Whakatauki 14
1 Ko ta te wahine whakaaro nui he hanga i tona whare; ko ta te wahine wairangi, ko ona ringa hei wahi iho.
Kvinnevisdom byggjer huset sitt, men dårskap riv det ned med henderne.
2 Ko te tangata e haere ana i runga i tona tika, e wehi ana i a Ihowa; ko te tangata he parori ki ona ara e whakahawea ana ki i ia.
Den som ottast Herren, fer ærleg fram, men krokvegar gjeng den som vanvyrder honom.
3 Kei te mangai o te wairangi he patu whakapehapeha; ma nga ngutu ia o te hunga whakaaro nui ratou ka ora ai.
I narrens munn er ovmods ris, men dei vise hev lipporne sine til vern.
4 Ki te kahore he kau, ka ma te takotoranga kai; ma te kaha ia o te kau ka nui ai nga hua.
Utan uksar er krubba tom, men når stuten er sterk, vert innkoma stor.
5 E kore te kaiwhakaatu pono e teka; ka puaki ia te teka i te kaiwhakaatu teka.
Ikkje lyg eit ærlegt vitne, men det falske vitne andar lygn.
6 E rapu ana te tangata whakahi i te whakaaro nui, heoi kahore e kitea e ia; ki te tangata matau ia he mama noa te matauranga.
Spottaren søkjer visdom, men fåfengt, men lett finn den skynsame kunnskap.
7 Haere atu ki te aroaro o te kuware, ina kahore e kitea e koe he ngutu matau ona.
Gakk burt frå ein dåre, ei fekk du der merka lippor med kunnskap.
8 Ko te whakaaro nui o te tangata tupato, he matau ki tona ara; ko te wairangi o nga kuware, he tinihanga.
Klok manns visdom er: han skynar vegen sin, men dåre-narreskapen er: dei svik seg sjølv.
9 Ko ta nga wairangi he kata ki te he: na kei te hunga tika te whakaaro pai.
Dårar fær spott av sitt eige skuldoffer, men millom ærlege folk er godhug.
10 E mohio ana te ngakau ki tona ake mamae, e kore ano hoki tona koa e pikitia e te tangata ke.
Hjarta kjenner si eigi sorg, og gleda legg ingen framand seg uppi.
11 Ka whakangaromia te whare o te hunga kino: ka tupu ia te teneti o te hunga tika.
Gudlause folk fær sitt hus lagt i øyde, men ærlege folk ser tjeldet sitt bløma.
12 He huarahi ano tera e tika ana ki ta te tangata titiro, ko tona mutunga ia ko nga huarahi ki te mate.
Mang ein veg tykkjer folk er rett, men enden på honom er vegar til dauden.
13 Ahakoa e kata ana, e mamae ana te ngakau; a, ko te mutunga o te koa, he pouri.
Jamvel midt i låtten kjenner hjarta vondt, og enden på gleda er sorg.
14 Ko te tangata i te ngakau tahuri ke, ka makona i ona ara ake: a ko te tangata pai ka makona i tana ake ano.
Av åtferdi si skal den fråfalne mettast, og ein god mann held seg burte frå han.
15 Ko ta te kuware he whakapono ki nga kupu katoa; tena ko te tangata tupato, ka ata titiro ki tana hikoi.
Den einfalde trur kvart ordet, men den kloke agtar på sine stig.
16 E wehi ana te tangata whakaaro nui, ka neke atu i te kino; ko te kuware ia ka whakahi, ka tohe.
Den vise ottast og held seg frå vondt, men dåren er brålyndt og trygg.
17 Ko te tangata riri wawe ka mahi i te wairangi; ka kinongia ano hoki te tangata i nga rauhanga kino.
Bråsinna mann gjer narreverk, og meinsløg mann vert hata.
18 He wairangi te whakarerenga iho mo nga kuware; ko te tangata tupato ia ka karaunatia ki te matauranga.
Einfalde erver dårskap, men dei kloke fær kunnskap til krans.
19 E piko ana te hunga kino ki te aroaro o te hunga pai; a ko te hunga he ki nga kuwaha o te tangata tika.
Vonde skal bøygja seg for dei gode, og gudlause ved portarne til den rettferdige.
20 E kinongia ana te rawakore e tona hoa ake nei ano; he tokomaha ia nga tangata e aroha ana ki te tangata taonga.
Ein fatig vert hata av venen sin jamvel, men ein rik vert elska av mange.
21 Ko te tangata e whakahawea ana ki tona hoa, e hara ana; ko te tangata ia e atawhai ana ki nga rawakore, ka hari.
Vanvyrder du næsten din, syndar du, men sæl den som ynkast yver armingar.
22 He teka ianei e kotiti ke ana nga kaiwhakatakoto i te kino? He atawhai ia, he pono, kei nga kaihanga i te pai.
Skal ikkje dei fara vilt som finn på vondt, og miskunn og truskap timast deim som finn på godt?
23 He hua to nga mauiuitanga katoa; tena ko te korero o nga ngutu e ahu ana ki te rawakore.
Alt stræv fører vinning med seg, men tome ord gjev berre tap.
24 Hei karauna mo nga whakaaro nui o ratou taonga; ko te wairangi ia o nga kuware, he wairangi kau.
Rikdomen er for dei vise ei krans, men narreskapen hjå dårar er narreskap.
25 Ka ora nga wairua i te kaiwhakaatu pono: ko te tangata korero teka ia e mea ana kia tinihanga.
Eit sanningsvitne bergar liv, men den som andar lygn, er full av svik.
26 U tonu, kaha tonu te whakaaro ina wehi ki a Ihowa; ka whai rerenga atu ano hoki ana tamariki.
Den som ottast Herren, hev ei borg so fast, og for hans born det finnast skal ei livd.
27 He puna ora te wehi ki a Ihowa, e mahue ai nga reti o te mate.
Otte for Herren er livsens kjelda, so ein slepp undan daudesnaror.
28 Ma te nui o te iwi ka whai honore ai te kingi; ma te kore o te iwi ka taka ai te rangatira.
Mykje folk er konungs prydnad, men folkemink er hovdings fall.
29 He matauranga nui to te tangata manawanui; ko te tangata riri wawe ia, e whakaneke ake ana ia i te wairangi.
Langmodig mann hev mykje vit, men bråhuga mann syner narreskap.
30 He ora ki nga kikokiko te ngakau ora; ko te hae ia, he pirau ki nga wheua.
Spaklyndt hjarta er likamens liv, men ilska er ròt i beini.
31 Ko te tangata e tukino ana i te ware, he tawai tana ki tona Kaihanga; ko te tangata ia e atawhai ana i te rawakore, e whakahonore ana i a ia.
Trykkjer du armingen, spottar du skaparen hans, men du ærar skaparen når du er mild mot fatigmann.
32 E uakina iho ana te tangata kino i runga i tona he; ko te tangata tika ia ka whai tumanakohanga i tona matenga.
I ulukka si lyt den gudlause stupa, men den rettferdige hev trygd når han skal døy.
33 Ka noho te whakaaro nui ki te ngakau o te tangata matau; engari ko te mea kei te wahi ki roto o nga kuware e whakaaturia ana.
I hjarta på den vituge held visdomen seg still, men hjå dårar ter han seg fram.
34 Ma te tika ka kake ai te iwi; ma te hara ia ka ingoa kino ai nga iwi.
Rettferd upphøgjer eit folk, men syndi er skam for folki.
35 Ka manako te kingi ki te pononga mahara; a ka riri ki te tangata i takea ai te whakama.
Kongen likar godt den kloke tenar, men harmast på den som skjemmer seg ut.
