< Whakatauki 1 >

1 Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;
Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel,
2 E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;
Para conocer sabiduría y disciplina, Para comprender las palabras de inteligencia,
3 E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;
Para recibir disciplina y enseñanza, Justicia, derecho y equidad,
4 Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;
Para dar sagacidad al incauto, Y a los jóvenes conocimiento y discreción.
5 Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:
Oirá el sabio y aumentará el saber, Y el entendido obtendrá habilidades.
6 E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.
Entenderá el proverbio y el dicho profundo, Las palabras de los sabios y sus enigmas.
7 Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.
El principio de la sabiduría es el temor a Yavé. Los insensatos desprecian la sabiduría y la disciplina.
8 Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;
Escucha, hijo mío, la enseñanza de tu padre, Y no abandones la instrucción de tu madre,
9 Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.
Porque hermosa diadema será en tu cabeza Y collar en tu cuello.
10 E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.
Hijo mío, si los pervertidos te quieren seducir, No consientas.
11 Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:
Si dicen: Ven con nosotros a tender trampas mortales, Acechemos sin motivo al inocente.
12 Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka: (Sheol h7585)
¡Los devoraremos vivos, como el Seol, Enteros, como los que bajan a la fosa! (Sheol h7585)
13 Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:
Hallaremos objetos valiosos. Llenaremos nuestras casas del botín.
14 Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.
Comparte tu suerte con nosotros, Y tengamos todos una sola bolsa.
15 E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;
Hijo mío, no andes en el camino de ellos. Aparta tu pie de sus senderos,
16 E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.
Porque sus pies corren hacia el mal Y se apresuran a derramar sangre.
17 He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.
En vano se tiende la red Ante los ojos de las aves.
18 Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.
Pero ellos colocan trampas a su propia sangre, Y ante sus propias vidas tienden acechanza.
19 Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.
Tales son los senderos del que es dado a codicia, La cual quita la vida a los que la tienen.
20 E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;
La Sabiduría clama en las calles Y da su voz en las plazas.
21 E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;
Proclama sobre los muros, Y en las entradas de las puertas pregona sus palabras:
22 E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?
Oh simples ¿hasta cuándo amarán la ingenuidad? ¿Hasta cuando los burladores amarán la burla, Los insensatos aborrecerán el saber?
23 Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.
¡Regresen ante mi reprensión, Y les manifestaré mi espíritu, Y les haré conocer mis palabras!
24 I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;
Pero por cuanto llamé y rehusaron. Extendí mi mano, y no hubo quién escuchara.
25 Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:
Desecharon todo mi consejo, Y no quisieron mi reprensión.
26 Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.
Yo también me reiré cuando llegue su calamidad Y me burlaré cuando los alcance lo que temen.
27 Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.
Cuando lo que temen venga como destrucción, Su calamidad llegue como un remolino de viento Y vengan sobre ustedes tribulación y angustia.
28 Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:
Entonces me llamarán, y no responderé, Me buscarán, pero no me hallarán,
29 Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;
Por cuanto aborrecieron el conocimiento Y no escogieron el temor a Yavé.
30 Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.
No quisieron mi consejo Y menospreciaron toda reprensión mía.
31 Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.
Entonces comerán el fruto de su camino Y se saciarán de sus propios consejos.
32 Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.
El descarrío de los simples los matará, Y la dejadez de los necios los destruirá.
33 Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.
Pero el que me escuche vivirá confiadamente Y estará tranquilo, sin temor al mal.

< Whakatauki 1 >