Engero 15
1 Okuddamu n’eggonjebwa kumalawo ekiruyi, naye ekigambo eky’obukambwe kisaanuula obusungu.
Responsio mollis frangit iram: sermo durus suscitat furorem.
2 Olulimi lw’omugezi lwogera by’amagezi, naye akamwa k’abasirusiru kafukumula busirusiru bwereere.
Lingua sapientium ornat scientiam: os fatuorum ebullit stultitiam.
3 Amaaso ga Mukama galaba buli wantu, alaba abatuukirivu n’abakozi b’ebibi.
In omni loco oculi Domini contemplantur bonos et malos.
4 Olulimi oluzimba muti gwa bulamu, naye olulimi olulimba lubetenta omutima.
Lingua placabilis, lignum vitæ: quæ autem immoderata est, conteret spiritum.
5 Omusirusiru anyooma okubuulirirwa kwa kitaawe, naye omutegeevu assaayo omwoyo eri okunenyezebwa.
Stultus irridet disciplinam patris sui: qui autem custodit increpationes, astutior fiet. In abundanti iustitia virtus maxima est: cogitationes autem impiorum eradicabuntur.
6 Mu nnyumba y’omutuukirivu mubaamu obugagga bungi, naye omukozi w’ebibi by’afuna, bimuleetera emitawaana.
Domus iusti plurima fortitudo: et in fructibus impii conturbatio.
7 Akamwa k’amagezi kabunyisa okumanya, naye omutima gw’abasirusiru si bwe gukola.
Labia sapientium disseminabunt scientiam: cor stultorum dissimile erit.
8 Ssaddaaka y’aboonoonyi ya muzizo eri Mukama, naye okusaba kw’abalongoofu lye ssanyu lye.
Victimæ impiorum abominabiles Domino: vota iustorum placabilia:
9 Ekkubo ly’omwonoonyi lya muzizo eri Mukama, naye Mukama ayagala oyo anoonya obutuukirivu.
Abominatio est Domino via impii: qui sequitur iustitiam, diligitur ab eo.
10 Oyo aleka ekkubo ettuufu alikangavvulwa n’amaanyi, n’oyo akyawa okunenyezebwa alifa.
Doctrina mala deserenti viam vitæ: qui increpationes odit, morietur.
11 Okufa n’okuzikirira biri mu maaso ga Mukama, n’okulaba alaba nnyo emitima gy’abaana b’abantu! (Sheol h7585)
Infernus, et perditio coram Domino: quanto magis corda filiorum hominum? (Sheol h7585)
12 Omunyoomi tayagala kunenyezebwa, era teeyeebuuza ku b’amagezi.
Non amat pestilens eum, qui se corripit: nec ad sapientes graditur.
13 Omutima omusanyufu guleeta essanyu ku maaso, naye omutima omunyiikaavu gunafuya emmeeme.
Cor gaudens exhilarat faciem: in mœrore animi deiicitur spiritus.
14 Omutima omutegeevu gunoonya okumanya, naye akamwa k’abasirusiru kalya busirusiru.
Cor sapientis quærit doctrinam: et os stultorum pascitur imperitia.
15 Omuntu bw’aba omunyiikaavu, buli kimu kimwononekera, naye omutima omusanyufu gujaguza buli kaseera.
Omnes dies pauperis, mali: secura mens quasi iuge convivium.
16 Okuba n’akatono ng’otya Mukama, kusinga okuba n’ebingi naye ng’oli mu mitawaana.
Melius est parum cum timore Domini, quam thesauri magni et insatiabiles.
17 Okulya emmere ng’eriko enva endiirwa awali okwagalana, kisinga okuliirako ebyassava awali obukyayi.
Melius est vocari ad olera cum charitate: quam ad vitulum saginatum cum odio.
18 Omuntu asunguwala amangu asaanuula oluyombo, naye omugumiikiriza akakkanya embeera.
Vir iracundus provocat rixas: qui patiens est, mitigat suscitatas.
19 Ekkubo ly’omugayaavu lijjula amaggwa, naye ekkubo ly’omutuukirivu golokofu.
Iter pigrorum quasi sepes spinarum: via iustorum absque offendiculo.
20 Omwana omugezi asanyusa kitaawe, naye omuntu omusirusiru anyooma nnyina.
Filius sapiens lætificat patrem: et stultus homo despicit matrem suam.
21 Obusirusiru ssanyu eri oyo atalina magezi, naye omuntu ategeera atambulira mu kkubo eggolokofu.
Stultitia gaudium stulto: et vir prudens dirigit gressus suos.
22 Awatali kuluŋŋamizibwa entegeka zifa, naye awali abawi b’amagezi abangi ziyitamu.
Dissipantur cogitationes ubi non est consilium: ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.
23 Okuddamu obulungi kisanyusa, era kirungi ekigambo ekirungi okujjira mu kiseera ekituufu.
Lætatur homo in sententia oris sui: et sermo opportunus est optimus.
Semita vitæ super eruditum, ut declinet de inferno novissimo. (Sheol h7585)
25 Mukama azikiriza ennyumba y’ab’amalala, kyokka akuuma ensalo za nnamwandu.
Domum superborum demolietur Dominus: et firmos faciet terminos viduæ.
26 Enkwe za muzizo eri Mukama, naye ebigambo ebisaanidde, bimusanyusa.
Abominatio Domini cogitationes malæ: et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.
27 Oyo anoonya okugaggawalira mu bukyamu aleetera ennyumba ye emitawaana, naye oyo akyawa enguzi aliba mulamu.
Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam: qui autem odit munera, vivet. Per misericordiam et fidem purgantur peccata: per timorem autem Domini declinat omnis a malo.
28 Omutima gw’omutuukirivu gufumiitiriza bye gunaayanukula, naye akamwa k’omwonoonyi kafubutula ebitasaana.
Mens iusti meditatur obedientiam: os impiorum redundat malis.
29 Mukama ali wala n’aboonoonyi, naye awulira okusaba kw’abatuukirivu.
Longe est Dominus ab impiis: et orationes iustorum exaudiet.
30 Amaaso agajjudde essanyu gasanyusa omutima, n’amawulire amalungi galeetera amagumba obulamu.
Lux oculorum lætificat animam: fama bona impinguat ossa.
31 Oyo assaayo omwoyo eri okunenyezebwa okuleeta obulamu, alituula wamu n’abagezi.
Auris, quæ audit increpationes vitæ, in medio sapientium commorabitur.
32 Agayaalirira okubuulirirwa yeerumya yekka, naye oyo assaayo omwoyo eri okunenyezebwa afuna okutegeera.
Qui abiicit disciplinam, despicit animam suam: qui autem acquiescit increpationibus, possessor est cordis.
33 Okutya Mukama kuyigiriza omuntu amagezi, n’obwetoowaze kye kitiibwa ky’omuntu oyo.
Timor Domini, disciplina sapientiæ: et gloriam præcedit humilitas.
