Whakatauki 16

1 Ko nga whakatakataka a te ngakau na te tangata; engari ko te kupu whakahoki a te arero na Ihowa.

לאדם מערכי-לב ומיהוה מענה לשון

2 Ko nga ara katoa o te tangata he ma ki ona ake kanohi; ko Ihowa ia ki te pauna i nga wairua.

כל-דרכי-איש זך בעיניו ותכן רוחות יהוה

3 Utaina au mahi ki runga ki a Ihowa, a ka whakapumautia ou whakaaro.

גל אל-יהוה מעשיך ויכנו מחשבתיך

4 He mea hanga na Ihowa nga mea katoa mo tona tutukitanga, mo tona: ae ra, ko te tangata kino hoki mo te ra o te kino.

כל פעל יהוה למענהו וגם-רשע ליום רעה

5 He mea whakarihariha na Ihowa te hunga ngakau whakakake katoa; ahakoa pupuri te ringa ki te ringa, e kore ia e kore te whiua.

תועבת יהוה כל-גבה-לב יד ליד לא ינקה

6 Ko te mahi tohu tangata me te pono hei pure mo te kino; ma te wehi hoki ki a Ihowa ka mawehe atu ai te tangata i te kino.

בחסד ואמת יכפר עון וביראת יהוה סור מרע

7 Ki te pai a Ihowa ki nga ara o te tangata, ka meinga e ia ona hoariri nei ano kia mau te rongo ki a ia.

ברצות יהוה דרכי-איש גם-אויביו ישלם אתו

8 He pai ake te mea iti i runga i te tika, i nga hua maha ki te kahore he tika.

טוב-מעט בצדקה-- מרב תבואות בלא משפט

9 Ko te ngakau o te tangata hei whakaaro i tona ara; ko Ihowa ia hei whakatika i tona hikoi.

לב אדם יחשב דרכו ויהוה יכין צעדו

10 He kupu atua kei nga ngutu o te kingi; e kore tona mangai e poka ke ina whakawa.

קסם על-שפתי-מלך במשפט לא ימעל-פיו

11 Ko te taimaha tika, ko te pauna tika, na Ihowa; he mahi nana nga kohatu katoa o te putea.

פלס ומאזני משפט--ליהוה מעשהו כל-אבני-כיס

12 He mea whakarihariha ki nga kingi te mahi i te kino; na te tika hoki i u ai te torona.

תועבת מלכים עשות רשע כי בצדקה יכון כסא

13 He mea ahuareka ki nga kingi nga ngutu tika: e aroha ana hoki ratou ki te tangata e korero tika ana.

רצון מלכים שפתי-צדק ודבר ישרים יאהב

14 Ko te riri o te kingi ano he karere mo te mate: engari ka whakamarietia e te tangata whakaaro nui.

חמת-מלך מלאכי-מות ואיש חכם יכפרנה

15 He ora kei te marama o te mata o te kingi: a ko tana manako he rite ki te kapua o to muri ua.

באור-פני-מלך חיים ורצונו כעב מלקוש

16 Ko te whiwhi ki te whakaaro nui, ano te pai! pai atu i te whiwhi ki te koura; ko te whiwhi hoki ki te matauranga te mea e hiahiatia nuitia atu i te hiriwa.

קנה-חכמה--מה-טוב מחרוץ וקנות בינה נבחר מכסף

17 Ko te huanui o te hunga tika he mawehe atu i te kino: ko te tangata e whai whakaaro ana ki tona ara, ka mau tona wairua.

מסלת ישרים סור מרע שמר נפשו נצר דרכו

18 Haere ai te whakakake i mua o te whakangaromanga, te wairua whakapehapeha i mua i te hinganga.

לפני-שבר גאון ולפני כשלון גבה רוח

19 Ko te ngakau whakaiti i waenga i te hunga rawakore, pai atu i te uru ki te tuwahanga taonga a te hunga whakakake.

טוב שפל-רוח את-עניים (ענוים) מחלק שלל את-גאים

20 Ko te tangata e tahuri ana ki te kupu, ka kite i te pai: a ko te tangata e whakawhirinaki ana ki a Ihowa, ka hari.

משכיל על-דבר ימצא-טוב ובוטח ביהוה אשריו

21 Ka kiia te whakaaro nui he matau; ma te reka hoki o nga ngutu ka neke ai te mohio.

לחכם-לב יקרא נבון ומתק שפתים יסיף לקח

22 Ko te matauranga te puna o te ora mo te tangata i whiwhi ki tera; ko te ako ia mo te hunga wairangi ko to ratou wairangi ano.

מקור חיים שכל בעליו ומוסר אולים אולת

23 Ma te ngakau o te tangata whakaaro nui e tohutohu tona mangai, e apiti hoki he kupu mohio ki ona ngutu.

לב חכם ישכיל פיהו ועל-שפתיו יסיף לקח

24 Ko nga kupu matareka ano kei te honikoma, he reka ki te wairua, he rongoa ki nga wheua.

צוף-דבש אמרי-נעם מתוק לנפש ומרפא לעצם

25 Tera he ara e tika ana ki te titiro a te tangata; ko tona mutunga ia ko nga ara ki te mate.

יש דרך ישר לפני-איש ואחריתה דרכי-מות

26 Ko te hiahia o te tangata e mahi ana, e mahi ana mona; no te mea e akiakina ana ia e tona mangai.

נפש עמל עמלה לו כי-אכף עליו פיהו

27 E whakatakoto ana te tangata tikangakore i te kino, a kei ona ngutu ano he ahi e ka ana.

איש בליעל כרה רעה ועל-שפתיו (שפתו) כאש צרבת

28 Ko ta te tangata whanoke he titaritari i te raruraru; ko ta te tangata kawekawe korero he wehewehe i nga hoa tupu.

איש תהפכות ישלח מדון ונרגן מפריד אלוף

29 Whakawai ai te tangata nanakia i tona hoa, kawe ai i a ia ki te huarahi kahore i pai.

איש חמס יפתה רעהו והוליכו בדרך לא-טוב

30 Ko te tangata e whakamoe ana i ona kanohi, e mea ana kia whakaaroa ai e ia nga mea whanoke; ko te tangata e kokopi ana i ona ngutu e whakatutuki ana i te kino.

עצה עיניו לחשב תהפכות קרץ שפתיו כלה רעה

31 He karauna kororia te mahunga hina, e ka kitea i runga i te ara o te tika.

עטרת תפארת שיבה בדרך צדקה תמצא

32 Engari rawa te tangata manawanui i te tangata kaha, te tangata e pehia ana e ia tona wairua i te tangata i horo ai te pa.

טוב ארך אפים מגבור ומשל ברוחו מלכד עיר

33 E maka ana te rota ki roto ki te kokorutanga o te kakahu; kei a Ihowa ia te tikanga katoa.

בחיק יוטל את-הגורל ומיהוה כל-משפטו