< Whakatauki 1 >
1 Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;
以色列王大卫儿子所罗门的箴言:
2 E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;
要使人晓得智慧和训诲, 分辨通达的言语,
3 E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;
使人处事领受智慧、 仁义、公平、正直的训诲,
4 Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;
使愚人灵明, 使少年人有知识和谋略,
5 Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:
使智慧人听见,增长学问, 使聪明人得着智谋,
6 E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.
使人明白箴言和譬喻, 懂得智慧人的言词和谜语。
7 Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.
敬畏耶和华是知识的开端; 愚妄人藐视智慧和训诲。
8 Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;
我儿,要听你父亲的训诲, 不可离弃你母亲的法则;
9 Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.
因为这要作你头上的华冠, 你项上的金链。
10 E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.
我儿,恶人若引诱你, 你不可随从。
11 Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:
他们若说:你与我们同去, 我们要埋伏流人之血, 要蹲伏害无罪之人;
12 Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka: (Sheol )
我们好像阴间,把他们活活吞下; 他们如同下坑的人, 被我们囫囵吞了; (Sheol )
13 Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:
我们必得各样宝物, 将所掳来的,装满房屋;
14 Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.
你与我们大家同分, 我们共用一个囊袋;
15 E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;
我儿,不要与他们同行一道, 禁止你脚走他们的路。
16 E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.
因为,他们的脚奔跑行恶; 他们急速流人的血,
17 He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.
好像飞鸟, 网罗设在眼前仍不躲避。
18 Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.
这些人埋伏,是为自流己血; 蹲伏,是为自害己命。
19 Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.
凡贪恋财利的,所行之路都是如此; 这贪恋之心乃夺去得财者之命。
20 E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;
智慧在街市上呼喊, 在宽阔处发声,
21 E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;
在热闹街头喊叫, 在城门口,在城中发出言语,
22 E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?
说:你们愚昧人喜爱愚昧, 亵慢人喜欢亵慢, 愚顽人恨恶知识,要到几时呢?
23 Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.
你们当因我的责备回转; 我要将我的灵浇灌你们, 将我的话指示你们。
24 I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;
我呼唤,你们不肯听从; 我伸手,无人理会;
25 Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:
反轻弃我一切的劝戒, 不肯受我的责备。
26 Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.
你们遭灾难,我就发笑; 惊恐临到你们,我必嗤笑。
27 Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.
惊恐临到你们,好像狂风; 灾难来到,如同暴风; 急难痛苦临到你们身上。
28 Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:
那时,你们必呼求我,我却不答应, 恳切地寻找我,却寻不见。
29 Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;
因为,你们恨恶知识, 不喜爱敬畏耶和华,
30 Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.
不听我的劝戒, 藐视我一切的责备,
31 Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.
所以必吃自结的果子, 充满自设的计谋。
32 Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.
愚昧人背道,必杀己身; 愚顽人安逸,必害己命。
33 Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.
惟有听从我的,必安然居住, 得享安静,不怕灾祸。