Engero 17
1 Okulya akamere akaluma awali emirembe, kisinga okuba mu nnyumba ejjudde ebyassava nga mulimu entalo.
Melior est buccella sicca cum gaudio, quam domus plena victimis cum iurgio.
2 Omuddu omugezi alifuga omwana wa bowo akwasa ensonyi, era alifuna ebyobusika ng’omu ku baana b’awaka.
Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hereditatem dividet.
3 Entamu erongoosa yakolebwa lwa ffeeza, n’ekikoomi ky’okulongoosa lwa zaabu, naye Mukama agezesa emitima.
Sicut igne probatur argentum, et aurum camino: ita corda probat Dominus.
4 Omubi assaayo omwoyo eri eby’obulimba, era n’omulimba awuliriza olulimi olukuusa.
Malus obedit linguae iniquae: et fallax obtemperat labiis mendacibus.
5 Oyo akudaalira omwavu avvoola eyamutonda, n’oyo asanyukira obuyinike bw’abalala talirema kubonerezebwa.
Qui despicit pauperem, exprobrat factori eius: et qui ruina laetatur alterius, non erit impunitus.
6 Abazzukulu ngule ya bajjajjaabwe, era n’abaana beenyumiririza mu bakadde baabwe.
Corona senum filii filiorum: et gloria filiorum patres eorum.
7 Enjogerannungi teba ya musirusiru, ng’oweekitiibwa bw’atasaana kwogera bya bulimba.
Non decent stultum verba composita: nec principem labium mentiens.
8 Enguzi eri ng’ejjinja ery’omufuusa mu maaso g’oyo agigaba, alowooza nti buli gy’akyukira eneemuyamba.
Gemma gratissima, expectatio praestolantis: quocumque se vertit, prudenter intelligit.
9 Okwagala tekulondoola nsobi, naye oyo atasonyiwa nsobi akyawaganya ab’omukwano enfirabulago.
Qui celat delictum, quaerit amicitias: qui altero sermone repetit, separat foederatos.
10 Okunenya kuyamba nnyo omuntu ategeera, okusinga okukuba omusirusiru embooko ekikumi.
Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagae apud stultum.
11 Omukozi w’ebibi anoonya bujeemu bwereere, era kyaliva asindikirwa omubaka omukambwe.
Semper iurgia quaerit malus: angelus autem crudelis mittetur contra eum.
12 Okusisinkana eddubu enyagiddwako abaana baayo, kisinga okusisinkana omusirusiru mu busirusiru bwe.
Expedit magis ursae occurrere raptis foetibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.
13 Omuntu bw’asasula ekibi olw’obulungi, ekibi tekiriva mu nnyumba ye.
Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo eius.
14 Okutandika oluyombo kuli ng’omuntu bw’asumulula omudumu gw’amazzi, noolwekyo vvaawo ng’oluyombo terunnatandika.
Qui dimittit aquam, caput est iurgiorum: et antequam patiatur contumeliam, iudicium deserit.
15 Eyejjeereza omukozi w’ebibi n’oyo avumirira omutuukirivu, bombi ba muzizo eri Mukama.
Qui iustificat impium, et qui condemnat iustum, abominabilis est uterque apud Deum.
16 Omusirusiru agasibwa ki okuba ne ssente ezisasulibwa amagezi, ng’ate ye talina mutima gwegomba magezi?
Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam, quaerit ruinam: et qui evitat discere, incidet in mala.
17 Omukwano ogw’amagezi guba gwa lubeerera, era owooluganda yeesigibwa mu biro eby’ennaku.
Omni tempore diligit qui amicus est: et frater in angustiis comprobatur.
18 Omuntu atalina magezi awa obweyamo ne yeetema okusasula amabanja ga muliraanwa we.
Stultus homo plaudet manibus cum spoponderit pro amico suo.
19 Oyo ayagala ekibi anyumirwa ennyombo, n’oyo akola omulyango omunene ogw’omu maaso gwa bbugwe ye nga guyitiridde obunene gulimuteganya nnyo.
Qui meditatur discordias, diligit rixas: et qui exaltat os suum, quaerit ruinam.
20 Omuntu ow’omutima omubambaavu takulaakulana, n’oyo ow’olulimi olulimba agwa mu katyabaga.
Qui perversi cordis est, non inveniet bonum: et qui vertit linguam, incidet in malum.
21 Omwana omusirusiru aleetera kitaawe obuyinike, kitaawe w’omusirusiru taba na ssanyu.
Natus est stultus in ignominiam suam: sed nec pater in fatuo laetabitur.
22 Omutima ogw’essanyu ddagala ddungi, naye omwoyo omunyiikaavu gukozza omubiri.
Animus gaudens aetatem floridam facit: spiritus tristis exiccat ossa.
23 Omuntu omubi alya enguzi mu kyama, alyoke aziyize amazima okweyoleka.
Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas iudicii.
24 Omuntu omutegeevu, ebirowoozo abissa eri amagezi, naye amaaso g’omusirusiru gasamaalirira ensi gy’ekoma.
In facie prudentis lucet sapientia: oculi stultorum in finibus terrae.
25 Omwana omusirusiru buyinike eri kitaawe, era aleeta ennaku eri nnyina eyamuzaala.
Ira patris, filius stultus: et dolor matris quae genuit eum.
26 Si kirungi okuweesa omutuukirivu engassi ey’obwereere wadde okukuba ab’ekitiibwa embooko olw’obwesimbu bwabwe.
Non est bonum, damnum inferre iusto: nec percutere principem, qui recta iudicat.
27 Omuntu omwegendereza mu bigambo bye abeera n’okutegeera, n’oyo alina omwoyo omuteefu aba muntu wa magezi.
Qui moderatur sermones suos, doctus et prudens est: et pretiosi spiritus vir eruditus.
28 Omusirusiru bw’asirika alowoozebwa okuba n’amugezi, era aba mutegeevu bw’afuga akamwa ke.
Stultus quoque si tacuerit, sapiens reputabitur: et si compresserit labia sua, intelligens.
