< Ohabolana 20 >
1 Mpaniratsira ny divay, ary mpitabataba ny toaka, Koa izay miraikiraiky azon’ izany dia tsy hendry.
El vino es burlador y alborotador el licor, Y cualquiera que en ello se desvía no es sabio.
2 Ny fampitahoran’ ny mpanjaka dia toy ny fieron’ ny liona tanora; Izay mampahatezitra azy dia mankahà-doza hihatra amin’ ny ainy,
Como rugido de león es la ira del rey, El que provoca su ira expone su propia vida.
3 Voninahitry ny olona ny hanalavitra ny ady; Fa ny adala rehetra kosa misafoaka.
Honra del hombre es evitar la contienda, Pero todo insensato se envolverá en ella.
4 Ny malaina tsy mety miasa amin’ ny ririnina, Ka dia hangataka izy raha fararano, fa tsy hahazo.
En otoño no ara el holgazán, Rebuscará en la cosecha y nada hallará.
5 Rano lalina ny hevitra ao am-pon’ ny olona; Fa izay manan-tsaina dia mahay manovo azy ihany,
Como agua profunda es el propósito en el corazón del hombre, Pero el hombre entendido logrará extraerlo.
6 Maro ny olona samy midera ny soa ataon’ ny tenany avy; Fa izay olo-mahatoky, iza moa no mahita azy?
Muchos hombres proclaman su propia bondad, Pero un hombre fiel, ¿quién lo hallará?
7 Izay olona marina mandeha amin’ ny fahitsiany Sambatra ny zanany mandimby azy.
El justo camina en su integridad, Después de él, sus hijos son muy dichosos.
8 Mipetraka eo amin’ ny seza fitsarana ny mpanjaka, Ka mikororoka manaisotra ny ratsy rehetra ny masony.
Un rey sentado en el tribunal, Con su mirada disipa toda maldad.
9 Iza no mahazo manao hoe: Efa nahadio ny foko aho Ka madio tsy manana ota?
¿Quién podrá decir: Tengo mi conciencia limpia, Estoy purificado de mi pecado?
10 Ny vato mizana samy hafa sy ny vata famarana samy hafa Dia samy fahavetavetana eo imason’ i Jehovah.
Pesa falsa y medida falsa, Ambas son repugnancia a Yavé.
11 Na dia ny zaza aza dia mampiseho amin’ ny fanaony Na madio sy mahitsy ny fitondran-tenany.
Aun el muchacho es conocido por sus hechos, Si su conducta es limpia y recta.
12 Ny sofina mandre sy ny maso mahita Dia samy nataon’ i Jehovah avokoa.
El oído que oye y el ojo que ve, Ambas cosas las hizo Yavé.
13 Aza tia torimaso ianao, fandrao tonga malahelo; Ahirato ny masonao, dia ho voky hanina ianao.
No ames el sueño No sea que te empobrezcas. Abre tus ojos y te saciarás de pan.
14 Ratsy! ratsy! hoy ny mpividy; Kanjo nony lasa izy, dia mandoka tena.
Es malo, es malo, dice el comprador, Pero cuando se va, se jacta.
15 Ao ihany ny volamena sy ny voahangy betsaka; Fa ny molotra misy fahalalana no ravaka soa.
Existe el oro y multitud de piedras preciosas, Pero los labios sabios son algo más precioso.
16 Alao ny lambany, fa efa niantoka olon-kafa izy, Ary tano ho solon’ ny vahiny niantohany.
Tómale la ropa al que salió fiador de un extraño, Y tómale prenda cuando da garantía a los forasteros.
17 Mamin’ ny olona ny hanina azo amin’ ny fitaka; Kanjo ho feno fasika ny vavany any am-parany.
Sabroso es al hombre el pan mal adquirido, Pero después su boca estará llena de fragmentos de piedra.
18 Ny hevitra rehetra dia aorin’ ny fisainana, Ary ny fahaizana mandamina tsara no entonao miady.
Confirma los planes por medio del consejo, Y con sabias estrategias haz la guerra.
19 Izay mandehandeha manaratsy dia manambara ny hevitra afenina, Koa aza miraharaha amin’ izay mibedibedy foana.
El que revela secretos levanta calumnia, Por tanto, no te metas con un chismoso.
20 Izay manozona ny rainy na ny reniny, Dia ho faty ao amin’ ny alim-pito ny jirony.
Al que insulte a su padre o a su madre, Se le apagará su lámpara en medio de la oscuridad.
21 Ny harena malaky azo foana eo am-boalohany Dia tsy hotahina any am-parany.
Herencia adquirida con robo al comienzo, Al fin no será bendita.
22 Aza manao hoe: Hamaly ny ratsy nataony aho; Fa andraso Jehovah, fa Izy no hamonjy anao.
No digas: Yo me vengaré. Espera a Yavé, y Él te salvará.
23 Fahavetavetana eo imason’ i Jehovah ny vato samy hafa, Ary ny mizana mandainga dia tsy tsara.
Las pesas desiguales son repugnancia a Yavé, Y una balanza con trampa no es buena.
24 Avy amin’ i Jehovah ny dian’ ny olona, Ary hataon’ izay olombelona ahoana no hahafantatra ny lalany?
De Yavé son los pasos del hombre, ¿Cómo, pues, podrá el hombre entender su camino?
25 Fandrika amin’ ny olona ny malaky manao hoe: Zavatra masìna ity; Ka nony vita ny voady, vao mamototra.
Trampa es al hombre el voto apresurado, Y después de hacerlo, reflexionar.
26 Ny mpanjaka hendry mikororoka manaisotra ny ratsy fanahy Sady mitarika ny kodia fivelezana eo amboniny.
El rey sabio dispersa a los perversos, Y hace pasar sobre ellos la rueda de trillar.
27 Jiron’ i Jehovah ny fanahin’ ny olona, Itsilovana ny efitrefitra rehetra ao am-po.
Lámpara de Yavé es el espíritu del hombre, Que escudriña lo más recóndito del ser.
28 Famindram-po sy fahamarinana no miaro ny mpanjaka, Ary ampitoeriny amin’ ny famindram-po ny seza fiandrianany.
Misericordia y verdad preservan al rey, Y la clemencia sustenta su trono.
29 Voninahitry ny zatovo ny fahatanjahany, Ary ravaky ny anti-panahy ny volo fotsy.
La gloria de los jóvenes es su fortaleza, Y el esplendor de los ancianos, sus canas.
30 Ny fampangirifiriana dia mahafaka ny faharatsiana, Ary ny kapoka mahadio ny efitrefitra ao an-kibo.
Las marcas de los azotes purifican del mal, Y los golpes llegan a lo íntimo del corazón.