Engero 14
1 Omukazi ow’amagezi yeezimbira ennyumba ye, naye omusirusiru eyiye agyemenyera n’emikono gye.
Sapiens mulier aedificat domum suam: insipiens extructam quoque manibus destruet.
2 Omuntu atambulira mu bugolokofu atya Mukama, naye ow’amakubo amakyamu anyooma Mukama.
Ambulans recto itinere, et timens Deum, despicitur ab eo, qui infami graditur via.
3 Ebigambo by’omusirusiru bye bimuviirako okukubwa, naye eby’abatuukirivu binaabakuumanga.
In ore stulti virga superbiae: labia autem sapientium custodiunt eos.
4 Awataba nte nnume ezirima ebyagi biba bikalu, naye emmere ennyingi eva mu maanyi gaazo.
Ubi non sunt boves, praesepe vacuum est: ubi autem plurimae segetes, ibi manifesta est fortitudo bovis.
5 Omujulizi ow’amazima talimba, naye ow’obulimba ayogera bya bulimba.
Testis fidelis non mentietur: profert autem mendacium dolosus testis.
6 Omukudaazi anoonya amagezi n’atagalaba, naye okumanya kwanguyira omuntu ategeera.
Quaerit derisor sapientiam, et non invenit: doctrina prudentium facilis.
7 Teweeretereza muntu musirusiru, kubanga tewali by’amagezi biva mu kamwa ke.
Vade contra virum stultum, et nescit labia prudentiae.
8 Omutegeevu mugezi kubanga afaayo okutegeera by’akola, naye atalina magezi musirusiru kubanga yeerimba nti amanyi.
Sapientia callidi est intelligere viam suam: et imprudentia stultorum errans.
9 Abasirusiru banyooma okugololwa nga bakoze ensobi, naye abalongoofu baagala emirembe.
Stultis illudet peccatum, et inter iustos morabitur gratia.
10 Buli mutima gumanya okulumwa kwagwo, tewali ayinza kugusanyukirako.
Cor quod novit amaritudinem animae suae, in gaudio eius non miscebitur extraneus.
11 Ennyumba y’abakozi b’ebibi erizikirizibwa, naye eweema y’abatuukirivu erikulaakulana.
Domus impiorum delebitur: tabernacula vero iustorum germinabunt.
12 Waliwo ekkubo erirabika nga ttuufu eri omuntu, naye ng’enkomerero yaalyo kufa.
Est via, quae videtur homini iusta: novissima autem eius deducunt ad mortem.
13 Enseko zandibaawo naye ng’omutima gujjudde ennaku, era n’enkomerero y’essanyu eyinza okufuuka obuyinike.
Risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat.
14 Omuntu atalina kukkiriza alisasulwa empeera emusaanira olw’ebikolwa bye, n’omuntu omulungi naye alisasulwa eyiye.
Viis suis replebitur stultus, et super eum erit vir bonus.
15 Ow’amagezi amatono amala gakkiriza buli kigambo ky’awulira, naye omuntu omutegeevu yeegendereza amakubo ge.
Innocens credit omni verbo: astutus considerat gressus suos. Filio doloso nihil erit boni: servo autem sapienti prosperi erunt actus, et dirigetur via eius.
16 Omuntu ow’amagezi atya Mukama n’aleka okukola ebibi, naye omusirusiru yeepankapanka era teyeegendereza.
Sapiens timet, et declinat a malo: stultus transilit, et confidit.
17 Omuntu asunguwala amangu akola eby’obusirusiru, n’omukalabakalaba akyayibwa.
Impatiens operabitur stultitiam: et vir versutus odiosus est.
18 Abatalina magezi basikira butaliimu, naye abategeevu batikkirwa engule ey’okumanya.
Possidebunt parvuli stultitiam, et expectabunt astuti scientiam.
19 Abakozi b’ebibi balivuunamira abatuukirivu, n’aboonoonyi ne bavuunama mu miryango gy’abatuukirivu.
Iacebunt mali ante bonos: et impii ante portas iustorum.
20 Omwavu alagajjalirwa abantu nga ne muliraanwa we omutwaliddemu, naye abagagga baba n’emikwano mingi.
Etiam proximo suo pauper odiosus erit: amici vero divitum multi.
21 Anyooma muliraanwa we akola kibi, naye alina omukisa oyo asaasira abaavu.
Qui despicit proximum suum, peccat: qui autem miseretur pauperis, beatus erit. Qui credit in Domino, misericordiam diligit.
22 Abateekateeka okukola ebibi, tebawaba? Naye okwagala n’amazima binaabeeranga n’abo abateesa okukola obulungi.
Errant qui operantur malum: misericordia et veritas praeparant bona.
23 Buli mulimu ogukolebwa n’amaanyi gubaako amagoba, naye okwogera obwogezi kireeta bwavu bwokka.
In omni opere bono erit abundantia: ubi autem verba sunt plurima, ibi frequenter egestas.
24 Abagezi bafuna engule ey’obugagga, naye obusirusiru bw’abatalina magezi buzaala busirusiru.
Corona sapientium, divitiae eorum: fatuitas stultorum, imprudentia.
25 Omujulizi ow’amazima awonya obulamu bw’abantu, naye omujulizi ow’obulimba aba mulimba.
Liberat animas testis fidelis: et profert mendacia versipellis.
26 Atya Mukama alina ekiddukiro eky’amaanyi, era n’abaana be balibeera n’obuddukiro.
In timore Domini fiducia fortitudinis, et filiis eius erit spes.
27 Okutya Mukama ye nsulo y’obulamu, kuleetera omuntu okwewala emitego gy’okufa.
Timor Domini fons vitae, ut declinet a ruina mortis.
28 Ekitiibwa kya kabaka kiri mu kuba n’abantu bangi, naye omukulembeze ataba n’abantu abeera mu kabi.
In multitudine populi dignitas regis: et in paucitate plebis ignominia principis.
29 Omuntu omugumiikiriza aba n’okutegeera kungi, naye oyo asunguwala amangu ayolesa obusirusiru.
Qui patiens est, multa gubernatur prudentia: qui autem impatiens est, exaltat stultitiam suam.
30 Omutima ogulina emirembe guwangaaza omuntu, naye obuggya buvunza amagumba ge.
Vita carnium, sanitas cordis: putredo ossium, invidia.
31 Omuntu atulugunya abaavu anyooma oyo eyabatonda, naye buli abakwatirwa ekisa, agulumiza Katonda.
Qui calumniatur egentem, exprobrat factori eius: honorat autem eum, qui miseretur pauperis.
32 Akacwano bwe kajja, omukozi w’ebibi agwa, naye omutuukirivu ne mu kufa aba n’obuddukiro.
In malitia sua expelletur impius: sperat autem iustus in morte sua.
33 Amagezi gabeera mu mutima gw’omuntu alina okutegeera, era yeeyoleka ne mu basirusiru.
In corde prudentis requiescit sapientia, et indoctos quosque erudiet.
34 Obutuukirivu buzimba eggwanga, naye ekibi kiswaza abantu ab’engeri zonna.
Iustitia elevat gentem: miseros autem facit populos peccatum.
35 Kabaka asanyukira omuddu akola eby’amagezi, naye obusungu bwa kabaka bunaabuubuukiranga ku oyo akola ebiswaza.
Acceptus est regi minister intelligens: iracundiam eius inutilis sustinebit.
