Engero 22
1 Erinnya eddungi lyagalibwa okusinga eby’obugagga ebingi, n’okuganja kusinga ffeeza oba zaabu.
Heri kuchagua jina jema kuliko utajiri mwingi, kuheshimiwa ni bora kuliko fedha au dhahabu.
2 Abagagga n’abaavu balina kimu ekibagatta, Mukama ye Mutonzi waabwe bonna.
Tajiri na maskini wanafanana kwa hili: Bwana ni Muumba wao wote.
3 Omuntu omutegeevu bw’alaba akabi yeekweka, naye abatalina magezi bagenda bugenzi mu maaso ne balumizibwa.
Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha, bali mjinga huendelea mbele kama kipofu nayo ikamtesa.
4 Obugagga n’ekitiibwa n’obulamu y’empeera ey’okwetoowazanga n’okutyanga Mukama.
Unyenyekevu na kumcha Bwana huleta utajiri, heshima na uzima.
5 Amaggwa n’emitego biri mu kkubo ly’omubambaavu; naye oyo akuuma emmeeme ye anaabyewalanga.
Katika mapito ya waovu kuna miiba na mitego, bali yeye ailindaye nafsi yake hukaa mbali nayo.
6 Manyiiriza omwana mu kkubo erimugwanira okutambulirangamu, ne bw’alikula talirivaamu.
Mfundishe mtoto njia impasayo kuiendea, naye hataiacha hata akiwa mzee.
7 Omugagga afuga abaavu, naye eyeewola aba muddu w’oyo amuwola.
Matajiri huwatawala maskini naye akopaye ni mtumwa wa akopeshaye.
8 Asiga obutali butuukirivu akungula mitawaana, n’oluga olw’obusungu bwe lulizikirizibwa.
Yeye aupandaye uovu huvuna taabu, nayo fimbo ya ghadhabu yake itaangamizwa.
9 Omuntu omugabi anaabanga n’omukisa, kubanga emmere ye agirya n’abaavu.
Mtu mkarimu yeye mwenyewe atabarikiwa kwa kuwa hushiriki chakula chake na maskini.
10 Goba omunyoomi, entalo zinaagenda, ennyombo n’okuvumagana binaakoma.
Mfukuze mwenye dhihaka, na mvutano utatoweka; ugomvi na matukano vitakoma.
11 Omuntu eyeegomba omutima omulongoofu era ayogera n’eggonjebwa, talirema kuganja ewa kabaka.
Yeye apendaye moyo safi na yeye ambaye maneno yake ni ya neema, mfalme atakuwa rafiki yake.
12 Amaaso ga Mukama galabirira amazima, era adibya entegeka z’abatali beesigwa.
Macho ya Bwana hulinda maarifa, bali huyapinga maneno ya asiye mwaminifu.
13 Omugayaavu ayogera nti, “Ebweru eriyo empologoma,” oba nti, “Nnyinza okutemulirwa mu kkubo.”
Mvivu husema, “Yuko simba nje!” au, “Nitauawa katika mitaa!”
14 Malaaya mutego gwa kabi, akolimiddwa Mukama mw’afiira.
Kinywa cha mwanamke kahaba ni shimo refu; yeye aliye chini ya ghadhabu ya Bwana atatumbukia ndani yake.
15 Obusirusiru busibiddwa ku mutima gw’omwana omuto, naye omuggo ogukangavvula gulimuwonyeza ddala.
Upumbavu umefungwa ndani ya moyo wa mtoto, bali fimbo ya adhabu itaufukuzia mbali naye.
16 Omuntu atulugunya abaavu ne yeeyongera okugaggawala, n’oyo agabira omugagga awa abagagga enguzi, enkomerero ya bombi bwavu.
Yeye amwoneaye maskini ili kujiongezea mali, naye ampaye tajiri zawadi, wote huwa maskini.
17 Ossangayo omwoyo okuwuliriza ebigambo by’omugezi, n’omutima gwo eri ebyo bye njigiriza.
Tega sikio na usikie misemo ya wenye hekima, elekeza moyo wako kwenye yale nifundishayo,
18 Kibeera kya ssanyu bw’obikwata ku mutima gwo, n’oba mwetegefu okubiddamu byonna.
kwa maana inapendeza unapoyahifadhi moyoni mwako na kuwa nayo yote tayari midomoni mwako.
19 Mbikumanyisa leero ggwe, obwesige bwo bubeerenga mu Mukama.
Ili tumaini lako liwe katika Bwana, hata wewe, ninakufundisha leo.
20 Kale sikuwandiikidde ebintu amakumi asatu ebikuwabula era ebikuwa okumanya?
Je, sijakuandikia misemo thelathini, misemo ya mashauri na maarifa,
21 Sikulaze ekirungi n’ekituufu, olyoke obe n’eky’okuddamu eri oyo eyakutuma?
kukufundisha maneno ya kweli na ya kuaminika, ili uweze kutoa majibu sahihi kwake yeye aliyekutuma?
22 Tonyaganga mwavu, kubanga mwavu, oba okutulugunyanga aleeteddwa mu mbuga.
Usiwadhulumu maskini kwa sababu ni maskini, wala kumdhulumu mhitaji mahakamani,
23 Kubanga Mukama alibawolereza, n’abo ababanyaga alibanyaga.
kwa sababu Bwana atalichukua shauri lao naye atawateka wao waliowateka.
24 Tokwananga muntu wa busungu, oba okuyitanga n’omuntu anyiiganyiiga amangu,
Usifanye urafiki na mtu mwenye hasira ya haraka, usishirikiane na yule aliye mwepesi kukasirika,
25 oleme okuyiga amakubo ge ne weesuula mu mitawaana.
la sivyo utajifunza njia zake na kujiingiza mwenyewe kwenye mtego.
26 Teweegattanga ku abo abeeyama, newaakubadde ku abo abeeyimirira ab’amabanja.
Usiwe mwenye kupana mikono katika rehani, au kuweka dhamana kwa ajili ya madeni.
27 Bw’oliba nga tolina kya kusasula ekitanda kyo kyennyini kye kirikuggyibwako.
Kama ukikosa njia ya kulipa, kitanda chako kitachukuliwa ukiwa umekilalia.
28 Tojjululanga nsalo bajjajjaabo gye bassaawo edda.
Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani lililowekwa na baba zako.
29 Omanyi omuntu omunyiikivu era omukugu mu mulimu gwe? Aliweereza bakabaka; taliweereza bantu batamanyiddwa.
Je, unamwona mtu stadi katika kazi yake? Atahudumu mbele ya wafalme; hatahudumu mbele ya watu duni.
