< Whakatauki 1 >
1 Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;
以色列王達味之子撒羅滿的箴言:
2 E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;
是為教人學習智慧和規律,叫人明瞭哲言,
3 E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;
接受明智的教訓--仁義、公平和正直,
4 Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;
使無知者獲得聰明,使年少者獲得知識和慎重,
5 Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:
使智慧者聽了,增加學識;使明達人聽了,汲取智謀,
6 E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.
好能明瞭箴言和譬喻,明瞭智者的言論和他們的隱語。
7 Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.
敬畏上主是智慧的肇基;只有愚昧人蔑視智慧和規律。
8 Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;
我兒,你應聽你父親的教訓,不要拒絕你母親的指教,
9 Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.
因為這就是你頭上的冠冕,你頸上的珠鏈。
10 E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.
我兒,如果惡人勾引你,你不要聽從;
11 Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:
如果他們說:「來跟我們去暗算某人,無故地陷害無辜。
12 Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka: (Sheol )
我們要像陰府一樣活活地吞下他們,把他們整個吞下去,有如墮入深坑裏的人; (Sheol )
13 Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:
這樣,我們必獲得各種珍寶,以贓物充滿我們的房屋。
14 Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.
你將與我們平分秋色,我們將共有同一錢囊。」
15 E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;
我兒,你不要與他們同流合污,該使你的腳遠離他們的道路,
16 E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.
因為他們雙腳趨向兇惡,急於傾流人血。
17 He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.
在一切飛鳥眼前,張設羅網,盡屬徒然。
18 Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.
其實,他們不外是自流己血,自害己命。
19 Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.
這就是謀財害命者的末路:他必要送掉自己的性命。
20 E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;
智慧在街上吶喊,在通衢發出呼聲;
21 E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;
在熱鬧的街頭呼喚,在城門和市區發表言論:「
22 E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?
無知的人,你們喜愛無知;輕狂的人,你們樂意輕狂;愚昧的人,你們憎恨知識,要到何時呢﹖
23 Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.
你們應回心聽我的勸告。看,我要向你們傾吐我的心意,使你們瞭解我的言詞。
24 I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;
但是,我呼喚了,你們竟予以拒絕;我伸出了手,誰也沒有理會。
25 Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:
你們既蔑視了我的勸告,沒有接受我的忠言;
26 Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.
因此,你們遭遇不幸時,我也付之一笑;災難臨到你們身上時,我也一笑置之。
27 Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.
當災難如暴風似的襲擊你們,禍害如旋風似的捲去你們,困苦憂患來侵襲你們時,我也置之不顧。
28 Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:
那時,他們呼求我,我必不答應:他們尋找我,必尋不著我;
29 Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;
因為他們憎恨知識,沒有揀選敬畏上主,
30 Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.
沒有接受我的勸告,且輕視了我的一切規諫。
31 Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.
所以他們必要自食其果,飽嘗獨斷獨行的滋味。
32 Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.
的確,無知者的執迷不悟殺害了自己;愚昧人的漠不關心斷送了自己。
33 Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.
但是,那聽從我的,必得安居,不怕災禍,安享太平。