< Matio 5 >
1 Ie tendreke i lahialeñey le nitroatse mb’am-bohitse ey naho niambesatse vaho nimb’ama’e mb’eo o mpiama’eo.
Yesuus yommuu namoota baayʼee argetti, tulluutti ol baʼee taaʼe. Barattoonni isaas gara isaa dhufan;
2 Nanoka-palie re, naho nañòke ami’ty hoe:
innis isaan barsiisuu jalqabe. Akkanas jedhe:
3 Haha o mirèke an-trok’ aoo, fa a iareo i fifehean-dikerañey.
“Warri hafuuraan hiyyeeyyii taʼan eebbifamoo dha; mootummaan samii kan isaaniitii.
4 Haha o miharovetseo fa hohoeñe,
Warri gaddan eebbifamoo dha; jajjabina ni argatuutii.
5 Haha o trentrañeo, fa handova ty tane toy.
Warri garraamiin eebbifamoo dha; lafa ni dhaaluutii.
6 Haha o mivalingoa naho miheahea mipay havantañañeo, fa hanjañeñe.
Warri qajeelummaa beelaʼanii fi dheebotan eebbifamoo dha; isaan ni quufuutii.
7 Haha o miferenaiñeo, fa hiferenaiñañe.
Araara qabeeyyiin eebbifamoo dha; araara ni argatuutii.
8 Haha o malio añ’arofoo, fa ho isa’iereo t’i Andrianañahare.
Warri garaan isaanii qulqulluu eebbifamoo dha; Waaqa ni arguutii.
9 Haha o milozoke fifampilongoañe, fa hatao anan’ Añahare.
Warri nagaa buusan eebbifamoo dha; ijoollee Waaqaa ni jedhamuutii.
10 Haha o samporeraheñe ty ami’ty hatòo, fa a iareo i fifehean-dikerañey.
Warri qajeelummaadhaaf jedhanii ariʼataman eebbifamoo dha; mootummaan samii kan isaaniitii.
11 Haha nahareo te injèñe naho ampisoañeñe vaho tambaimbaiñeñe, amy ze fonga haloloañe ty amako, am-bolam-bande.
“Yommuu namoonni sababii kootiif jedhanii isin arrabsan, yommuu isin ariʼatanii fi yommuu waan hamaa gosa hundaa sobaan isin irratti dubbatan isin eebbifamoo dha.
12 Mirebeha naho mandià taroba amy te ra’elahy ty tambe’ areo andindìñe ao, fa hambañ’ amy zay ty nampisoañeñe o mpitoky taoloo.
Sababii gatiin keessan samii keessatti guddaa taʼeef ililchaa; gammadaas; isaan raajota isin dura turanis haaluma kanaan ariʼataniiruutii.
13 Sira’ ty tane toy nahareo. Fe naho nàmoñe i siray, inoñe ty haniràñe aze? Toe tsy vara fa hariañe alafe ao ho lialiàm-pandia.
“Isin soogidda lafaa ti. Garuu soogiddi yoo miʼaa isaa dhabe, miʼaan isaa akkamiin deebifamuu dandaʼa? Gad gatamee miillaan dhidhiitama malee siʼachi waan tokko illee hin fayyadu.
14 Hazavàñe an-tane atoy nahareo. Tsy lefe aetake ty rova namboareñe am-bohitse ey.
“Isin ifa addunyaa ti. Magaalaan gaara gubbaa jiru tokko dhokachuu hin dandaʼu.
15 Tsy ameloman-jiro hampikopoke aze añ’etake ao tsy hitapasàha’e, f’ie apoke am-pitàn-jiro eo, hañazava ze hene añ’anjomba ao.
Yookaan namoonni ibsaa qabsiisanii gombisaa jala hin kaaʼan. Qooda kanaa baattuu isaa irra kaaʼu; ibsaan sunis namoota mana keessa jiran hundaaf ifa kenna.
16 Aa le atsavavaho amy ze fonga ondaty ty hazavà’ areo, hitoroañe o sata-soa’ areo ho rengeñe naho onjoneñe añatrefan-dRae’ areo andindìñ’aoo.
Akka namoonni hojii keessan isa gaarii arganii abbaa keessan kan samii irraatiif ulfina kennaniif ifni keessanis akkasuma fuula namootaa duratti haa ifu.
17 Ko atao’areo te nimb’ atoy iraho hamaoke Hake, Tsy nimb’atoy handrotsake fa ty hameno aze.
“Isin waan ani Seera yookaan Raajota diiguu dhufe hin seʼinaa; ani isaan raawwachuuf malee diiguuf hin dhufne.
18 Eka, to t’itaroñako te, ampara’ te mihelañe añe i likerañey naho ty tane toy, tsy ho faopaoheñe amy Hake ndra amo Mpitokio ze ana-tsoritse ndra hirike, amy te kila ho heneke.
Ani dhuguman isinitti hima; hamma samii fi lafti darbanitti, Seerri guutummaatti raawwatama malee seericha keessaa qubeen tokko iyyuu, tuqaan xinnoon ishee iyyuu gonkumaa hin baddu.
19 Ndra iaia miota ami’ty raike amy lily rezay vaho ampiohe’e ami’ty ila’e, ro hatao kabeake amy fifehean-dikerañey; fe ndra iaia mañambeñe vaho mañoke irezay, ty hatao jabajaba amy fifehean-dikerañey.
Kanaafuu namni ajajawwan kanneen keessaa xinnaa isaa illee diigu, kan akka warri kaanis diiganiif barsiisu kam iyyuu mootummaa samii keessatti xinnaa jedhama; namni ajajawwan kanneen eeguu fi kan warra kaanis barsiisu kam iyyuu garuu mootummaa samii keessatti guddaa jedhama.
20 Taroñeko ama’ areo, naho tsy mandikoatse ty havañona’ o Fariseoo naho o Androanavio ty havantaña’ areo le tsy hizilike am-pifehean-dikerañ’ ao nahareo.
Ani isinittin hima; qajeelummaan keessan qajeelummaa Fariisotaatii fi qajeelummaa barsiistota seeraa yoo caaluu baate isin dhugumaan mootummaa samiitti hin galtan.
21 Tsy fa jinanji’areo hao ty nisaontsieñe amo ntaoloo ty hoe: Ko mañoho-doza, naho: Mikai-jaka mampihomake ty mpamono?
“Isin akka bara dheeraan dura namootaan, ‘Hin ajjeesin; nama ajjeese kamitti iyyuu ni muramaa’jedhame dhageessaniirtu.
22 Aa hoe iraho ama’areo: Hiatre-jaka ty maha-viñetse i mpiama’ey tsy an-dengo’e, naho hampiatrefem-pivory ze manao ty hoe aman-drahalahi’e: Itrotse irehe; vaho mipay afo an-tsikeokeoke ao ze manao aman-drahalahi’e ty hoe: Ty gege tia. (Geenna )
Ani garuu isinittin hima; nama obboleessa isaatti dheekkamu hundumaa murtiitu eeggata. Namni obboleessa isaatiin ‘Raatuu’ jedhu hundis murtii waldaatti dhiʼaata. Nama obboleessa isaatiin ‘Doofaa nana!’ jedhu immoo ibidda gahaannamtu isa eeggata. (Geenna )
23 Aa ihe mibanabana an-kitrely vaho tiahi’o te anaña’ ty rañe’o kabò vaho itoreova’e,
“Kanaafuu ati yeroo kennaa kee iddoo aarsaatti dhiʼeessitutti yoo akka obboleessi kee komii sirraa qabu yaadatte,
24 le adono aolo’ i kitreliy eo i enga’oy naho akia, ifampilongo heike, izay vaho hengae’o i banabana’oy.
kennaa kee achuma iddoo aarsaa duratti dhiisii dhaqiitii duraan dursii obboleessa keetti araarami; ergasii kottuutii kennaa kee dhiʼeessi.
25 Ampanintsiño masìka i rafelahi’oy, ie mbe indreza’o fañavelo an-dalañe ey, tsy mone hasese’e ami’ty zizy, le hasese’ i ziziy amy mpitoroñey, hampijoñe azo am-porozò ao.
“Amajaajii kee isa mana murtiitti si geessaa jiru wajjin dafii walii gali. Kanas utuma isa wajjin karaa jirtuu godhi; yoo kanaa achii amajaajiin kee dabarsee abbaa seeraatti si kenna; abbaan seeraa immoo poolisiitti si kenna; atis mana hidhaatti darbatamta.
26 Eka, to t’italiliako, te tsy hiakatse ao ampara’ te avaha’o ty drala honka’e.
Ani dhuguman sitti hima; ati hamma saantima ishee dhumaa baaftutti achii hin baatu.
27 Fa jinanji’ areo i nitsaraeñe am’iereo haehae’ey, ty hoe: Ko mañarapilo.
“Isin akka, ‘Hin ejjin’jedhame dhageessaniirtu.
28 Fe hoe iraho ama’ areo: ze mikiroke ampela hilà’e aze, le fa nanao hakarapiloañe an-trok’ ao.
Ani garuu isinittin hima; namni hawwiidhaan dubartii ilaalu hundinuu yaada isaatti ishee wajjin ejjeera.
29 Naho mizizy azo ty fihaino’o havana, akatraho vaho ahifiho añe; hasoa ho azo te hianto ty fange’o raike ta te homb’ an-tsikeokeoke ao ty vata’o iaby. (Geenna )
Yoo iji kee mirgaa si gufachiise, of keessaa baasii gati. Dhagni kee guutuun gahaannamitti darbatamuu irra, kutaa dhagna keetii keessaa tokko dhabuu siif wayyaatii. (Geenna )
30 Tovo’e: Ie manigìke azo ty fità’o, kitsiho; hasoa ho azo te ho rebake fange raike ta t’ie havokovoko an-tsikeokeoke ao ary vatañe. (Geenna )
Yoo harki kee mirgaa si gufachiise of irraa murii gati. Dhagni kee guutuun gahaannamitti galuu irra, kutaa dhagna keetii keessaa tokko dhabuu siif wayya. (Geenna )
31 Fa jinanji’ areo ty nitsaraeñe amo taoloo te: Ze mitsey valy ro hanolots’ aze takelam-pifanarahañe.
“Namni niitii isaa hiiku kam iyyuu, ‘Waraqaa ragaa hiikkaa haa kennuuf’jedhameera.
32 Itaroñeko te ze mañary valy, naho tsy t’ie nañarapilo, le tsi-mete tsy itolorañe takelam-pifanarahañe; naho o hakarapiloañeo, mañarapilo i lahilahiy vaho karapilo ty mañenga i nariañey.
Ani garuu isinittin hima; namni utuu isheen halalummaa hin hojjetin niitii isaa hiiku kam iyyuu akka isheen ejjitu ishee taasisa; namni dubartii hiikamte fuudhu kam iyyuus ni ejja.
33 Toe jinanji’ areo ka ty nisaontsieñe amo taoloo, Ko mifànta vìlañe ami’ty añarako, le avaho am’ Iehovà o nifantà’oo?
“Ammas akka warra duriitiin, ‘Waan kakatte Gooftaadhaaf guuti malee sobaan hin kakatin’jedhame dhageessaniirtu.
34 Fe hoe iraho ama’ areo: ko manao fanta tsy vente’e aman-dra inoñ’ inoñe, ke amy likerañey, fa ie ty fiambesan’ Añahare;
Ani garuu isinittin hima; gonkumaa hin kakatinaa: samiidhaan hin kakatinaa; inni teessoo Waaqaatii;
35 he ami’ty tane toy, amy te ie ty fitongoàm-pandia’e; ke am’ Ierosaleme, fa ie ty rovan’ Añahare,
yookaan lafaan hin kakatinaa; isheen ejjeta miilla isaatii; yookaan Yerusaalemiin hin kakatinaa; isheen magaalaa Mooticha Guddaatii.
36 he ami’ty añambone’o ie tsy mahafoty ndra mahamainte ty maròy raike.
Mataa keetiinis hin kakatin; ati rifeensa tokko illee addeessuu yookaan gurraachesuu hin dandeessuutii.
37 Ehe te ho Eka ty hoe Eka, naho ho Aiy ty hoe Tsie, fa hirik’ amy ratiy ze tovo’e.
Wanni isin jechuu qabdan, ‘Eeyyee’ yookaan ‘Waawuu’ haa taʼu; wanni kanaa achii kam iyyuu isa hamaa sana irraa dhufa.
38 Toe jinanji’areo ty nitsaraeñe amy Hake: Fihaino soloam-pihaino, naho fihitsike soloam-pihitsike.
“‘Qooda ijaa, ija; qooda ilkaanii immoo ilkaan’akka jedhame dhageessaniirtu.
39 Fe hoe iraho ama’ areo: ko vale’o raty ty raty. Fa ze mandrara-tehake azo am-piambina’o havana, atoliho ama’e ka ty havia.
Ani garuu isinittin hima. Nama hamaadhaan hin morkatinaa. Yoo namni tokko maddii kee mirgaa si kabale, kaanis itti qabi.
40 Ty te hanesek’ azo an-jaka, higaoñe i saravi’oy, afofio ama’e ka ty saro’o.
Yoo namni tokko si himatee kittaa kee sirraa fudhate, kootii kees kenniif.
41 Ze manjizy azo hañavelo arivo lia, mindreza ama’e ro’arivo.
Yoo namni tokko akka ati gara kiiloo meetira tokkoo fi walakkaa isa wajjin deemtu si dirqisiise, ati immoo gara kiiloo meetira sadii isa wajjin deemi.
42 Anoloro ty mihalaly ama’o, le ko ifoneña’o ty te hisongo ama’o.
Nama si kadhatuuf kenni; nama sirraa liqeeffachuu barbaaduttis dugda hin garagalchin.
43 Fa jinanji’ areo ty nitsaraeñe amo taoloo: kokò ty marine azo, vaho hejeo ty malaiñe azo.
“‘Ollaa kee jaalladhu; diina kee jibbi’ akka jedhame dhageessaniirtu.
44 Fa hoe ka iraho ama’areo: Kokò o rafelahi’oo, tatao ty mamatse azo, le hasoao ty malaiñe, vaho mihalalia ho a o mampisoañe naho mamorekeke azoo,
Ani garuu isinittin hima; diinota keessan jaalladhaa; warra isin ariʼataniifis kadhadhaa;
45 soa t’ie ho anan-dRae’ areo andindìñe ao; fa songa ampanjirihe’e amo ratio naho amo soao i androy, vaho ampahavie’e amo vantañeo naho amo tsy vokatseo i orañey.
kanaanis abbaa keessan kan samii irraatiif ijoollee ni taatu. Inni warra hamoo fi warra gaggaariidhaaf aduu isaa ni baasa; qajeeltotaa fi jalʼootaafis bokkaa ni roobsa.
46 Aa naho o mikoko anahareoo avao ty kokoa’ areo, inoñe ty ho tambe’ areo? Tsy izay hao ty anoe’ o mijiajiao amo mikoko iareoo?
Isin warra isin jaallatan qofa yoo jaallattan gatii maalii argattu? Kana immoo qaraxxoonni iyyuu ni godhu mitii?
47 Aa naho o longo’areo avao ro añontanea’areo, ino ty anoe’o mandikoatse o kilakila’ndatio.
Isin yoo obboloota keessan qofa nagaa gaafattan warra kaan caalaa maal hojjechuutti jirtu? Kana immoo ormoonni iyyuu ni godhu mitii?
48 Aa le mivantaña manahake te vantañe t’i Rae’ areo.
Akkuma abbaan keessan inni samii irraa mudaa hin qabne sana, isinis warra mudaa hin qabne taʼaa.