< Banzembo 78 >
1 Nzembo ya Azafi. Bino, bato na ngai, boyoka malako na ngai! Bopesa matoyi na maloba ya monoko na ngai!
Un salmo (masquil) de Asaf. Escucha, pueblo mío, lo que tengo para enseñarte. Escucha lo que vengo a decirte.
2 Nakofungola monoko na ngai mpo na lisese, nakosakola makambo oyo ebombama wuta na tango ya kala.
Te enseñaré dichos sabios; y te explicaré misterios del pasado
3 Makambo oyo toyoka, oyo toyebi, oyo batata na biso bayebisa biso.
que he escuchado antes y sobre los cuales he reflexionado. Son historias de nuestros antepasados que han sido transmitidas por generaciones.
4 Tokobombela yango bakitani na bango te, kasi tokoloba na bikeke oyo ekoya na sima nkembo ya masanzoli ya Yawe, nguya na Ye mpe bikamwa oyo asalaki.
No las ocultaremos de nuestros hijos. Le contaremos a la siguiente generación sobre las maravillas que Dios ha hecho; sobre su poder y grandes obras.
5 Apesaki malako mpo na bolamu ya Jakobi, atiaki mibeko kati na Isalaele, apesaki mitindo epai ya batata na biso ete bateya yango epai ya bana mibali na bango,
Él entregó sus leyes a los descendientes de Jacob; dio sus instrucciones al pueblo de Israel. Él ordenó a nuestros padres para que las enseñaran a sus hijos,
6 mpo ete bikeke oyo ekoya sima eyeba yango, ekeke ya bana oyo bakobotama. Tika ete batelema mpe bayebisa yango na bana na bango,
a fin de que la siguiente generación—los que aún no habían nacido—entendieran y crecieran para enseñar a sus hijos.
7 mpo ete batonga elikya na bango kati na Nzambe, babosana te misala ya Nzambe mpe babatela mibeko na Ye.
De esta forma debían mantener su fe en Dios y no olvidar lo que Dios ha hecho, así como seguir sus mandamientos.
8 Boye, bakozala te lokola bakoko na bango, oyo bazalaki mito makasi mpe batomboki, oyo mitema na bango ezalaki sembo te na miso ya Nzambe, mpe milimo na bango ezangaki boyengebene epai na Ye.
Para que no fueran como sus antepasados, una generación terca y rebelde que carecía de fe y fidelidad.
9 Bato ya libota ya Efrayimi basimbaki batolotolo, kasi na mokolo ya etumba, bakimaki.
Los soldados de Efraín, aunque estaban armados con arcos, huyeron el día de la batalla.
10 Babatelaki te Boyokani ya Nzambe mpe baboyaki kotosa mibeko na Ye;
No cumplieron el pacto de Dios, y se negaron a seguir sus leyes.
11 babosanaki bikamwa na Ye mpe makambo minene oyo atalisaki bango.
Ignoraronl lo que Dios había hecho, y las maravillas que les había mostrado antes:
12 Na miso ya bakoko na bango, asalaki bikamwa kati na Ejipito, na etuka ya Tsoani;
los milagros que había hecho por sus antepasados en Zoán, en Egipto.
13 akabolaki ebale monene mpo na kolekisa bango, atelemisaki mayi lokola mir.
Él dividió el mar en dos y los condujo a través de él, manteniendo las aguas como muros a cada lado.
14 Na moyi, azalaki kotambolisa bango na nzela ya lipata; mpe na butu, na nzela ya pole ya moto.
Él los guiaba con una nube en el día, y de noche con una nube de fuego.
15 Apasolaki mabanga kati na esobe mpe amelisaki bango mayi ebele, lokola mayi ya bibale;
Partió las rocas en el desierto para darle agua abundante a su pueblo. Aguas profundas como el océano.
16 abimisaki mayi wuta na libanga mpe asalaki ete etiola lokola mayi ya ebale.
¡Él hizo que de las piedras fluyera agua como un río!
17 Kasi bakobaki kaka kosala masumu liboso na Ye, kotombokela Ye-Oyo-Aleki-Likolo, kati na esobe.
Pero ellos siguieron pecando contra él, rebelándose contra el Altísimo mientras andaban por el desierto.
18 Bamekaki Nzambe na nko, na kosenga bilei kolanda posa na bango.
Deliberadamente provocaban a Dios, exigiendo las comidas que tanto anhelaban.
19 Balobaki mabe na tina na Nzambe: « Boni, Ye Nzambe azali penza na makoki ya kopesa biso bilei kati na esobe?
Insultaron a Dios diciendo: “¿Puede Dios darnos comida aquí en el desierto?
20 Solo, abetaki libanga, mayi ebimaki, mpe ebimaki penza ebele. Boni, akokoka lisusu kopesa biso mapa to misuni epai ya bato na Ye? »
Si bien puede golpear una roca y hacer que de ellas fluya agua como corrientes de río, ¿puede acaso darnos pan? ¿Puede darnos carne?”
21 Tango Yawe ayokaki bongo, asilikaki makasi; moto na Ye epelelaki Jakobi, mpe kanda makasi na Ye ekitelaki Isalaele,
Cuando el Señor oyó esto, se enojó mucho, y el fuego de su enojo se encendió contra los descendientes de Jacob, el pueblo de Israel,
22 pamba te batiaki elikya na Nzambe te, bandimaki te ete akoki kokangola bango.
porque ellos no creyeron en Dios y no confiaron en que podía cuidar de ellos.
23 Nzokande, apesaki mitindo na mapata mpe afungolaki bikuke ya likolo,
Tanto fue su enojo que ordenó a los cielos se abrieran,
24 anokiselaki bango mana lokola mvula mpo na kopesa bilei, apesaki bango ble ya Likolo.
e hizo llover maná del cielo, dándoles así pan celestial.
25 Moko na moko aliaki mapa ya ba-anjelu. Atindelaki bango bilei ebele penza.
Los seres humanos comieron del pan que comen los ángeles. Y les dio más que suficiente.
26 Wuta na likolo, atindikaki mosika mopepe ya Este; mpe na nguya na Ye, amemaki mopepe ya Sude.
Luego hizo soplar un viento desde el Este, y por su poder también hizo soplar el viento que viene del Sur.
27 Anokiselaki bango misuni lokola putulu, bandeke ebele lokola zelo ya ebale monene;
Hizo llover carne como tan abundante como el polvo. Las aves eran muchas, como la arena de la playa.
28 akweyiselaki bango yango kati na molako na bango, zingazinga ya bandako na bango ya kapo.
E hizo caer las aves en medio del campamento, y alrededor de sus carpas.
29 Baliaki mpe batondaki makasi; Nzambe apesaki bango biloko oyo bazalaki na yango posa.
Y comieron hasta que se saciaron. Les dio la comida que tanto deseaban.
30 Liboso ete posa na bango ekoka, wana bazalaki nanu na minoko etonda na bilei,
Pero antes de saciar su apetito, mientras aún masticaban la carne,
31 kanda ya Nzambe ekweyelaki bango, abomaki bato minene kati na bango, anyokolaki bilenge ya Isalaele.
Dios se enojó con ellos e hizo morir a los hombres más fuertes, derribándolos en plena juventud.
32 Kasi atako bongo, bakobaki kaka kosala masumu, bandimaki kaka te bikamwa na Ye.
A pesar de esto, siguieron pecando. A pesar de los milagros, se negaban a creer en él.
33 Boye, asukisaki mikolo ya bomoi na bango lokola mopepe, mpe mibu na bango ya mbotama kati na somo.
Así que apagó sus vidas vanas, e hizo que terminaran sus años con horror.
34 Tango nyonso Nzambe azalaki koboma bango, bazalaki koluka Ye; bazalaki komizongisa noki epai na Ye.
Cuando Dios comenzó a matarlos, volvieron con oraciones a él, arrepentidos de su pecado.
35 Bazalaki kozongisa na makanisi na bango ete Nzambe nde azali Libanga na bango, ete Nzambe-Oyo-Aleki-Likolo azali Mosikoli na bango.
Se acordaron de que Dios era su roca, que el Dios Altísimo era su salvador.
36 Kasi bazalaki koloba lokuta, minoko na bango ezalaki kokosa Ye;
Entonces lo comenzaron adular de labios para afuera, pero solo mentían.
37 mitema na bango ezalaki sembo te na miso na Ye, mpe bazalaki kobuka Boyokani na Ye.
En sus corazones no eran sinceros y no guardaron el pacto que tenían con él.
38 Nzokande Ye, na mawa na Ye, azalaki kolimbisa mabe na bango na esika ya kobebisa bango; mbala mingi, azalaki kokanga motema na esika ya kopelisela bango kanda na Ye;
Pero por su compasión él perdonó su pecado y no los destruyó. Muchas veces contuvo su enojo y no desató toda su furia.
39 pamba te azalaki koyeba ete bazali kaka bato, bazali kaka lokola mopepe oyo ezali koleka mpe ekozonga lisusu te.
Dios recordó que eran simples mortales, y que eran como el viento que se va y no regresa.
40 Mbala mingi, batombokelaki Ye kati na esobe mpe bayokisaki Ye mawa kati na bisika ya kokawuka;
Cuántas veces se rebelaron contra él en el desierto, causándole tristeza.
41 bazalaki kozongela komeka Nzambe, koyokisa Mosantu ya Isalaele mawa.
Una y otra vez provocaron a Dios, causando dolor al Santo de Israel.
42 Babosanaki makambo minene oyo asalaki na nguya na Ye, mokolo oyo akangolaki bango wuta na maboko ya monyokoli;
Olvidaron la fuerza con la que él los rescató de sus opresores,
43 babosanaki bikamwa oyo asalaki kati na Ejipito, misala minene oyo asalaki kati na etuka ya Tsoani.
haciendo milagros en Egipto, y maravillas en la llanura de Zoán.
44 Abongolaki bibale na bango makila; boye, bakokaki lisusu te komela na mayi na bango.
Allí convirtió sus ríos y fuentes de agua en sangre, de modo que nadie podía beber de ellos.
45 Atindelaki bango banzinzi oyo eswaka, mpe eliaki bango; mpe magorodo oyo ebebisaki bango.
Envió moscas para destruirlos, y ranas para que los arruinaran.
46 Akabaki bambuma ya bilanga na bango epai ya mabanki, mpe mbuma ya mosala na bango epai ya mankoko.
Dio sus cultivos a las langostas, y todo el fruto de su trabajo fue devorado por ellas.
47 Abebisaki bilanga na bango ya vino na nzela ya mvula ya mabanga, mpe banzete na bango ya sikomori na nzela ya mvula ya pembe;
Destruyó sus viñedos con granizo, y sus higueras con aguanieve.
48 akabaki bameme na bango epai ya mvula ya mabanga, mpe bibwele na bango epai ya kake.
Dejó su ganado a merced del granizo y sus animales fueron destruidos por relámpagos.
49 Atindelaki bango kanda na Ye ya makasi lokola moto: kanda makasi, kotomboka, pasi mpe ba-anjelu oyo babebisaka.
Envió sobre ellos su ira feroz: Rabia, hostilidad y agonía. Por ello envió un grupo de ángeles destructores.
50 Apesaki na kanda na Ye nzela ya kopela, abatelaki bango te na kufa; kasi akabaki bango na bokono oyo ebomaka.
Desató su ira sobre ellos y no los salvó de la muerte, sino que los dejó morir por causa de esta plaga.
51 Abomaki bana mibali nyonso ya liboso kati na Ejipito, bambuma ya liboso ya makasi na bango na se ya bandako ya kapo ya Cham.
Entonces mató al hijo mayor de cada familia en Egipto, todos los que habían sido concebidos como primogénitos en las carpas de Ham.
52 Abimisaki bato na Ye lokola etonga, amemaki bango kati na esobe lokola meme;
Pero a su pueblo guió como ovejas, y los condujo como un rebaño en el desierto.
53 atambolisaki bango na kimia penza, babangaki eloko te; mpe ebale monene emelaki banguna na bango.
Los llevó a un lugar seguro, y no tuvieron nada que temer. Ahogó a sus enemigos en el mar.
54 Amemaki bango na mokili na Ye ya bule, na ngomba oyo loboko na Ye ya nguya ezwaki;
Los llevó hasta la frontera de su tierra santa, a esta tierra montañosa que había conquistado para ellos.
55 abenganaki bikolo liboso na bango, apesaki bango etando lokola libula mpe avandisaki mabota ya Isalaele kati na bandako na bango ya kapo.
A las naciones infieles las expulsaba a su paso. Dividió la tierra para que la hicieran suya. Estableció las tribus de Israel en sus carpas.
56 Kasi bamekaki Nzambe, batombokelaki Ye-Oyo-Aleki-Likolo mpe babatelaki te malako na Ye;
Pero ellos siguieron provocando al Altísimo, siendo rebeldes contra él. No siguieron sus enseñanzas.
57 bapengwaki mpe babukaki mibeko ya boyokani, ndenge batata na bango basalaki; batengamaki lokola tolotolo oyo mbanzi na yango ekeyi na mopanzi;
Así como sus antiguos padres se alejaron de Dios y fueron infieles a él, tan torcidos como un arco doblado que no sirve.
58 bayokisaki Ye kanda na nzela ya bisambelo na bango ya likolo ya bangomba, mpe bapelisaki zuwa na Ye na nzela ya banzambe na bango ya bikeko.
Provocaron su ira con sus altares paganos y despertaron su celo con sus ídolos.
59 Nzambe ayokaki mpe asilikaki makasi, abwakaki Isalaele mobimba;
Cuando Dios escuchó que adoraban a otros dioses se enfureció y rechazó por completo a Israel.
60 asundolaki Mongombo ya Silo, ndako ya kapo oyo atelemisaki kati na bato,
Entonces abandonó su lugar en Siloé, el Tabernáculo en el que vivía en medio del pueblo.
61 akabaki nguya na Ye na bowumbu, mpe lokumu na Ye na maboko ya monguna;
Además entregó el arca de su poder, dejando que manos enemigas la tomaran.
62 akabaki bato na Ye na mopanga, mpe asilikelaki libula na Ye.
Entregó a su pueblo y permitió que lo masacraran a espada, pues estaba furioso con su pueblo escogido.
63 Moto etumbaki bilenge mibali, mpe banzembo ya libala eyembamaki lisusu te mpo na lokumu ya bilenge basi.
Sus hombres más jóvenes fueron quemados, y las mujeres jóvenes no lograron cantar sus cánticos de bodas.
64 Banganga-Nzambe bakufaki na mopanga, mpe basi oyo bakufisaki mibali balelaki te na banzembo ya matanga.
Sus sacerdotes fueron asesinados con espadas y sus viudas no pudieron hacer duelo por ellos.
65 Nkolo alamukaki lokola moto oyo awuti na pongi, lokola moto oyo abimi na kwiti ya vino;
Entonces el Señor reaccionó como si hubiera despertado del sueño, como un guerrero que se despierta después de embriagarse con vino.
66 azokisaki banguna na Ye na sima, wana bazalaki kokima, ayokisaki bango soni ya libela.
Venció a sus enemigos, atacándolos por la espalda y exponiéndolos a vergüenza eterna.
67 Asundolaki bandako ya kapo ya Jozefi mpe aboyaki kopona libota ya Efrayimi;
Rechazó a los descendientes de José y no elegió más a la tribu de Eraín.
68 kasi aponaki libota ya Yuda, ngomba Siona oyo alingaki;
En su lugar eligió a la tribu de Judá y al Monte de Sión, al cual amaba.
69 atongaki Esika na Ye ya bule lokola bisika ya likolo makasi, lokola mabele oyo atia mpo na libela.
Allí construyó su santuario, tan alto como el cielo, y lo puso allí en esa tierra para que existiera eternamente.
70 Aponaki Davidi, mosali na Ye, mpe azwaki ye kati na lopango ya meme;
Eligió a su siervo David, tomándolo de entre los rediles de ovejas,
71 abengaki ye wuta na sima ya meme oyo azalaki kobatela mpo na kokomisa Ye mobateli ya Jakobi, bato na Ye, mpe ya Isalaele, libula na Ye.
y lo llevó de cuidar ovejas y corderos, a ser un pastor de los descendientes de Jacob, el pueblo especial de Dios: Israel.
72 Davidi abatelaki bango na motema ezanga pamela, mpe akambaki bango na maboko ya mayele.
Como un pastor cuidó de ellos con sincera devoción, y los condujo con manos hábiles.