaro nui, ano te pai! pai atu i te whiwhi ki te koura; ko te whiwhi hoki ki te matauranga te mea e hiahiatia nuitia atu i te hiriwa.
Posside sapientiam, quia auro melior est, et acquire prudentiam, quia pretiosior est argento.
17 Ko te huanui o te hunga tika he mawehe atu i te kino: ko te tangata e whai whakaaro ana ki tona ara, ka mau tona wairua.
Semita justorum declinat mala; custos animæ suæ servat viam suam.
18 Haere ai te whakakake i mua o te whakangaromanga, te wairua whakapehapeha i mua i te hinganga.
Contritionem præcedit superbia, et ante ruinam exaltatur spiritus.
19 Ko te ngakau whakaiti i waenga i te hunga rawakore, pai atu i te uru ki te tuwahanga taonga a te hunga whakakake.
Melius est humiliari cum mitibus quam dividere spolia cum superbis.
20 Ko te tangata e tahuri ana ki te kupu, ka kite i te pai: a ko te tangata e whakawhirinaki ana ki a Ihowa, ka hari.
Eruditus in verbo reperiet bona, et qui sperat in Domino beatus est.
21 Ka kiia te whakaaro nui he matau; ma te reka hoki o nga ngutu ka neke ai te mohio.
Qui sapiens est corde appellabitur prudens, et qui dulcis eloquio majora percipiet.
22 Ko te matauranga te puna o te ora mo te tangata i whiwhi ki tera; ko te ako ia mo te hunga wairangi ko to ratou wairangi ano.
Fons vitæ eruditio possidentis; doctrina stultorum fatuitas.
23 Ma te ngakau o te tangata whakaaro nui e tohutohu tona mangai, e apiti hoki he kupu mohio ki ona ngutu.
Cor sapientis erudiet os ejus, et labiis ejus addet gratiam.
24 Ko nga kupu matareka ano kei te honikoma, he reka ki te wairua, he rongoa ki nga wheua.
Favus mellis composita verba; dulcedo animæ sanitas ossium.
25 Tera he ara e tika ana ki te titiro a te tangata; ko tona mutunga ia ko nga ara ki te mate.
Est via quæ videtur homini recta, et novissima ejus ducunt ad mortem.
26 Ko te hiahia o te tangata e mahi ana, e mahi ana mona; no te mea e akiakina ana ia e tona mangai.
Anima laborantis laborat sibi, quia compulit eum os suum.
27 E whakatakoto ana te tangata tikangakore i te kino, a kei ona ngutu ano he ahi e ka ana.
Vir impius fodit malum, et in labiis ejus ignis ardescit.
28 Ko ta te tangata whanoke he titaritari i te raruraru; ko ta te tangata kawekawe korero he wehewehe i nga hoa tupu.
Homo perversus suscitat lites, et verbosus separat principes.
29 Whakawai ai te tangata nanakia i tona hoa, kawe ai i a ia ki te huarahi kahore i pai.
Vir iniquus lactat amicum suum, et ducit eum per viam non bonam.
30 Ko te tangata e whakamoe ana i ona kanohi, e mea ana kia whakaaroa ai e ia nga mea whanoke; ko te tangata e kokopi ana i ona ngutu e whakatutuki ana i te kino.
Qui attonitis oculis cogitat prava, mordens labia sua perficit malum.
31 He karauna kororia te mahunga hina, e ka kitea i runga i te ara o te tika.
Corona dignitatis senectus, quæ in viis justitiæ reperietur.
32 Engari rawa te tangata manawanui i te tangata kaha, te tangata e pehia ana e ia tona wairua i te tangata i horo ai te pa.
Melior est patiens viro forti, et qui dominatur animo suo expugnatore urbium.
33 E maka ana te rota ki roto ki te kokorutanga o te kakahu; kei a Ihowa ia te tikanga katoa.
Sortes mittuntur in sinum, sed a Domino temperantur.
