< Asan'ny Apostoly 17 >

1 Ie niranga i Ampifolia naho i Apolonia le nandoake e Tesalonika fa ama’e ao ty Fitontonan-Jiosy.
Depois que Paulo e Silas passaram pelas cidades de Anfípolis e Apolônia, eles chegaram à Tessalônica, onde havia uma sinagoga judaica.
2 Nizilik’ am-pitontonañ’ ao t’i Paoly amy lili’ey, le nitoroa’e boak’ amo Sokitse Masiñeo ami’ty Sabotse telo,
Como de costume, Paulo entrou na sinagoga e, durante três sábados, conversou com as pessoas que estavam lá sobre as Sagradas Escrituras.
3 nampalange naho nampidodea te tsi-mahay tsy nijale i Norizañey vaho nitroatse amy havilasiy, ami’ty hoe, Iesoà itaroñakoy, ie ‘nio i Norizañey.
Ele explicou o que significam as Sagradas Escrituras, provando que o Messias precisava morrer e ressuscitar dos mortos. Ele disse para as pessoas: “Este Jesus, que eu lhes anuncio, é o Messias.”
4 Niantoke ty ila’e le nirekets’ amy Paoly naho i Silasy; nanao zay ka ty maro amo Grika mpitalahoo, vaho maromaro amo roakemba beio.
Alguns deles se convenceram e se uniram a Paulo e Silas, juntamente com muitos seguidores que falavam grego, além de algumas mulheres importantes da cidade.
5 Fe nañitrike ondaty tsivokatse boak’ an-tsena ao am-pikirañañe, o Tehodao, nitrobotrobo i lahialeñey, nampi­valitsingorake i rovay; vaho nifajifajy mb’ añ’ anjomba’ i Jasona hañakarañe iareo mb’amy màroy.
Mas, os judeus ficaram com inveja e, junto com alguns agitadores que reuniram na praça do mercado, eles formaram um bando. Eles causaram confusão pela cidade e atacaram a casa de Jasão. Eles tentaram encontrar Paulo e Silas, para que pudessem levá-los para o meio da multidão.
6 F’ie tsy nitendreke; le kinororòke mb’añatrefa’ o bei’ i rovaio mb’eo t’i Jasona naho ty roahalahy ila’e, vaho nitazataza ty hoe: Hehe te nivo­trak’ atoy ka o mpampibalitaboake ty tane toio,
Como não os encontraram, eles arrastaram Jasão e alguns outros seguidores de Jesus para apresentá-los aos líderes da cidade, gritando: “Estas pessoas são conhecidas por causar problemas, virando o mundo de cabeça para baixo. Agora, eles vieram para cá,
7 mbore nampihovàe’ i Jasona. Mandilatse o lilin-Kaisarao ty sata’ iareo le inao eo ze o mpanjaka tovo’e atao Iesoà zao.
e Jasão os recebeu em sua casa. Todos eles desobedecem às leis do imperador romano, cometendo traição ao dizerem que há outro rei, chamado Jesus.”
8 Ie nahajanjiñe izay, le nitsiborehetoke i lahialeñey naho o bein-drovao.
As pessoas e os líderes da cidade ficaram muito perturbados ao ouvirem isso.
9 Le nampandoà’ iareo àntoke t’i Jasona naho o rañe’eo vaho navotsotse.
Então, fizeram Jasão e os outros pagarem fiança para serem soltos.
10 Aa le nahitri’ o roahalahio aniany amy haleñey mb’e Berea mb’eo t’i Paoly naho i Silasy. Ie pok’ eo le nizilik’ am-pitontonan-Jiosy ao.
Os irmãos fizeram com que Paulo e Silas fossem para Bereia naquela mesma noite. Ao chegarem em Bereia, eles foram para a sinagoga judaica.
11 Nivañoñe te amo nte Tesalonikao iretoa, amy t’ie nandrambe o tsarao am-pahimbañañe vaho nañotsohotso o Sokitse Masiñeo lomoñandro handrendreke ty hatò’ o raha zao.
As pessoas de lá eram mais bem educadas do que as de Tessalônica e, com isso, elas aceitaram a palavra de Deus com muito interesse. Todos os dias, liam as Sagradas Escrituras, para garantir que o que ouviam era o certo.
12 Aa le maro ty niantoke, miharo ami’ty roakemba maromaro aman-kasy naho amo lahilahy Grikao.
Assim, muitas delas se tornaram irmãos de fé, juntamente com algumas mulheres e homens gregos de elevada posição social.
13 Aa ie nifohi’ o Jiosy nte Tesalonikao te mbore nitaroñe i tsaran’ Añaharey e Berea t’i Paoly, le niheo mb’eo ka iereo nitrobo i lahialeñey.
Mas, quando os judeus em Tessalônica ouviram dizer que Paulo também estava anunciando a palavra de Deus em Bereia, eles foram para lá e incitaram o povo contra eles.
14 Le nampihitrife’ o roahalahio pak’an-driak’ añe aniany t’i Paoly, fe mbe nitambatse eo t’i Silasy naho i Timoty.
Imediatamente, os seguidores enviaram Paulo para o litoral, enquanto Silas e Timóteo ficaram em Bereia.
15 Nasese’ o lahi­lahio pak’ Atena añe t’i Paoly; le nimpoly ninday saontsy amy Silasy naho i Timoty ty homb’ama’e añe masìka.
Os que estavam acompanhando Paulo levaram-no para Atenas. Depois, retornaram para Bereia, com orientações de Paulo para Silas e Timóteo se unirem a ele o mais depressa possível.
16 Nandiñe iareo e Atena ao t’i Paoly fe nitsimboetse añ’arofo t’ie naha­isake te lifo-kazomanga i rovay.
Enquanto Paulo estava esperando pelos seus companheiros em Atenas, ele ficou muito perturbado por ver tantos ídolos serem adorados na cidade.
17 Aa le nitaroñe lomoñandro amo Jiosio naho amo mpañeveñe aman’ Añahareo am-pitontonañe ao naho an-tsena ey amy ze nifanampe ama’e.
Ele falou na sinagoga com os judeus e com não-judeus que louvavam a Deus, assim como na praça do mercado com as pessoas que ele encontrava diariamente.
18 Nifanaontsy ama’e ka o mpikaro-kihitse amo Epikoreo naho amo Stoikao. Hoe ty ila’e: Ino ty ho volañe’ ty mpangaradadake tìa? Hoe ka ty ila’e: Hoe t’ie mpitalily ndrañahare hafa, amy t’ie nitaroñe Iesoà naho i fivañonambelo’ey.
Alguns filósofos epicureus e estoicos também discutiam com ele. Eles perguntavam: “Sobre o que ele está falando?” Outros concluíam: “Ele parece estar ensinando sobre alguns deuses estrangeiros.” Diziam isso porque Paulo estava falando sobre Jesus e sobre a ressurreição.
19 Rinambe’ iereo naho nasese mb’ami’ty Areopagò mb’eo, le nanao ty hoe: Ehe ampahafohino anay te inoñe o fañòhañe vao saontsie’oo;
Então, eles o levaram ao Areópago e lhe disseram: “Por favor, diga para nós sobre estes novos ensinamentos que você está promovendo.
20 amy t’ie minday enta ankafankafa an-dravembia’ay, paia’ay ty hahafohiñe ty lengo’ o raha zao.
Nós ouvimos você falar a respeito de coisas que não conhecemos. Então, gostaríamos de tentar entendê-las.”
21 (Toe fonga tsy nanao inoñ’ inoñe o nte Atenao naho ze ambahiny ao naho tsy ty hitalily ndra ty hijanjiñe ze atao vao lomoñandro.)
(Todos os atenienses, incluindo os estrangeiros que moravam lá, gostavam de passar o tempo contando e ouvindo as últimas novidades.)
22 Aa le nijohañe añivo’ i Vohi-Arese eo t’i Paoly nanao ty hoe: O ry nte Ate­nao! Treako t’ie vata’e mpitalaho amy ze he’e.
Paulo ficou em pé no meio do Areópago e disse: “Povo de Atenas! Observei que vocês são muito religiosos.
23 Izaho nijenlajelañe, nisamba o fitalahoa’ areoo, le nizoeko ty kitrely nipatereñe ty hoe: Ho amy t’i Andrianañahare tsy Fohiñe. Aa le hitaroñako i italahoa’ areo fa tsy apota’ areoy.
Andando pela cidade, observando os seus santuários, encontrei um altar em que está escrito: ‘Ao Deus Desconhecido.’ Este Deus desconhecido, a quem vocês adoram sem conhecer, é aquele que estou anunciando a vocês.
24 I Andrianañahare nanao ty voatse toy naho ze he’e ama’ey, ie i Talè i likerañey naho ty tane toiy vaho tsy mpimoneñe an-kibohotse nanoem-pitàñe re;
O Deus que criou o mundo e tudo que há nele; o Senhor do céu e da terra, que não vive em templos feitos por mãos de seres humanos.
25 mbore tsy atràm-pità’ ondaty—ino ty paiae’e? Ie ty mpanolo-kaveloñe naho arofo vaho ze he’e.
Ele não precisa ser servido por nós, como se precisasse de algo, pois ele é a fonte de toda a vida para cada ser vivo.
26 Le songa namboare’e an-dio raike ze foko’ ondaty, himoneña’e an-tane atoy, le ie ty nisafiry o sàn’ andro hiraoraoa’ iareo, vaho ty efem-pimoneña’ iareo;
A partir de um só homem, ele criou todos os povos que vivem na terra e decidiu previamente quando e onde eles deveriam viver.
27 soa te hipay an’ Andrianañahare, hitsoek’ aze, he ho tendreke, ie tsy lavitse an-tikañ’ iaby.
O propósito de Deus era que todos o buscassem e, talvez, conseguissem encontrá-lo, embora ele não esteja longe de qualquer um de nós.
28 Fa ama’e ao tika ro veloñe naho mihetseke vaho manañ’ aiñe, manahake ty fitaroña’ o mpahay sabo’ areoo, ty hoe: Tarira’e ka tikañe.
Nele nós vivemos, nos movemos e existimos. Exatamente como um dos seus poetas escreveu: ‘Nós somos seus filhos.’
29 Aa kanao tariran’ Añahare tika, le tsy mete ty fitsakorean-tika te ampihambañeñe ami’ty volamena ndra volafoty ndra vato nisokireñe an-kilala naho ami’ty hihi’ ondatio i Masiñey.
E, já que somos seus filhos, nós não deveríamos pensar que Deus é como ídolos de ouro, de prata ou de pedra, que são moldados pelo talento e pela imaginação do ser humano.
30 Ie nihevea’e heike an-tsa habahimoañe, ro taroñen’ Añahare henaneo te tsi-mete tsy hene misoloho ondatio ndra aia aia,
Deus não levou em conta a ignorância humana no passado, mas agora ele ordena que todos, em qualquer lugar, se arrependam dos seus pecados.
31 amy te nifotoàña’e andro zaka an-katò ty voatse toy añam’ indaty tinendre’ey; ie niventè’e amy ze kila ondaty amy nampitroara’e an-kavilasy.
Pois ele determinou um dia em que irá julgar o mundo com justiça, por meio do homem que ele escolheu. E ele provou para todos quem é o escolhido, ao ressuscitá-lo dos mortos.”
32 Aa ie jinanji’ iereo ty hoe: Fitroarañ’ an-kavilasy, le nikobìha’ ty ila’e, vaho hoe ka ty ila’e: Mbe hijanjiña’ay indraike.
Alguns deles riram ao ouvirem sobre a ressurreição dos mortos, enquanto outros disseram: “Por favor, volte mais tarde para que possamos ouvir mais a respeito disso.”
33 Aa le nienga iareo t’i Paoly.
Então, Paulo os deixou.
34 Fe nipitek’ ama’e t’indaty ila’e vaho niato. Tam’ iereo t’i Dionisio, mpiamy Areo­pagoy, naho ty rakemba atao Damarie vaho ty ila’e.
Alguns poucos homens se juntaram a ele e creram em Deus, incluindo Dionísio, um membro do Areópago, e também uma mulher, chamada Dâmaris, e algumas outras pessoas.

< Asan'ny Apostoly 17 >