Ihaia 37
1 Na ka rongo a Kingi Hetekia, haea ana e ia ona kakahu, kei te hipoki i a ia ki te kakahu taratara, a haere ana ki te whare o Ihowa.
Miabot ang panahon nga sa dihang nadungog ni Haring Hezekias ang ilang balita, gigisi niya ang iyang mga bisti, pagkahuman nagbisti siyag sako, ug miadto sa balay ni Yahweh.
2 I tonoa ano e ia a Eriakimi rangatira o te whare, a Hepena kaituhituhi, me nga kaumatua o nga tohunga, he mea hipoki ki te kakahu taratara, ki a Ihaia poropiti, tama a Amoho;
Gipadala niya si Eliakim, nga mao ang gipiyalan sa panimalay, ug si Sebna nga eskriba, ug ang mga katigulangan sa mga pari, silang tanan nagbisti ug sako, ug miadto kang Isaias nga anak ni Amos, nga propeta.
3 Hei mea ki a ia, Ko te kupu tenei a Hetekia, Ko tenei ra, he ra no te he, no te whakatuma, no te whakama; kua taea hoki te whanautanga tamariki, heoi kahore he kaha e whanau ai.
Miingon sila kaniya, “Nag-ingon si Hezekias, 'Kini nga adlaw mao ang adlaw sa kaguol, pagbadlong, ug kaulaw, sama nga ang bata andam na nga ihimugso, apan ang inahan walay kusog sa paghimugso sa iyang anak.
4 Tera pea a Ihowa, tou Atua, ka rongo ki nga kupu a Rapahake i tonoa mai nei e tona ariki, e te kingi o Ahiria, hei whakorekore ki te Atua ora; a ka riri ki nga kupu i rongo ai a Ihowa, tou Atua. Na kia ara tau inoi mo nga toenga e noho nei.
Tingali ug madungog ni Yahweh nga imong Dios ang mga pulong sa labawng pangulo, nga gipadala sa hari sa Asiria nga iyang agalon aron sa pagbugalbugal sa buhing Dios, ug badlongon ang mga pulong nga nadungog ni Yahweh nga imong Dios. Karon ipatugbaw ang imong mga pag-ampo alang sa kaliwatan nga ania pa gihapon dinhi.'”
5 Na ko te haerenga atu o nga tangata a Kingi Hetekia ki a Ihaia,
Busa miadto ang mga sulugoon ni Haring Hezekias ngadto kang Isaias,
6 Ka mea a Ihaia ki a ratou, Ki atu ki to koutou ariki, Ko te kupu tenei a Ihowa, Kaua e wehi i nga kupu i rongo ra koe, ki era i kohukohu mai ra nga tangata a te kingi o Ahiria ki ahau.
ug giingnan sila ni Isaias, “Ingna ang imong agalon: miingon si Yahweh, “Ayaw kamo kahadlok sa mga pulong nga inyong nadungog, gikan sa mga sulugoon sa hari sa Asiria aron sa pag-insulto kanako.
7 Na ka tonoa e ahau he wairua ki a ia, a ka rongo ia i tetahi rongo, ka hoki ki tona whenua; ka meinga ano hoki ia e ahau kia hinga i te hoari i tona whenua.
Tan-awa, butangan ko siya ug espiritu, ug makadungog siya ug usa ka balita ug mobalik gayod siya sa iyang kaugalingong yuta. Himoon ko nga mahagba siya pinaagi sa espada ngadto sa iyang kaugalingong yuta.''”
8 Na hoki ana a Rapahake, a rokohanga atu e ia e whawhai ana te kingi o Ahiria ki Ripina: i rongo hoki ia kua hapainga mai e ia i Rakihi.
Unya mibalik ang labawng pangulo ug nakaplagan niya ang hari sa Asiria nga nakig-away batok sa Libna, kay nadungog niya nga nakasibat ang hari gikan sa Lakis.
9 A ka rongo ia ki a Tirihaka kingi o Etiopia, ki te korero, Kei te haere mai ki te whawhai ki a koe; na ka rongo ia, ka tono tangata ano ki a Hetekia, ka mea.
Unya nadungog ni Senakerib nga si Tirhaka nga hari sa Etiopia ug sa Ehipto nagpundok ug mga tawo aron sa pagpakig-away batok kaniya, busa nagpadala siya pag-usab ug mga mensahero ngadto kang Hezekias uban sa mensahe nga:
10 Ki atu ki a Hetekia kingi o Hura, mea atu, Kei tinihangatia koe e tou Atua, e tau e okioki na koe, i a ia e ki na, E kore a Hiruharama e hoatu ki te ringa o te kingi o Ahiria.
“Ingna si Hezekias, nga hari sa Juda, 'Ayaw tugoti nga limbongan kamo sa Dios nga inyong gisaligan, nga nag-ingon, “Dili gayod itugyan ang Jerusalem ngadto sa kamot sa hari sa Asiria.”
11 Nana, kua rongo na koa ki ta nga kingi o Ahiria i mea ai ki nga whenua katoa, ki ta ratou hunanga rawatanga i a ratou: a e ora ranei koe?
Tan-awa, nadungog nimo kung unsa ang gibuhat sa hari sa Asiria sa tanang yuta pinaagi sa pagpukan kanila sa hingpit. Busa maluwas ka kaha?
12 I whakaora ranei nga atua o nga tauiwi i nga wahi i huna e oku matua; i Kotana, i Harana, i Retepe, i nga tama a Erene, i era i Terahara?
Nakaluwas ba kanila ang mga dios sa mga nasod, ang mga nasod nga gipanglaglag sa akong amahan nga mao ang: Gosan, Haran, Resep, ug ang katawhan sa Eden sa Telasar?
13 Kei hea te kingi o Hamata, te kingi o Arapara, te kingi o te pa o Heparawaima, o Hena, o Iwa?
Asa naman ang hari sa Hamat, ang hari sa Arpad, ang hari sa mga lungsod sa Sefarvaim, sa Hena, ug Ivva?'”
14 Na ka tangohia mai e Hetekia te pukapuka i te ringa o nga karere, korerotia ana e ia. Na haere ana a Hetekia ki runga, ki te whare o Ihowa, wherahia ana e ia ki te aroaro o Ihowa.
Nadawat ni Hezekias kini nga sulat gikan sa kamot sa mga mensahero ug iya kining gibasa. Unya mitungas siya ngadto sa balay ni Yahweh ug gibukhad niya kini sa atubangan ni Yahweh.
15 Na ka inoi a Hetekia ki a Ihowa, ka mea,
Nag-ampo si Hezekias ngadto kang Yahweh:
16 E Ihowa o nga mano, e te Atua o Iharaira, e noho na i runga o nga kerupima, ko koe te Atua, ko koe anake, o nga kingitanga katoa o te whenua; nau i hanga te rangi me te whenua.
“Yahweh nga labawng makagagahom, ang Dios sa Israel, ikaw nga naglingkod ibabaw sa kerubim, ikaw lamang ang Dios nga labaw sa tanang gingharian sa kalibotan. Ikaw ang nagbuhat sa langit ug sa yuta.
17 Tahuri mai tou taringa, e Ihowa, whakarongo mai; titiro mai ou kanohi e Ihowa, kia kite koe; kia rongo ki nga kupu katoa a Henakeripi, ki tana i tuku mai ai hei whakorekore mo te Atua ora.
Ikiling ang imong igdulungog, Yahweh, ug paminawa. Bukha ang imong mga mata, Yahweh, ug tan-awa, pamatia ang mga pulong ni Senakerib, nga iyang gipadala aron sa pagbiaybiay sa buhing Dios.
18 He tika ano, e Ihowa, kua kore i nga kingi o Ahiria nga iwi katoa, me to ratou whenua.
Tinuod gayod, Yahweh, nga gipangpukan sa mga hari sa Asiria ang mga nasod ug ang ilang mga yuta.
19 Kua maka ano e ratou o ratou atua ki te ahi; no te mea ehara ratou i te atua; engari he mahi na te ringa tangata, he rakau, he kohatu; koia i huna ai e ratou.
Gipangbutang nila ang ilang mga dios ngadto sa kalayo, tungod kay dili man gayod sila mga dios apan binuhat lamang sa kamot sa mga tawo, mga kahoy lamang ug bato. Busa gilaglag sila sa mga taga-Asiria.
20 Tena ra, whakaorangia matou aianei, e Ihowa, e to matou Atua, i tona ringa, kia mohio ai nga kingitanga katoa o te whenua ko koe a Ihowa, ko koe anake.
Busa karon, Yahweh nga among Dios, luwasa kami gikan sa iyang gahom, aron nga ang tanang mga gingharian sa kalibotan masayod nga ikaw si Yahweh ug wala nay lain pa.
21 Katahi a Ihaia tama a Amoho ka tono tangata ki a Hetekia, hei mea, Ko te kupu tenei a Ihowa, a te Atua o Iharaira, I te mea i inoi koe ki ahau mo Henakeripi kingi o Ahiria;
Unya si Isaias nga anak ni Amos nagpadala ug mensahe ngadto kang Hezekias, nga nagkanayon, “Si Yahweh, ang Dios sa Israel nag-ingon, 'Tungod kay nag-ampo ka man kanako kabahin kang Senakerib nga hari sa Asiria,
22 Na ko ta Ihowa kupu tenei i korero ai mona, Kua whakahawea te wahine, te tamahine a Hiona ki a koe: kataina iho koe e ia; ruru ana te mahunga o te tamahine a Hiurharama ki a koe.
mao kini ang pulong nga gisulti ni Yahweh mahitungod kaniya: “Gitamay ka sa berhen nga babayeng anak sa Zion ug nagkatawa uban ang pagtamay kanimo; nagpanglingo ang anak nga babaye sa Jerusalem kanimo.
23 Ko wai tau i whakorekore na, i kohukohu na? ki a wai tou reo i whakarahia na, tou kanohi i kake na ki runga? ki te Mea Tapu o Iharaira.
Kinsa man ang imong gitamay ug giinsulto? Batok kang kinsa man nimo gipataas ang imong tingog ug gipataas ang imong mga mata uban sa garbo? Batok sa Balaang Dios sa Israel.
24 Meatia ana e koe au karere hei whakorekore mo te Ariki; kua mea na koe, Kua kake ahau, me aku tini hariata, ki runga ki nga wahi tiketike o nga maunga, ki roto rawa o Repanona; ka tuaina ano e ahau nga hita roroa o reira, me o reira kauri papai: ka tae ano ahau ki te wahi tiketike o tona wahi whakamutunga mai, ki te ngahere o tona mara whai hua.
Pinaagi sa imong mga sulugoon gibiaybiay nimo ang Ginoo ug miingon ka, 'Uban sa daghan nako nga mga karwahe mitungas ako sa mga habog nga mga kabukiran, sa pinakahabog nga dapit sa Lebanon. Pamutlon ko ang tag-as nga mga kahoyng sedro niini ug mamili ug sepres nga mga kahoy didto, ug mosulod ako sa pinakalayong mga dapit niini, sa dapit diin hilabihan ang pagpamunga sa kalasangan.
25 Keria ana e ahau, inu wai ana ahau, maroke ake i te kapu o toku waewae nga awa katoa o Ihipa.
Nagkalot ako ug mga atabay ug nag-inom ug tubig; Gipahubas ko ang tanang kasapaan sa Ehipto ilalom sa mga tikod sa akong mga tiil.'
26 Kahore ranei koe i rongo i mua noa atu, naku tena i mea? i nga ra onamata naku tena i hanga? Katahi nei ka whakaputaina e ahau, a ka waiho na koe hei mea i nga pa taiepa hei puranga rukerukenga.
Wala ka ba makadungog kung giunsa ko kini pagplano sa una pang mga panahon ug gitrabaho kini sa kaniadto pang mga katuigan? Karon ipahamtang ko na kini. Ania ka aron sa pagpakunhod sa mabungahon nga mga siyudad sama sa mga uhot nga mangabungkag.
27 Koia i iti ai te kaha o o reira tangata; wehi ana ratou, porahurahu kau ana; rite tonu ki te tarutaru o te parae, ki te otaota matomato, ki te taru i runga i nga tuanui, ki te witi i ngingio i te mea kiano i tupu noa.
Ang ilang mga lumulopyo, nga wala kaayoy kusog, nabungkag ug naulawan. Mga tanom sila sa kaumahan, nga lunhawng mga sagbot, mga sagbot nga anaa sa atop o sa kaumahan, nga gipadpad sa hangin sa sidlakan.
28 Otira e matau ana ahau ki tou nohoanga iho, ki tou haerenga atu, ki tou haerenga mai, me tou nananga ki ahau.
Apan nasayod ako sa imong paglingkod, sa imong paggawas, sa imong pagsulod, ug ang imong kasuko batok kanako.
29 Na, mo tau nananga ki ahau, mo te mea kua tae ake nei tau whakamanamana ki oku taringa, mo reira ka kuhua e ahau taku matau ki tou ihu, taku paraire ki ou ngutu; a ka whakahokia koe na te ara i haere mai na koe.
Tungod sa imong kasuko kanako, ug tungod kay miabot sa akong mga dalunggan ang imong pagkahambogiro, ibutang ko ang akong kaw-it diha sa imong ilong, ug ang akong rinda diha sa imong baba; pabalikon ko ikaw sama sa pamaagi sa imong pag-abot.”
30 A ko te tohu tenei ki a koe, I tenei tau ka kai koutou i nga mea tupu noa ake, a i te rua o nga tau ko nga tupu noa ake o te tau; na hei te toru o nga tau koutou whakato ai, kokoti ai, whakato ai i nga mara waina, kai ai i nga hua o aua mara.
Mao kini ang timaan alang kanimo: Karon nga tuig magkaon kamo sa mga nanubo sa kalasangan, ug sa ikaduhang tuig sa mga nanubo gikan niana. Apan sa ikatulo nga tuig kinahanglan kamong magtanom ug mag-ani, pagtanom ug mga paras ug kaon sa ilang mga bunga.
31 Na, tera e hou ano whakararo nga pakiaka o nga oranga i mawhiti o te whare o Hura, ka hua ano nga hua whakarunga.
Ang nahibilin sa panimalay ni Juda nga nakalahutay mangugat pag-usab ug mamunga.
32 E puta ake hoki he toenga i Hiruharama, he oranga i Maunga Hiona. E taea tenei e te ngakau nui o Ihowa o nga mano.
Kay gikan sa Jerusalem mogawas ang nahibilin; gikan sa Bukid sa Zion moabot ang mga nakalahutay. Ang kasibot ni Yahweh nga labawng makagagahom mao ang magbuhat niini.'”
33 Na ko ta Ihowa kupu tenei mo te kingi o Ahiria, E kore ia e haere mai ki tenei pa, e kore ano e perea he pere e ia ki konei, e kore ano e maua e ia he whakangungu rakau ki mua i tenei pa, e opehia ranei he puke hei whawhaitanga ki konei.
Busa nag-ingon si Yahweh niini mahitungod sa hari sa Asiria: “Dili siya makasulod niini nga siyudad, ni makapana padulong dinhi. Ni makaduol niini uban ang taming o makatukod ug patunganan batok niini.
34 Ko te ara i haere mai ai ia, ka hoki ia ma reira; e kore ano ia e tae ki tenei pa, e ai ta Ihowa.
Ang paagi nga siya naabot mao usab ang paagi sa iyang pagbiya; dili siya mosulod niini nga siyudad—mao kini ang gisulti ni Yahweh.
35 Ka tiakina hoki e ahau tenei pa, ka whakaorangia; he whakaaro ki ahau, ki taku pononga ano, ki a Rawiri.
Kay panalipdan ko kining siyudara ug luwason kini, alang sa akong kaugalingong kaayohan ug alang kang David nga akong alagad.”
36 Na ka puta atu te anahera a Ihowa, a patua iho e ia i te puni o nga Ahiriana kotahi rau e waru tekau ma rima mano: a te marangatanga ake i te ata, nana, o ratou tinana! he tupapaku katoa ratou.
Unya migawas ang anghel ni Yahweh ug gisulong ang kampo sa mga Asirianhon, gipamatay ang 185, 000 ka mga kasundalohan. Sa pagmata sa mga kalalakin-an sa sayo sa kabuntagon, nakita nila ang mga patayng lawas nga nagbuy-od sa bisan asang dapit.
37 Na turia atu ana e Henakeripi kingi o Ahiria, haere ana, hoki ana, noho rawa atu kei Ninewe.
Busa mibiya sa Israel ug mipauli sa iyang balay ang hari sa Asiria nga si Senakerib ug nagpuyo sa Nenive.
38 A i a ia e koropiko ana i te whare o tona atua, o Nitiroko, patua iho ia e ana tama, e Ataramereke raua ko Heretere, ki te hoari; mawhiti tonu atu raua ki te whenua o Ararata, a ko tana tama ko Etara Harono, te kingi i muri i a ia.
Sa wala madugay, samtang nagsimba siya didto sa balay ni Nisrok nga iyang diosdios, ang duha niya ka anak nga mga lalaki nga si Adramelek ug si Sharezer mipatay kaniya gamit ang espada. Unya misibat sila ngadto sa yuta sa Ararat. Ug ang iyang anak nga si Esarhadon maoy mipuli kaniya sa paghari.
