Asan'ny Apostoly 13
1 Irezao o mpitoky naho mpañòke mpiamy Fivori’ i Antiokiaio: i Barnabasy naho i Simeona natao Nigera, le i Losio nte-Kirenìa naho i Menahema (i niara-nibey amy Heroda mpanjakay) vaho i Saole.
在安提阿教会中有几名先知和教师：巴拿巴、西门（尼结）、古利奈人路求、马念（君王希律儿时的伙伴）和扫罗。
2 Ie nitalaho amy Talè naho nililitse, le hoe i Arofo Masiñey: Aviho ho ahy t’i Barnabasy naho i Saole ho ami’ty fitoroñañe ikanjiako iareo.
他们在膜拜主并进行禁食的时候，圣灵说：“让巴拿巴和扫罗为我做事。”
3 Aa ie nililitse naho niloloke, le nampitongoàñe fitàñe vaho nampionjoneñe mb’eo.
教会成员禁食、祈祷并把手放在他们身上祝福之后，他们就送他们上路了。
4 Amy nañiraha’ i Arofo Masiñey, le nizotso mb’e Seleokia mb’eo iereo vaho nijon-dakañe mb’e Kiprosy.
巴拿巴和扫罗在圣灵的指引下去了西流基，从那里乘船去往塞浦路斯。
5 Ie toly e Salamisy le nitaroñe i tsaran’ Añaharey amo fitontona’ o Jiosio. Tam’ iereo ka t’i Jaona ho mpiatrake.
来到撒拉米后，他们就在犹太人的会堂中宣讲上帝之道，约翰担任他们的助手。
6 Ie niranga i toko-nosey naho nandoake Pafo añe, le nifanjò ami’ty mpañorik’ andro, mpitoki-vìlañe Jiosy atao Bar-Iesosy,
他们走遍整个岛屿，最终来到了帕弗，遇见一位自称巴·耶稣的犹太人术士，是个假先知。
7 nireketse amy Sergio Paolo ragova, ondaty mahilala; kinanji’ indatiy t’i Barnabasy naho i Saole fa nipay ty hijanjiñe o tsaran’ Añahareo.
他与省长士求·保罗走的很近。这位省长非常睿智，特别邀请巴拿巴和扫罗来为他讲上帝之道。
8 Fe natreatrè i Elima ambiasa (añara’e izay) ie nipay ty hampiamboho i ragovay tsy hiantoke.
但这位术士（希腊名字叫做以吕马）不接受他们，试图让省长不要相信上帝。
9 Nilifotse i Arofo Masiñey t’i Saole, i natao Paoliy ka, le niharefe’e t’i Elima
但被注满圣灵的扫罗（又名保罗）定睛看着他，
10 vaho nanoa’e ty hoe: Ty pea ze fonga famañahiañe naho fìtake, ana’ i Ratiy tìa! rafelahi’ ze atao havañonañe! Tsy mete apo’o hao ty fampikelohañ’ o lalam-banta’ i Talèo?
说：“你这满心欺诈、万恶满盈之人，魔鬼之子，正义的敌人！你总是在阻碍主的真理之路，为什么你不肯放弃呢？
11 Ingo te ama’o henaneo ty fità’ i Talè, le ho goa, tsy hahaisake i àndroy heike. Aa le nivotrak’ ama’e ami’ty manao zao ty zono naho ieñe vaho nitoantoañe mb’eo re nipay ty hitarik’ aze am-pitàñe.
看，主的惩罚已经到来，你将成为盲人，暂时看不见阳光。”黑暗和迷雾立刻笼罩着这位术士，他不得不找人牵他的手，给他领路。
12 Ie nioni’ i ragovay i nanoeñey, le niantoke, toe nahavereñ’ aze ty fañòhañe i Talè.
省长看见眼前的一切，便信了上帝，主的教导让他惊讶不已。
13 Aa le nijon-dakañe boake Pafo t’i Paoly naho o rañe’eo nimb’e Perga’ i Pamfilia mb’eo, fe nisitak’ am’iereo t’i Jaona nimpoly mb’e Ierosaleme añe.
然后保罗和同伴从帕弗乘船来到旁非利亚的别加，约翰则离开他们返回耶路撒冷去了。
14 Ie hirike Perga le nandoak’ Antiokia’ i Pisidia, naho niheo am-pitontonañ’ ao ami’ty andro Sabotse vaho niambesatse.
他们一路前行，经过别加后抵达彼西底的安提阿，在安息日这天进入会堂，然后坐下来。
15 Ie nitampetse ty famakiañe i Hake naho o Mpitokio, le nampanohine’ o mpifehe’ i fitontonañeio ami’ty hoe: O roahalahio, hera aman-tsara mahaosike ondatio, le milañonà.
他们朗读了律法和先知的书籍，会堂首领派人传来口信，说：“兄弟们，如果你们有什么鼓励之语，就说说吧！”
16 Niongake t’i Paoly nanondrotondro fitàñe le nanao ty hoe: Ry nte-Israeleo naho ze mpañeveñe aman’ Añahareo, mijanjiña!
保罗站起来，伸手示意大家看过来，然后开始说：“以色列人和所有敬畏上帝之人，听我说。
17 Jinobon’ Añahare’ ondati’ Israele retoañe o roaen-tikañeo, le nonjone’e ondatio t’ie nitaveañe ho renetane an-tane Egipte ao, vaho am-pionjonam-pità’e ty niaoloa’e iareo nienga i taney;
我们的祖先寄居在埃及的土地时，以色列人民的上帝选中了他们，凭其伟大力量带领他们走出埃及，
18 Miha-efa-polo taoñe ty nañantoàña’e am-patrambey añe.
然后他在旷野耐心地照顾他们四十年。
19 Ie rineba’e ty fifeheañe fito e Kanana ao, le natolo’e iareo i tane’ iareoy ho lova va’e efajato taoñe tsy limampolo.
上帝在消灭了迦南七国后，就把那片土地分给以色列人的祖先，让他们代代继承，这样又过了 450 年。
20 Añe i nitaliliañey, le tinolo’e mpizaka ampara’ i Samoela mpitoky,
后来上帝又为他们派来首领，一直持续到撒母耳先知的时刻。
21 ie nihalaly mpanjaka iereo, le tinolo’e i Saole ana’ i Kisy, afe’ i Benjamina, efapolo taoñe.
人们请求上帝为他们送来国王，上帝就把便雅悯部落中一个人派来为王，他是基士的儿子扫罗，统治了四十年。
22 Ie nasinta’e, le noriza’e t’i Davide ho mpanjaka’ iareo. Le hoe ty nitaroñe’e: Nitreako t’i Davide ana’ Iesesày, ondaty mañorike ty troko; hene hanoe’e o satrikoo.
之后上帝又废去扫罗，选择大卫为王。在为大卫作证时，上帝说：‘我找到耶西的儿子大卫，他符合我的心意，将遵行我的一切旨意。’
23 Boak’amo tarira’ indatio, ty amy tsara’ey, ty nanesean’ Añahare am’ Israele ty Mpandrombake, Iesoà.
耶稣是大卫的后裔，是上帝之前承诺带给以色列的救世主。
24 Taolo’ ty fiavi’e le nitseize’ i Jaona ty filiporam-pisolohoañe ho amy ze hene ondati’ Israele,
耶稣来临之前，约翰便昭告所有以色列人应该进行忏悔洗礼。
25 aa ie fa ho niheneke ty fitoroña’ i Jaona le nainai’e nanoa’e ty hoe: Atao’ areo ho ia v’iraho? Tsy ie iraho. Hehe t’ie tonjohize’ ty tsy mañeva ahy hampidraitse o hana’eo.
约翰即将完成他的使命时说：‘你们以为我是谁？我不是你们所寻找的那个人。但在我之后来的那个人，我就是给他解鞋带都不配。’
26 O rolongo, ana’ o tarira’ i Abraàmeo, naho ry mpañeveñe aman’ Añahare ama’ areo, ie nampihitrifañe o entam-pandrombahañe zao.
兄弟们、亚伯拉罕的子孙以及敬畏上帝的众人，这救赎之道已传授给我们。
27 Toe nihenefa’ o mpimoneñe e Ierosalemeo naho o mpifehe’eo, ie tsy nahafohiñ’ aze ndra ty talili’ o Mpitoky vakieñe boa-tSabatao, fe nihenefa’iareo ami’ty namàra’ iareo aze.
住在耶路撒冷的众人和他们的长官，他们不认识基督，也不理解安息日所读的先知之语。事实上，他们为耶稣定罪恰好应验了先知的预言。
28 Aa ndra te tsy nioniñe ty tali’ ty hañohofan-doza ama’e, mbe nihalalie’ iereo amy Pilato ty hamonoañe aze.
尽管他们无法找到宣判他死刑的罪状，但还是要求彼拉多杀害他。
29 Ie hene nifonire’ iareo ze pinatetse ty ama’e, le nazotso amy hataey vaho nirohoteñe an-kibory ao,
预言中关于他们会对耶稣所做的一切，都应验了。然后他们把耶稣从十字架上取下并埋葬在坟墓中。
30 f’ie natroan’ Añahare amy havilasiy,
但上帝却使他死而复活。
31 vaho nahaoniñe aze andro maro o nindre lia ama’e hirike Galilia pake Ierosaleme añeo. Iereo ro valolombeloñe am’ondatio henaneo.
多日后，他显现在那些从加利利到耶路撒冷一路跟随他的人面前，那些人现在就成了他在民众面前的见证者。
32 Taroñe’ay ama’ areo i Talili-soa nampitamañe an-droaentikañey
我们来此是向你们传递福音，通过耶稣的复活，上帝向我们祖先的承诺
33 t’ie nihenefen’ Añahare aman-tika ana’ iareo, amy nampitroara’e Iesoày. Ie i pinatetse amy Sabo faharoeiy, ty hoe: Anako irehe; Anindroany ty nisamahako azo.
都已向我们这些子孙应验了。就如《诗篇》第二篇所记：‘你是我子，今日我成为你父。’
34 Ty hatò’ t’ie nampitroare’e amy havilasiy tsy hibalike mb’am-pihomahañe ao ka, ro tsinara ami’ty hoe: Hatoloko azo o fitahiañe vantañe naho to’ i Davideo.
上帝使他死而复生，不会再死去。他曾这样说：‘正如我向大卫所做的承诺，我所赐予你们的，神圣而值得相信。’
35 Hoe ka ty taroñe’ ty ila’e: Ho tana’o tsy hihomake i Masi’oy.
《诗篇》 还说：‘你不会允许圣者见到腐朽。’
36 I Davide, ie fa nitoroñe o mpiharo-nono ama’eo amy natoron’ Añahare azey, le nirotse naho nirohoteñe aman-droae’e ao t’ie nihomake.
但大卫在自己的世界中完成了上帝派给他的使命后，就死去了，与他的祖先葬在一起，躯体也腐朽了。
37 Fe tsy nimomoke i natroan’ Añahare amy havilasiy.
唯独上帝令其复活这一人，没有看到腐朽。
38 Aa le mahafohina ry longo, te indatiy ro itaroñañe ty fisolohoañe amo tahiñeo,
兄弟们，我希望你们理解我们正在讲述的一切，通过这个人，罪已经得到了宽恕。
39 le ie ro añahàñe o mpiatoo amy ze hene raha tsy nilefe’ i Hà’ i Mosèy hahàñe.
通过这个人，所有信他之人都会远离错误，实现道德正义， 但凭着摩西的律法，你永远都无法达到这种正义。
40 Mitaoa arè, kera hizò i nisaontsieñe amo Mpitokio ty hoe:
务必不能让先知在书上所说降临在你们身上：
41 Oniño ry mpanivetive, mañaraharà vaho mikoromaha, fa hitoloñe am-pitoloñañe amo andro’areoo iraho, fitoloñañe tsy hiantofa’ondaty, ndra te eo ty hampalange aze ama’areo.
‘傲慢的人呐！你们会惊奇地看到，然后死去！因为我在你们生命中所做的事情，即使有人向你讲述，你也永远都无法相信！’”
42 Aa ie niakatse o Jiosio, le nihalalie’ ondatio te ho lañoneñe ami’ty Sabotse here’e i tsara zay.
保罗和巴拿巴打算离开，众人请他们在下一个安息日再来讲述更多。
43 Ie nigadoñe i fivoriy, maro amo Jiosio naho amo mpitalaho nivalike ho Jiosio ty nañorike i Paoly naho i Barnabasy ze nitaroñe am’iereo, nañosike iareo hifahatse amy hasoan’ Añaharey.
这次会堂的聚会结束后，许多犹太人和归信犹太教的虔诚教徒，都跟随了保罗和巴拿巴。两人和他们交流，鼓励他们始终紧随上帝的恩典。
44 Ie amy Sabata here’ey, didý tsy i rova iabiy ty nifanontoñe hijanjiñe o tsaran’ Añahareo.
到了下一个安息日，几乎全城的人都赶来，希望聆听上帝之道。
45 Aa naho niisa’ o Jiosio i màroy, le niliforem-parahy vaho niliere’ iereo o raha nisaontsie’ i Paolio.
犹太人看见这攒动人群，感到异常嫉妒，于是开始驳斥保罗所讲之道，诅咒他。
46 Nanoiñe ty hoe am-pahavaniañe t’i Paoly naho i Barnabasy: Tsy mete tsy nitaroña’ay hey i tsaran’ Añaharey, fe kanao nikihoe’ areo le nizaka-vatañe t’ie tsy mañeva i haveloñe nainai’ey, inao arè! mitolik’ amo kilakila ondatio zahay (aiōnios g166)
保罗和巴拿巴却强有力地回应：“我们必须先向你们讲述上帝之道。既然你们拒绝这道，就代表你们觉得自己不配获得永生，所以我们现在要去异教徒那里去了。 (aiōnios g166)
47 amy nandilia’ i Talè anaiy, ty hoe: Nanoeko hazavàñe amo kilakila ‘ndatio irehe, hinday fandrombahañe sikal’ añ’ olo-ty tane toy añe.
主吩咐过我们说：‘我让你们成为异教徒的光，你们将把拯救带到世界的尽头。’”
48 Ie jinanji’ o kilakila ondatio izay le niehake vaho niasy ty tsara’ Iehovà; vaho hene niantoke ze tinendre ho amy haveloñe nainai’ey. (aiōnios g166)
异教徒听见这个消息分外欢喜，赞美主之道，所有被选为永生之人都相信了上帝。 (aiōnios g166)
49 Le niboele nahatsitsike i taney ty tsara’ Iehovà.
上帝之道就这样传遍那个地区。
50 Fe sinigì’ o Tehodao o rakemba bey mpitalahoo naho ondaty bei’ i rovaio, le trinobo’ iereo fampisoañañe amy Paoly naho i Barnabasy vaho rinoa’ iereo amy taney.
但犹太人教唆虔诚的尊贵女性和城中的首领，煽动大家迫害保罗和巴拿巴，把他们驱逐出境。
51 Aa le nabò’ iereo ama’e ty lembok’ am-pandia’ iareo naho nimb’e Ikonioma añe,
于是两人当众跺掉脚上的尘土以示抗议，向以哥念走去。
52 vaho nilifotse ty ehake naho i Arofo Masiñey o mpiòkeo.
而信徒们继续满心欢喜并被圣灵充满。
