मत्ती 13
1 तेस दिने यीशु कअरो ते निकल़ी की समुद्रो रे कनारे बैठीगे।
Sinä päivänä Jeesus lähti asunnostaan ja istui järven rannalle.
2 तेबे तिना गे बऊत बड़ी पीड़ कट्ठी ऊईगी। तेबे सेयो किस्तिया पाँदे चढ़ी गे और सारी पीड़ कनारे पाँदे खड़ी री रई।
Ja hänen tykönsä kokoontui paljon kansaa, jonka tähden hän astui venheeseen ja istuutui, ja kaikki kansa seisoi rannalla.
3 तेबे यीशुए तिना खे बऊत गल्ला उदारणा रे बोलिया, “एक बार बाणे वाल़ा, बेजा बाणे निकल़ेया।
Ja hän puhui heille paljon vertauksilla ja sanoi: "Katso, kylväjä meni kylvämään.
4 बांदे ऊए कुछ बिऊ बाटा रे कनारे छूटी गे और पंछी आए और तिने बीज चूगी ले।
Ja hänen kylväessään putosivat muutamat siemenet tien oheen, ja linnut tulivat ja söivät ne.
5 कुछ बिऊ सापड़ी वाल़ी जगा रे छूटी गे, जेती तिना खे जादा माट्टी नि मिली और जादा गईरी माट्टी ना मिलणे री बजअ ते सेयो चट-चट जम्मी गे।
Toiset putosivat kallioperälle, jossa niillä ei ollut paljon maata, ja ne nousivat kohta oraalle, kun niillä ei ollut syvää maata.
6 पर सूरज निकल़दे ई सेयो फूकी गे और जड़ ना पकड़ने री बजअ ते सेयो सूकी गे।
Mutta auringon noustua ne paahtuivat, ja kun niillä ei ollut juurta, niin ne kuivettuivat.
7 कुछ बिऊ जाड़ो रे छूटे, तेबे जाड़ बड़ा ऊईगा और तिने सेयो दबाई ते।
Toiset taas putosivat orjantappuroihin, ja orjantappurat nousivat ja tukahuttivat ne.
8 पर कुछ बिऊ अच्छी जमीना पाँदे छूटे और फल ल्याए, कोई सौ गुणा, कोई साठ गुणा और कोई तीइ गुणा।
Ja toiset putosivat hyvään maahan ja antoivat sadon, mitkä sata, mitkä kuusikymmentä, mitkä kolmekymmentä jyvää.
9 जो समजी सकोआ से तिजी खे त्यानो साथे सुणो और मानी बी लओ।”
Jolla on korvat, se kuulkoon."
10 चेलेया नेड़े आयी की तिना खे बोलेया, “तुसे उदारणा रे लोका साथे गल्ला कऊँ करोए?”
Niin hänen opetuslapsensa tulivat ja sanoivat hänelle: "Minkätähden sinä puhut heille vertauksilla?"
11 यीशुए तिना खे जवाब दित्तेया, “तुसा खे तो स्वर्गो रे राज्य रे पेतो री समज दित्ती रिये, पर तिना खे निए।
Hän vastasi ja sanoi: "Sentähden, että teidän on annettu tuntea taivasten valtakunnan salaisuudet, mutta heidän ei ole annettu.
12 कऊँकि जेसगे आए तेसखे ओर बी देणा, तेबे तेसगे बऊत ऊई जाणा। पर जेसगे कुछ पनिए, तेसगे जो कुछ बी आए से बी लई लया जाणा।
Sillä sille, jolla on, annetaan, ja hänellä on oleva yltäkyllin; mutta siltä, jolla ei ole, otetaan pois sekin, mikä hänellä on.
13 आऊँ तिना साथे उदारणा रे इजी री खातर गल्ला करूँआ, कऊँकि सेयो, देखदे ऊए पनि देखदे, सुणदे ऊए पनि सुणदे और ना समजदे।
Sentähden minä puhun heille vertauksilla, että he näkevin silmin eivät näe ja kuulevin korvin eivät kuule, eivätkä ymmärrä.
14 तिना रे बारे रे यशायाह भविष्यबक्ते री ये भविष्यबाणी पूरी ओई, “‘तुसा कानो ते तो सुणना, पर समजणा नि और आखी ते तो देखणा, पर दिशणा नि।
Ja heissä käy toteen Esaiaan ennustus, joka sanoo: 'Kuulemalla kuulkaa, älkääkä ymmärtäkö, ja näkemällä nähkää, älkääkä käsittäkö.
15 कऊँकि इना लोका रा मन मोटा ऊईगा रा और सेयो कानो ते ऊच्चा सुणोए, तिने आपणी आखी बन्द करी ती रिया। केथी एड़ा नि ओ कि सेयो, आखी ते देखणे लगो, कानो ते सुणने लगो, मनो ते समजणे लगो, और फिरी जाओ और आऊँ तिना खे ठीक करी देऊँ।’
Sillä paatunut on tämän kansan sydän, ja korvillaan he työläästi kuulevat, ja silmänsä he ovat ummistaneet, etteivät he näkisi silmillään, eivät kuulisi korvillaan, eivät ymmärtäisi sydämellään eivätkä kääntyisi ja etten minä heitä parantaisi.'
16 “पर धन्य ए तुसा री आखी जो देखोईया और तुसा रे कान, जो सुणोए।
Mutta autuaat ovat teidän silmänne, koska ne näkevät, ja teidän korvanne, koska ne kuulevat.
17 कऊँकि आऊँ तुसा खे सच बोलूँआ कि बऊत सारे भविष्यबक्ते और तर्मी लोके चाया कि जो गल्ला तुसे देखोए, तिना देखो, पर देखी नि सके, और जो गल्ला तुसे सुणोए, सुणो, पर सुणी नि सके।
Sillä totisesti minä sanon teille: monet profeetat ja vanhurskaat ovat halunneet nähdä, mitä te näette, eivätkä ole nähneet, ja kuulla, mitä te kuulette, eivätkä ole kuulleet.
18 “एबे तुसे बाणे वाल़े रे उदारणो रा मतलब सुणो।
Kuulkaa siis te vertaus kylväjästä:
19 जो कोई परमेशरो रा वचन सुणी की नि समजदा, तेसरे मनो रे जो कुछ बाई राखेया था, तेसखे से दुष्ट आयी की छुड़ाई की लई जाओआ। ये सेईए जो बाटा रे कनारे बाई राखेया था।
Kun joku kuulee valtakunnan sanan eikä ymmärrä, niin tulee paha ja tempaa pois sen, mikä hänen sydämeensä kylvettiin. Tämä on se, mikä kylvettiin tien oheen.
20 जो सापड़ी पाँदली जमीना पाँदे बाई राखेया था, ये से ए, जो वचन सुणी की फटाफट खुशिया साथे मानी लओआ।
Mikä kallioperälle kylvettiin, on se, joka kuulee sanan ja heti ottaa sen ilolla vastaan;
21 पर आपू रे जड़ ना राखणे री बजअ ते से, थोड़े ई दिनो खे ए और जेबे वचनो री बजअ ते क्ल़ेश या बुरा ओआ, तो चट ई ठोकर खाई लओआ।
mutta hänellä ei ole juurta itsessään, vaan hän kestää ainoastaan jonkun aikaa, ja kun tulee ahdistus tai vaino sanan tähden, niin hän heti lankeaa pois.
22 जो जाड़ो रे बाया, से ये ए, जो वचनो खे तो सुणोआ, पर दुनिया री चिन्ता, धनो रा तोखा, वचनो खे दबाई देओआ और से फल नि ल्याऊँदा। (aiōn g165)
Mikä taas orjantappuroihin kylvettiin, on se, joka kuulee sanan, mutta tämän maailman huoli ja rikkauden viettelys tukahuttavat sanan, ja hän jää hedelmättömäksi. (aiōn g165)
23 जो अच्छी जमीना रे बाया, से ये जो वचनो खे सुणी की समजोआ और फल ल्याओआ, कोई सौ गुणा, कोई साठ गुणा और कोई तीइ गुणा।”
Mutta mikä hyvään maahan kylvettiin, on se, joka kuulee sanan ja ymmärtää sen ja myös tuottaa hedelmän ja tekee, mikä sata jyvää, mikä kuusikymmentä, mikä kolmekymmentä."
24 यीशुए तिना खे एक और उदारण दित्तेया, “स्वर्गो रा राज्य, तेस जिम्मीदारो जेड़ा ए, जिने आपणे डोरूआ रे अच्छा बीज बाया।
Toisen vertauksen hän puhui heille sanoen: "Taivasten valtakunta on verrattava mieheen, joka kylvi hyvän siemenen peltoonsa.
25 पर जेबे लोक सऊणे लगी रे थे, तेबे तेसरा दुश्मण आया और कणका बीचे जंगल़ी बीज बाई की चली गा।
Mutta ihmisten nukkuessa hänen vihamiehensä tuli ja kylvi lustetta nisun sekaan ja meni pois.
26 जेबे लूंग आयी और सिल्ले लगे, तेबे जंगल़ी दाणेया री डाल़ी बी दिशणे लगे।
Ja kun laiho kasvoi ja teki hedelmää, silloin lustekin tuli näkyviin.
27 तेबे कअरो रे दासे आयी की तेसखे बोलया, ‘ओ मालक! क्या तुसे आपणे डोरूआ रे टंगो रा बीज नि था बाए रा? तेबे जंगल़ी दाणे रिया डाल़िया तेते बीचे केथा ते आईया?’
Niin perheenisännän palvelijat tulivat ja sanoivat hänelle: 'Herra, etkö kylvänyt peltoosi hyvää siementä? Mistä siihen sitten on tullut lustetta?'
28 तिने तिना खे बोलेया, ‘ये तो केसी दुश्मणो रा काम ए।’ तेबे जो दास थे, तिने तेसखे बोलेया, ‘क्या तेरी इच्छा ए कि आसे जाई की तिना खे कट्ठा करी देऊँ?’
Hän sanoi heille: 'Sen on vihamies tehnyt'. Niin palvelijat sanoivat hänelle: 'Tahdotko, että menemme ja kokoamme sen?'
29 तिने बोलेया, ‘ना, एड़ा नि ओ कि जंगल़ी दाणेया री डाल़िया खे कट्ठे करदे-करदे, कणका खे बी पटी देयो।
Mutta hän sanoi: 'En, ettette lustetta kootessanne nyhtäisi sen mukana nisuakin.
30 बाडणे रे बखतो तक तिना दूँईं खे साथे-साथे बड़ने देयो और जेबे बाडणे रा बखत आऊणा तेबे मां बाडणे वाल़े खे बोलणा कि जंगल़ी दाणे कट्ठे करी की फूकणे खे, तिना रे बिंडे बानी देयो, और कणका खे मेरे पण्डारो रे कट्ठा करी देयो।’”
Antakaa molempain kasvaa yhdessä elonleikkuuseen asti; ja elonaikana minä sanon leikkuumiehille: Kootkaa ensin luste ja sitokaa se kimppuihin poltettavaksi, mutta nisu korjatkaa minun aittaani.'"
31 यीशुए तिना खे एक और उदारण दित्तेया, “स्वर्गो रा राज्य अऊरिया रे एक दाणे जेड़ा ए, जो एकी मांणूए लया और आपणे डोरूआ रे बीजी ता।
Vielä toisen vertauksen hän puhui heille sanoen: "Taivasten valtakunta on sinapinsiemenen kaltainen, jonka mies otti ja kylvi peltoonsa.
32 से सबी बीजो ते तो छोटा ए, पर जेबे से बढ़ोआ, तेबे सबी सागो-पातो ते बड़ा ओआ और एड़ा डाल़ ऊई जाओआ कि सर्गो रे पंछी आयी की तेतेरी डाल़िया रे आपणा बसेरा करोए।”
Se on kaikista siemenistä pienin, mutta kun se on kasvanut, on se suurin vihanneskasveista ja tulee puuksi, niin että taivaan linnut tulevat ja tekevät pesänsä sen oksille."
33 तिने एक ओर उदारण सुणाया, “स्वर्गो रा राज्य, सजेड़े जेड़ा ए, जो एकी जवाणसे लया और बीइ किलो ते जादा आटे रे गूँदी ता और ऊँदे-ऊँदे सारा आटा सजेड़ा ऊईगा।”
Taas toisen vertauksen hän puhui heille: "Taivasten valtakunta on hapatuksen kaltainen, jonka nainen otti ja sekoitti kolmeen vakalliseen jauhoja, kunnes kaikki happani".
34 ये सब गल्ला यीशुए लोका खे उदारणा रे बोलिया और बिना उदारणो ते सेयो तिना खे कुछ नि बोलो थे।
Tämän kaiken Jeesus puhui kansalle vertauksilla, ja ilman vertausta hän ei puhunut heille mitään;
35 ताकि जो वचन भविष्यबक्ते बोलेया था, से पूरा ओ कि “मां उदारण बोलणे खे आपणा मूँ खोलणा; मां सेयो गल्ला बोलणिया, जो दुनिया री शुरूआता ते गुप्त ए।”
että kävisi toteen, mikä on puhuttu profeetan kautta, joka sanoo: "Minä avaan suuni vertauksiin, minä tuon ilmi sen, mikä on ollut salassa maailman perustamisesta asti".
36 तेबे यीशु पीड़ा खे छाडी की कअरे आए, तेबे तिना रे चेलेया तिना गे आयी की बोलेया, “डोरूआ रे जंगल़ी दाणे रा उदारण आसा खे समजयाई देओ।”
Sitten hän laski luotaan kansanjoukot ja meni asuntoonsa. Ja hänen opetuslapsensa tulivat hänen tykönsä ja sanoivat: "Selitä meille vertaus pellon lusteesta".
37 यीशुए तिना खे जवाब दित्तेया, “अच्छे बीज बाणे वाल़ा माणूं रा पुत्र ए।
Niin hän vastasi ja sanoi: "Hyvän siemenen kylväjä on Ihmisen Poika.
38 डोरू दुनिया रे लोक ए, अच्छा बीज राज्य रे से लोक ए जिना पाँदे परमेशर राज करने ते खुश ए और जंगल़ी बीज, दुष्टो री से ल्वाद ए जो शैतानो री आज्ञा मानी की काम करोए।
Pelto on maailma; hyvä siemen ovat valtakunnan lapset, mutta lusteet ovat pahan lapset.
Vihamies, joka ne kylvi, on perkele; elonaika on maailman loppu, ja leikkuumiehet ovat enkelit. (aiōn g165)
Niinkuin lusteet kootaan ja tulessa poltetaan, niin on tapahtuva maailman lopussa. (aiōn g165)
41 मां माणूं रे पुत्रो आपणे स्वर्गदूत पेजणे, तिना तेसरे राज्य रे, सब, जो ठोकरा री बजअ ओ ए और पाप करने वाल़े, कट्ठे करने
Ihmisen Poika lähettää enkelinsä, ja he kokoavat hänen valtakunnastaan kaikki, jotka ovat pahennukseksi ja jotka tekevät laittomuutta,
42 और सेयो आगी रे कुण्डो रे सेटी देणे, जेती रोणा और दाँद किरड़ना ई ऊणा।
ja heittävät heidät tuliseen pätsiin; siellä on oleva itku ja hammasten kiristys.
43 तेस बखते तर्मी आपणे पिते रे राज्य रे सूरजो जेड़े चमकणे, जो समजी सकोआ से तिजी खे त्यानो साथे सुणो और मानी बी लओ।
Silloin vanhurskaat loistavat Isänsä valtakunnassa niinkuin aurinko. Jolla on korvat, se kuulkoon.
44 “स्वर्गो रा राज्य डोरूआ रे लूके रे खजाने जेड़ा ए, जो केसी मांणूए खे मिलेया और तिने लकोईता, तेबे तिने खुश ई की आपणा सब कुछ बेची ता और से डोरू खरीदी ला।
Taivasten valtakunta on peltoon kätketyn aarteen kaltainen, jonka mies löysi ja kätki; ja siitä iloissaan hän meni ja myi kaikki, mitä hänellä oli, ja osti sen pellon.
45 “स्वर्गो रा राज्य एक बपारिए जेड़ा ए, जो खरे मोतिए री टोल़ा रे था।
Vielä taivasten valtakunta on kuin kauppias, joka etsi kalliita helmiä,
46 जेबे तेसखे एक किमती मोती मिली गा, तेबे तिने जाई की आपणा सब कुछ बेची ता और से मोती खरीदी ला।
ja löydettyään yhden kallisarvoisen helmen hän meni ja myi kaikki, mitä hänellä oli, ja osti sen.
47 “फेर, स्वर्गो रा राज्य तेस बड़े जाल़ो जेड़ा ए, जो समुद्रो रे पाया और हर प्रकारा रिया मछलिया तिदे आयी गिया
Vielä taivasten valtakunta on nuotan kaltainen, joka heitettiin mereen ja kokosi kaikkinaisia kaloja.
48 और जेबे जाल़ फरी गा, तेबे मछली पकड़ने वाल़े तिजी खे कनारे पाँदे खिंजी की ली आए और जो अच्छी-अच्छी मछलिया थिया सेयो पांडे रे राखी तिया और जो नकम्मिया थिया सेयो सेटी तिया।
Ja kun se tuli täyteen, vetivät he sen rannalle, istuutuivat ja kokosivat hyvät astioihin, mutta kelvottomat he viskasivat pois.
Näin on käyvä maailman lopussa; enkelit lähtevät ja erottavat pahat vanhurskaista (aiōn g165)
50 और सेयो आगी रे कुण्डो रे सेटी देणे। तेती रोणा और दाँद किरड़ना ई ऊणा।
ja heittävät heidät tuliseen pätsiin; siellä on oleva itku ja hammasten kiristys.
51 “क्या तुसे यो सब गल्ला समजिया?” तिने यीशुए खे बोलेया, “आ।”
Oletteko ymmärtäneet tämän kaiken?" He vastasivat hänelle: "Olemme".
52 तेबे यीशुए तिना खे बोलेया, “हर एक शास्त्री, जो स्वर्गो रे राज्य रा चेला बणी रा, तेस करेलू मांणूए जेड़ा ए, जो आपणे पण्डारो ते नईया और पुराणिया चीजा निकयाल़ोआ।”
Ja hän sanoi heille: "Niin on jokainen kirjanoppinut, joka on tullut taivasten valtakunnan opetuslapseksi, perheenisännän kaltainen, joka tuo aarrekammiostaan esille uutta ja vanhaa".
53 जेबे यीशु इना सारे उदारणा बोली चुके, तेबे सेयो तेथा ते चली गे।
Ja kun Jeesus oli lopettanut nämä vertaukset, lähti hän sieltä.
54 तेबे आपणे नगरो रे आयी की तिना रे प्रार्थना रे कअरो रे तिना खे एड़ा उपदेश लगे देणे कि सेयो हैरान ऊई की तिना खे बोलणे लगे, “इना खे इतणा ज्ञान और सामर्थो रे काम केथा ते मिले?
Ja hän tuli kotikaupunkiinsa ja opetti heitä heidän synagoogassaan, niin että he hämmästyivät ja sanoivat: "Mistä hänellä on tämä viisaus ja nämä voimalliset teot?
55 क्या ये मिस्त्रियो रा पाऊ निए? क्या इना री आम्मा रा नाओं मरियम निए और पाईयो रा नाओं याकूब, यूसुफ, शमोन और यहूदा निए?
Eikö tämä ole se rakentajan poika? Eikö hänen äitinsä ole nimeltään Maria ja hänen veljensä Jaakob ja Joosef ja Simon ja Juudas?
56 क्या इना रिया सारिया बईणा आसा बीचे नि रंदिया? तेबे इना खे ये सब कुछ केथा ते मिलेया?”
Ja eivätkö hänen sisarensa ole kaikki meidän parissamme? Mistä sitten hänellä on tämä kaikki?"
57 यीशुए तिना री बजअ ते ठोकर खाई पर तिने तिना खे बोलेया, “भविष्यबक्ते रा आपणे देश और आपणे कअरो खे छाडी की ओरथी केथी बी नरादर नि ऊँदा।”
Ja he loukkaantuivat häneen. Mutta Jeesus sanoi heille: "Ei ole profeetta halveksittu muualla kuin kotikaupungissaan ja kodissaan".
58 तेबे यीशुए तिना रे अविश्वासो री बजअ ते जादा सामर्था रे काम नि कित्ते।
Ja heidän epäuskonsa tähden hän ei tehnyt siellä monta voimallista tekoa.
