Olubereberye 31
1 Awo Yakobo n’awulira nga batabani ba Labbaani bagamba nti, “Yakobo atutte ebyo byonna ebyali ebya kitaffe, era mu byali ebya kitaffe mw’aggye obugagga buno bwonna.”
雅各伯聽見拉班的兒子們談論說：「雅各伯奪去了我們父親所有的一切，利用我們父親的財物，才獲得了這一切的財富。」
2 Era Yakobo n’alaba nga Labbaani takyamufaako nga bwe yali olubereberye.
雅各伯也注意了拉班對自己的臉色不如先前。
3 Awo Mukama n’agamba Yakobo nti, “Ddayo mu nsi ya bajjajjaabo, mu bantu bo, era nnaabeeranga naawe.”
那時，上主對雅各伯說：「你回到你的家鄉和你的出生地，我必與你同在。」
4 Awo Yakobo kwe kutumya Laakeeri ne Leeya ku ttale gye baalundiranga ekisibo.
雅各伯就派人叫辣黑耳和肋阿來到放羊的田間，
5 Bwe baatuuka n’abagamba nti, “Ndaba nga kitammwe takyanfaako nga bwe yakolanga olubereberye, naye Katonda wa kitange abadde nange.
對她們說：「我看你們父親的臉色，對我已不如先前；但是我父親的天主卻與我同在。
6 Mumanyi bwe naweerea kitammwe n’amaanyi gange gonna.
你們清楚知道，我是全力服事了你們的父親；
7 Kyokka ye kitammwe yandyazaamanya n’akyusa empeera yange n’agikendeeza emirundi kkumi; wabula Katonda n’atamukkiriza kundeetako kabi.
你們的父親卻欺騙了我，十次變換了我的工價，但天住卻沒有容許他害我。
8 Kale bwe yagambanga nti, ‘Eza bugondogondo ze zinaabanga ezizo ekisibo kyonna ne kizaala eza bugondogondo, era bwe yayogeranga nti eza biwuuga ze zinaabanga ezizo ekisibo kyonna ne kizaala eza biwuuga.’
當他說：有斑點的算是你的工價；全羊群就都生下有斑點的；當他說：有條紋的算是你的工價，全羊群就都生下有條紋的。
9 Bw’atyo Katonda aggye ku kitammwe ensolo ze n’azimpa.
天主這樣將你們父親的牲畜奪來了給我。
10 “Mu kiseera ensolo mwe ziwakira, naloota nga nnyimusa amaaso gange nga ndaba embuzi ennume nga zirinyira enkazi eza biwuuga n’eza bugondogondo n’eza kiweewoweewo.
有一次當羊群配合時，我於夢中舉目觀望：看見跳在母羊身上的公山羊，都是有條紋，有斑點和雜色的。
11 Ne mu kirooto ekyo malayika wa Katonda n’ampita nti, ‘Yakobo.’ Ne nziramu nti, ‘Nze nzuuno.’
天主的使者在夢中對我說：雅各伯! 我答說：我在這裏。
12 N’aŋŋamba nti, ‘Yimusa amaaso go olabe, embuzi zonna ezirinnyira ekisibo bwe ziri eza biwuuga, eza bugondogondo n’eza kiweewoweewo; kubanga ndabye ebyo byonna Labbaani by’akukoze.
他說：你舉目觀望：跳在母羊身上的公山羊，都是有條紋，有斑點和雜色的，因為我看到了拉班對你所作的一切。
13 Nze Katonda w’e Beseri gye wafukira amafuta ku jjinja lye wasimba, gye weeyamira obweyamo. Kale kaakano golokoka ove mu nsi muno, oddeyo mu nsi gye wazaalirwa.’”
我是貝特耳的天主，你曾在那裏用油敷了一座石柱，並對我許了願。現在你起身，離開這地方，回到你生身之地去。」
14 Awo Laakeeri ne Leeya ne bamuddamu nti, “Ekyo kituufu kubanga tetulina mugabo, mu busika bwa kitaffe.
辣黑耳和肋阿回答他說：「我們在父親家裏還有產業可分嗎﹖
15 Era atutwala ng’abatali ba mu nnyumba ye. Kubanga yatutunda, era ebyatuvaamu bya badde akozesa.
他豈不是把我們視作外人，把我們出賣了，吞併了我們的身價﹖
16 Eby’obugagga byonna Katonda bya muggyeko, bifuuse byaffe n’abaana baffe. Kale kaakano buli Katonda ky’akugambye okukola kikole.”
所以天主由我們父親奪來的那一切財物，都應屬於我們和我們子女。現今凡天主吩咐你的，你都該照辦。
17 Awo Yakobo n’agolokoka, n’ateeka batabani be ne bakazi be ku ŋŋamira;
雅各伯遂立即叫自己的兒女和妻子騎上駱駝，
18 n’agoba ente ze zonna, n’ebisolo bye ebirala byonna bye yafuna: obugagga bwe bwonna bwe yafunira mu Padanalaamu, agende mu nsi ya Kanani eri kitaawe Isaaka.
帶了自己一切牲畜和積聚的一切財物，即他在帕丹阿蘭所得的一切牲畜，起程往客納罕地，他父親依撒格那裏去了。
19 Labbaani yali agenze kusala byoya ku ndiga ze, Laakeeri n’abba bakatonda b’omu nnyumba ya Labbaani.
其時拉班正剪羊毛去了，辣黑耳就偷走了她父親的神像。
20 Yakobo n’adduka ku Labbaani Omusuuli, era teyamutegeeza nti amuvaako agende.
雅各伯隱瞞了阿蘭人拉班，沒有告訴拉班他將逃走，
21 Yadduka ne byonna bye yalina, n’agolokoka n’asomoka omugga Fulaati, n’ayolekera Giriyaadi ensi ey’ensozi.
遂帶了自己所有的一切逃走了，起身過了幼發拉的河，直向基肋阿得山地進發。
22 Ku lunaku olwokusatu Labbaani bwe yategeezebwa nti Yakobo yamuddukako,
第三天拉班得報雅各伯偷跑了，
23 Labbaani n’atwala basajja be, n’awondera Yakobo okumala ennaku musanvu, mu Giriyaadi ensi ey’ensozi.
遂帶了自己的弟兄，在他後面一連追趕了七天的路程，在基肋阿得山地追上了他。
24 Naye Katonda n’ajjira Labbaani, Omusuuli, mu kirooto, ekiro, n’amugamba nti, “Weegendereze, toyogera na Yakobo kigambo kyonna, ekirungi oba ekibi.”
天主在夜間夢中顯現給阿蘭人拉班，對他說：「你小心，不要對雅各伯說好說壞。」
25 Awo Labbaani n’atuuka ku Yakobo, eyali akubye eweema ye mu nsi ey’ensozi, Labbaani ne basajja be nabo ne basiisira mu nsi ey’ensozi eya Giriyaadi.
拉班追上雅各伯時，雅各伯已在山上搭了帳幕；拉班和他的弟兄也在基肋阿得山地搭了帳幕。
26 Labbaani n’agamba Yakobo nti, “Okoze ki, okuntwalako bawala bange mu kyama ne babanga abanyage?
拉班對雅各伯說：「你作的是什麼事﹖竟瞞著我，將我的女兒們帶走，有如戰俘一樣!
27 Kiki ekyakuddusa mu kyama nga tombuuliddeko, ndyoke, nkusibule mu kinyumu: n’ennyimba, n’ebitaasa, n’ennanga.
你為什麼暗中偷跑，瞞著我而不通知我，叫我好能快樂的唱著歌，打著鼓，彈著琴歡送你回去﹖
28 Kale lwaki tewaŋŋanya na kugwa mu kifuba bazzukulu bange ne bawala bange okubasiibula? Ekyo kye wakola si kya buntubulamu.
連我的兒女你都不讓我與他們吻別，你作的實在糊塗!
29 Mbadde nsobola okukukola akabi, wabula Katonda wa kitaawo yayogedde nange ekiro kino, n’aŋŋamba nti, ‘Weegendereze oleme okwogera ne Yakobo ekigambo kyonna, ekirungi oba ekibi.’
我本可伸手加害你們，但是你們父親的天主昨夜對我說：小心，不要對雅各伯說好說壞。
30 Ne kaakano ogenda kubanga wayagala nnyo okuddayo mu nnyumba ya kitaawo; naye wabbira ki bakatonda bange?”
你現在切望回到父家，定要回去，但是你為什麼偷走了我的神像! 」
31 Yakobo n’addamu Labbaani nti, “Natya, kubanga n’alowooza nti oyinza okunnyagako bawala bo.
雅各伯回答拉班說：「我害怕，我還以為你要由我手中奪去你的女兒。
32 Naye gw’onoosanga ne bakatonda bo taabe mulamu; waakufa. Mu maaso ga bantu baffe bano, ndaga ekikyo kye nnina okitwale.” Yakobo teyamanya nti Laakeeri abbye bakatonda ba Labbaani.
至於你的神像，你在誰那裏搜出來，決不容他活著；當著我們弟兄的面，你如認出我這裏有什麼是屬於你的，儘管拿去。」雅各伯原不知道是辣黑耳偷了神像。
33 Labbaani n’ayingira mu weema ya Yakobo ne mu weema ya Leeya, ne mu weema ey’abaweereza bombi; naye n’atalaba bakatonda be. N’ava mu weema ya Leeya, n’ayingira mu ya Laakeeri.
拉班便進入雅各伯的帳幕，肋阿的帳幕和兩個婢女的帳幕，沒有找著；遂由肋阿的帳幕出來，進入辣黑耳的帳幕，
34 Laakeeri yali atutte bakatonda ba Labbaani, n’abateeka ku matandiiko g’eŋŋamira, n’abatuulako. Labbaani n’ayaza weema yonna naye n’atabalabamu.
辣黑耳卻拿了神像，放在駱駝的鞍下，自己坐在上面。拉班搜遍了整個帳幕，沒有找著。
35 Laakeeri n’agamba kitaawe nti, “Mukama wange aleme okusunguwala kubanga sisobola kuyimirira w’oli kubanga ndi mu mpisa y’abakazi.” Labbaani n’anoonya naye n’atalaba bakatonda be.
辣黑耳對她父親說：「望我主不要見怪，我不能在你面前起迎，因為我正在經期。」他搜索了，卻沒有找著神像。
36 Awo Yakobo n’alyoka ajjula obusungu ne yeejuumulira Labbaani, n’amugamba nti, “Nzizizza musango ki? Kibi ki kye nnina, olyoke ongoberere n’obukaali butyo?
雅各伯於是動怒，與拉班爭論，質問他說：「我有什麼不對，有什麼罪過，致使你在我後面追趕﹖
37 Bw’oyazizza mu bintu byange, kikyo ki ky’osanzemu? Kiteeke wano wakati mu maaso g’abantu bange n’ababo, balyoke basalewo omusobya ku fembi.
你搜遍了我的東西，如找出了什麼東西是屬於你家的，擺在我和你的兄弟面前，叫他們在我們兩人間行裁判。
38 “Emyaka gino gyonna amakumi abiri gye mbadde naawe, endiga zo ne mbuzi zo tezisowolanga, era siryanga ndiga mu kisibo kyo.
這二十年來，我同你在一起，你的母綿羊和母山羊從未流產；你羊群中的公羊，我從未吃過；
39 Eyo eyataagulwanga ensolo enkambwe ey’omu nsiko saagikuleeteranga, nze nafiirwanga, waginsabanga, wadde eyo eyabbibwanga ekiro oba emisana nayo yabalirwanga ku nze.
被野獸撕裂的我從未給你帶回，我自己賠償了損失；不論是白天偷去的，或是黑夜偷去的，你都向我索取。
40 Ekyo ne kindeetera essana okunzigwerangako, n’okubeeranga mu mpewo ekiro, n’otulo ne tumbula.
日間我受盡炎熱，夜間受盡嚴寒，兩眼無法入睡。在你家內這二十年，為了你的兩個女兒，我服事了你十四年；
41 Emyaka gino amakumi abiri mbadde mu nnyumba yo; n’akuweereza emyaka kkumi n’ena olwa bawala bo bombi, ate ne nkuweereza emyaka mukaaga mu kisibo kyo, kyokka okyusizza empeera yange emirundi kkumi.
另六年是為了你的羊群，這期間你竟十次變更了我的工價。
42 Singa Katonda wa kitange, era Katonda wa Ibulayimu, Katonda Entiisa ya Isaaka teyali ku lwange, mazima ddala wandinsiibudde ngalo nsa! Katonda yalabye okubonaabona n’okutegana kwange, kyeyavudde akunenya ekiro.”
假若我父的天主，亞巴郎的天主，依撒格所敬畏的上主，不同我在一起，你現在定會打發我空手回去；但是天主見到了我的苦況和我的辛苦，在昨夜就下了判決。」
43 Awo Labbaani n’addamu Yakobo nti, “Bano bawala bange, n’abaana baabwe bazzukulu bange, n’ebisibo, bisibo byange era ne byonna byolaba byange. Naye bawala bange n’abaana baabwe be bazadde, nnyinza kubakolera ki leero?
拉班回答雅各伯說：「女兒是我的女兒，孩子是我的孩子，羊群是我的羊群，你眼見的這一切都是我的。但是對我的女兒，對她們生的孩子，我今天能作什麼呢﹖
44 Kale jjangu tukole endagaano gwe nange, ebeere omujulirwa wakati wo nange.”
現在，來，讓我們在你我之間立約，作你我之間的證據。」
45 Awo Yakobo n’addira ejjinja n’alisimba ng’empagi.
雅各伯遂拿了一塊石頭，立作石柱，
46 N’agamba abantu be nti, “Mukuŋŋaanye amayinja.” Ne bagakuŋŋaanya ne bagatuuma entuumo, ne baliira awo awali entuumo.
然後對自己的親戚說：「你們堆集石頭。」他們便拿了石頭，堆成一堆，就在那堆石頭上吃了飯。
47 Labbaani entuumu n’agiyita Yegalusakadusa, ye Yakobo n’agiyita Galeedi.
拉班稱那石堆為「耶加爾、撒哈杜達；」雅各伯稱為「基肋阿得」
48 Labbaani n’agamba nti, “Entuumo eno ye mujulirwa wakati wo nange leero.” Kyeyava agiyita Galeedi,
拉班說：「今天這堆石頭在你和我之間作見證。」為此給它起名叫「基肋阿得。」
49 n’empagi n’agiyita Mizupa, kubanga yayogera nti, “Mukama atunulenga wakati wo nange, nga twawukanye omu okuva ku munne.
又叫作「米茲帕，」因為他說：「我們彼此分離後，願上主監視我和你：
50 Bw’oliyisa obubi bawala bange, oba bw’olibawasizaako abakazi abalala, newaakubadde nga tewali muntu n’omu wakati waffe, ojjukire nti Katonda ye mujulirwa wakati wo nange.”
如果你虐待我的女兒，或在我的女兒外，另娶妻室，雖無人在我們中間，但有天主在你我之間作證。」
51 Awo Labbaani n’agamba Yakobo nti, “Laba entuumu eno n’empagi bye ntadde wakati wo nange.
拉班又對雅各伯說：「看這堆石頭，看我在你我之間所立的石柱：
52 Entuumu eno ye mujulirwa era n’empagi nayo mujulirwa nga nze sirisukka ntuumu eno na mpagi eno okukukola akabi.
這堆石頭是見證，這石柱是見證，我決不越過這堆石頭去妨害你，你也不要越過這堆石頭和這石柱來妨害我。
53 Katonda wa Ibulayimu, era Katonda wa Nakoli, Katonda wa kitaabwe atulamule.” Yakobo naye n’alayirira bw’atyo Katonda, Entiisa ya kitaawe Isaaka.
但願亞巴郎的天主和納曷爾的天主，－－即他們父親的天主，－－在我們之間行裁判! 」雅各伯就指自己的父親依撒格所敬畏的上主起了誓。
54 Yakobo n’awaayo ssaddaaka ku lusozi; n’ayita abantu be okulya; ne balya, ne basula ku lusozi ekiro ekyo.
然後雅各伯在山上宰牲獻祭，叫了自己的親戚來吃飯；吃飯以後就在山上過了夜。
55 Ku makya ennyo Labbaani n’agolokoka n’asiibula bazzukulu be ne bawala be ng’abagwa mu kifuba; n’abawa omukisa, n’addayo ewuwe.
拉班清早起來，與自己的外孫和女兒吻別，祝福了他們，便起身回本鄉去了。
