Masese 25
1 Tala masese mosusu ya Salomo oyo bato ya Ezekiasi, mokonzi ya Yuda, bakomaki.
以下也是所罗门的箴言，是犹大王希西家的人所誊录的。
2 Nzambe azwaka nkembo mpo ete asalaka makambo oyo bato bayebaka te, mpe bakonzi bazwaka nkembo mpo ete balukaka kososola tina ya makambo.
将事隐秘乃 神的荣耀； 将事察清乃君王的荣耀。
3 Ndenge bakokaka te komeka bosanda ya Lola to bozindo ya mabele, ndenge wana mpe bakoki te kososola mitema ya bakonzi.
天之高，地之厚， 君王之心也测不透。
4 Soki olongoli mbindo na palata, ekobimisa mbeki mpo na monyangwisi bibende na moto.
除去银子的渣滓就有银子出来， 银匠能以做器皿。
5 Soki olongoli moto mabe liboso ya mokonzi, kiti na ye ya bokonzi ekolendisama na bosembo.
除去王面前的恶人， 国位就靠公义坚立。
6 Komikumisaka te liboso ya mokonzi, mpe komivandisaka te na esika ya bato minene;
不要在王面前妄自尊大； 不要在大人的位上站立。
7 pamba te eleki malamu ete baloba na yo: « Yaka kovanda na esika oyo ya lokumu, » na esika ete bayokisa yo soni na miso ya mokonzi.
宁可有人说：请你上来， 强如在你觐见的王子面前叫你退下。
8 Kowelaka te kokende kofunda epai ya basambisi makambo oyo osili komona na miso, pamba te okosala nini na suka soki moninga na yo asukisi yo?
不要冒失出去与人争竞， 免得至终被他羞辱， 你就不知道怎样行了。
9 Soki ozali kowelana na moninga na yo, kobimisa sekele ya moto mosusu te,
你与邻舍争讼， 要与他一人辩论， 不可泄漏人的密事，
10 noki te ayoka yango mpe ayokisa yo soni, boye okosambwa mpo na libela.
恐怕听见的人骂你， 你的臭名就难以脱离。
11 Liloba oyo elobami na tango oyo ekoki ezali lokola wolo oyo basangisi na palata.
一句话说得合宜， 就如金苹果在银网子里。
12 Pamela ya moto ya bwanya epai ya moto oyo ayokaka ezali lokola wolo ya peto mpe sheneti ya wolo.
智慧人的劝戒，在顺从的人耳中， 好像金耳环和精金的妆饰。
13 Motindami ya sembo azalaka lokola mopepe ya malili ya mvula ya pembe na tango ya kobuka bambuma, asalaka esengo ya mokonzi na ye.
忠信的使者叫差他的人心里舒畅， 就如在收割时有冰雪的凉气。
14 Moto oyo amikumisaka ete akabaka, nzokande apesaka na ye eloko te, azali lokola mapata mpe mopepe oyo ezangi mvula.
空夸赠送礼物的， 好像无雨的风云。
15 Moto oyo akangaka motema akoki kobongola makanisi ya mokonzi, mpe maloba ya malamu ebukaka mikuwa.
恒常忍耐可以劝动君王； 柔和的舌头能折断骨头。
16 Soki omoni mafuta ya nzoyi, lia oyo ekoki na yo, pamba te soki olie yango na lokoso, okosanza yango.
你得了蜜吗？只可吃够而已， 恐怕你过饱就呕吐出来。
17 Kokendaka pamba-pamba te na ndako ya moninga na yo, noki te akotonda yo mpe akolemba yo.
你的脚要少进邻舍的家， 恐怕他厌烦你，恨恶你。
18 Moto oyo apesaka matatoli ya lokuta mpo na kosala moninga na ye mabe azali lokola marto, mopanga mpe mbanzi ya songe.
作假见证陷害邻舍的， 就是大槌，是利刀，是快箭。
19 Kotia elikya na zoba na tango na pasi ezali lokola lino ebukani mpe lokolo elembi.
患难时倚靠不忠诚的人， 好像破坏的牙，错骨缝的脚。
20 Koyembela moto oyo azali na mawa banzembo ya esengo ezali lokola kolongola ye kazaka na tango ya malili to kotia masanga ya ngayi na pota.
对伤心的人唱歌， 就如冷天脱衣服， 又如硷上倒醋。
21 Soki monguna na yo azali na nzala, pesa ye bilei; soki azali na posa ya mayi, pesa ye mayi ya komela.
你的仇敌若饿了，就给他饭吃； 若渴了，就给他水喝；
22 Pamba te, soki osali bongo, okotondisa makala ya moto na likolo ya moto na ye, mpe Yawe akofuta yo.
因为，你这样行就是把炭火堆在他的头上； 耶和华也必赏赐你。
23 Mopepe oyo ewutaka na ngambo ya nor, ebetisaka mvula, mpe lolemo oyo etongaka ekomisaka bilongi kanda-kanda.
北风生雨， 谗谤人的舌头也生怒容。
24 Kovanda na songe ya ndako ezali malamu koleka kovanda elongo na mwasi oyo aswanaka-swanaka.
宁可住在房顶的角上， 不在宽阔的房屋与争吵的妇人同住。
25 Basango ya malamu oyo ewuti na mokili ya mosika ezali lokola mayi ya pio kati na motema ya moto oyo azali na posa ya mayi.
有好消息从远方来， 就如拿凉水给口渴的人喝。
26 Moto ya sembo oyo asopanaka liboso ya moto mabe azali lokola liziba ya potopoto mpe etima oyo ebimisaka mayi ya mabe.
义人在恶人面前退缩， 好像趟浑之泉，弄浊之井。
27 Ezali malamu te kolia mafuta ya nzoyi ebele, mpe ezali malamu te koluka lokumu na yo moko.
吃蜜过多是不好的； 考究自己的荣耀也是可厌的。
28 Moto oyo akokaka te kokonza molimo na ye azali lokola engumba oyo ebukana mpe ezanga bamir.
人不制伏自己的心， 好像毁坏的城邑没有墙垣。
