< Masese 26 >
1 Ndenge mvula ya pembe elimwaka na tango ya molunge, mpe mvula enokaka te na tango ya elanga, ndenge wana mpe lokumu oyo bapesi na zoba ekowumela na ye te.
Comme la neige en été, et comme la pluie en moisson, donc l'honneur ne convient pas à un fou.
2 Ndenge ndeke ya moke oyo babengaka mwano ekendaka bipai na bipai to mbilambila epumbwaka-pumbwaka, ndenge wana mpe elakeli mabe ezwaka te moto oyo asali na ye mabe te.
Comme un moineau qui vole, comme une hirondelle, pour que la malédiction imméritée ne s'arrête pas.
3 Ndenge fimbu ezalaka malamu mpo na mpunda, mpe ekangiseli ezalaka malamu mpo na monoko ya ane, ndenge wana mpe fimbu ezalaka malamu mpo na mokongo ya zoba.
Le fouet est pour le cheval, une bride pour l'âne, et un bâton pour le dos des imbéciles!
4 Kozongisela zoba te kolanda bozoba na ye, noki te okokokana na ye.
Ne réponds pas à un fou selon sa folie, de peur que vous ne soyez aussi comme lui.
5 Zongisela zoba kolanda bozoba na ye, noki te akomimona moto ya bwanya na miso na ye moko.
Réponds à un fou selon sa folie, de peur qu'il ne soit sage à ses propres yeux.
6 Moto oyo atindaka sango na nzela ya zoba azali lokola moto oyo amikati makolo mpe amilukeli makambo.
Celui qui envoie un message par la main d'un imbécile c'est couper les pieds et boire la violence.
7 Ndenge makolo ya ebosono ezalaka makasi te, ndenge wana mpe masese ezalaka na nguya te kati na monoko ya zoba.
Comme les jambes d'un boiteux qui pendent, c'est une parabole dans la bouche des fous.
8 Kopesa zoba lokumu ezali lokola kotia libanga na ebambelo mabanga.
Comme celui qui lie une pierre dans une fronde, ainsi est celui qui donne de l'honneur à un fou.
9 Lisese kati na monoko ya zoba ezali lokola etape ya banzube kati na loboko ya moto oyo alangwe masanga.
Comme un buisson d'épines qui va dans la main d'un ivrogne, c'est une parabole dans la bouche des fous.
10 Moto oyo azwaka zoba to moleki nzela na mosala azali lokola soda oyo azokisaka moto nyonso na likonga.
Comme un archer qui blesse tout le monde, de même que celui qui engage un imbécile ou celui qui embauche ceux qui passent.
11 Ndenge kaka mbwa ezongelaka kolia biloko oyo yango moko esanzi, ndenge wana mpe zoba azongelaka bozoba na ye.
Comme un chien qui retourne à son vomissement, tout comme le fou qui répète sa folie.
12 Eleki malamu kotia elikya na zoba, na esika ete otia elikya na moto oyo amimonaka moto ya bwanya na miso na ye moko.
Vois-tu un homme sage à ses propres yeux? Il y a plus d'espoir pour un fou que pour lui.
13 Moto ya goyigoyi alobaka: « Nkosi ekangi nzela! Nyama moko ya mabe ezali na kati-kati ya balabala! »
Le paresseux dit: « Il y a un lion sur la route! Un lion féroce erre dans les rues! »
14 Moto ya goyigoyi abalukaka na mbeto na ye ndenge ekuke ebalukaka na biloko oyo efungolaka yango.
Comme la porte tourne sur ses charnières, tout comme le paresseux sur son lit.
15 Moto ya goyigoyi akotisaka loboko na ye kati na bilei, kasi akokaka te kozongisa yango na monoko.
Le paresseux enfouit sa main dans le plat. Il est trop paresseux pour le ramener à sa bouche.
16 Moto ya goyigoyi amimonaka ete azali na bwanya koleka bato sambo ya mayele.
Le paresseux est plus sage à ses propres yeux. que sept hommes qui répondent avec discrétion.
17 Moto oyo akotaka makambo oyo etali ye te azali lokola moto oyo akangi mbwa na matoyi.
Comme celui qui attrape les oreilles d'un chien est celui qui passe et se mêle d'une querelle qui n'est pas la sienne.
18 Ndenge moto ya liboma abwakaka moto, makonga mpe kufa,
Comme un fou qui lance des torches, des flèches et la mort,
19 ndenge wana mpe moto oyo akosi moninga na ye alobaka: « Ezalaki kaka mpo na kosala maseki! »
est l'homme qui trompe son prochain et dit: « Je ne plaisante pas? »
20 Soki bakoni ezali te, moto ekokufa; soki bato ya songisongi bazali te, koswana ekokita.
Par manque de bois, le feu s'éteint. Sans commérage, une querelle s'éteint.
21 Ndenge makala engalaka na mbabola, mpe bakoni epelisaka moto, ndenge wana mpe moto oyo alinga koswana ayeisaka matata.
Comme des charbons pour des braises chaudes, et du bois pour le feu, Ainsi, un homme querelleur est capable d'allumer des querelles.
22 Maloba ya moto ya songisongi ezalaka lokola bilei ya kitoko, ekitaka na esengo kino na libumu.
Les paroles d'un murmureur sont comme des morceaux délicats, ils descendent dans les parties les plus profondes.
23 Maloba ya sukali ya moto ya motema mabe ezalaka lokola palata ya mbindo oyo bapakoli na mbeki basala na mabele.
Comme des débris d'argent sur un vase de terre sont les lèvres d'un fervent au cœur mauvais.
24 Moto oyo ayinaka moninga na ye amibombaka na maloba na ye, kasi atondi na lokuta kati na motema na ye.
L'homme malin se déguise avec ses lèvres, mais il abrite le mal dans son cœur.
25 Ata soki abimisi maloba ya esengo, kondimela ye te, pamba te makambo sambo ya mbindo ebombama kati na motema na ye.
Quand son discours est charmant, ne le croyez pas, car il y a sept abominations dans son cœur.
26 Akoki solo kobomba makanisi na ye ya mabe na maloba ya lokuta, kasi motema mabe na ye ekosuka se na koyebana na miso ya bato nyonso.
Sa malice peut être dissimulée par la tromperie, mais sa méchanceté sera exposée dans l'assemblée.
27 Moto oyo atimolaka libulu akweyaka ye moko kati na yango; mpe moto oyo atindikaka libanga, libanga yango ekozongela kaka ye moko.
Celui qui creuse une fosse y tombera. Celui qui roule une pierre, elle lui retombe dessus.
28 Lolemo ya lokuta eyinaka bato oyo ezokisi, mpe maloba ya sukali ememaka libebi.
Une langue mensongère déteste ceux qu'elle blesse; et une bouche flatteuse travaille la ruine.