< Masese 24 >

1 Kolulaka te bato oyo basalaka mabe mpe kolukaka te kozala elongo na bango,
No envidies a los perversos, Ni desees estar con ellos.
2 pamba te mitema na bango ekanisaka kaka kosala mabe, mpe bibebu na bango eyeisaka kaka mobulu soki elobi.
Porque su corazón trama violencia, Y sus labios hablan gran injusticia.
3 Ndako etongamaka na nzela ya bwanya, mpe elendisamaka na nzela ya mayele.
Con la sabiduría se edifica una casa, Con la prudencia se afirma,
4 Bashambre ekotondisama na biloko nyonso ya talo mpe ya kitoko na nzela ya boyebi.
Con el conocimiento se llenan sus cuartos De todo bien preciado y agradable.
5 Moto ya bwanya atondi na nguya, moto oyo azalaka na boyebi alendisaka nguya na ye.
Mejor es el varón sabio que el fuerte. El hombre de conocimiento aumenta su poder.
6 Pamba te kolonga na etumba esengaka bwanya, mpe lobiko ezalaka kati na motango ebele ya bapesi toli.
Porque con estrategia harás tu guerra, Y en la multitud de consejeros está la victoria.
7 Bwanya ezalaka likolo mingi mpo na zoba, yango wana azalaka te na likambo ya koloba kati na mayangani oyo esalemaka pembeni ya ekuke.
La sabiduría está demasiado alta para el necio. En la puerta no abrirá su boca.
8 Moto oyo asalaka mabongisi ya kosala mabe akokende sango lokola moteki baninga.
Al que trama el mal Lo llamarán hombre de malas intenciones.
9 Mabongisi ya bozoba ezali masumu, mpe bato bayinaka motioli.
La intención del insensato es pecado, El burlador es detestado por los hombres.
10 Soki omilembisi na mokolo ya pasi, makasi na yo ekozala pamba.
Si flaqueas en el día de la adversidad, También tu fuerza se reducirá.
11 Kangola bato oyo bazali komema bango na kufa, mpe bikisa bato oyo bazali kokende na kufa lokola bato oyo balangwe masanga.
¡Libra a los que son llevados a la muerte! ¡Rescata a los que se tambalean hacia a la matanza!
12 Soki olobi: « Tala, toyebaki likambo moko te kati na makambo oyo nyonso; » boni, Ye oyo amekaka mitema asosolaka yango te? Ye oyo abatelaka molimo na yo ayebaka yango te? Afutaka te moto na moto kolanda misala na ye?
Si dices: En verdad, no lo supimos. El que pesa los corazones, ¿no lo sabrá? ¿No lo sabrá el que vigila tu vida, Y paga al hombre según sus obras?
13 Mwana na ngai, lia mafuta ya nzoyi, pamba te ezalaka kitoko! Mwa ndambo ya mafuta ya nzoyi ekozala elengi na lolemo na yo.
Come miel, hijo mío, pues es buena. Sí, el panal es dulce a tu paladar.
14 Yeba lisusu ete bwanya ezali elengi mpo na molimo na yo; soki ozwi yango, yeba ete lobi na yo ekozala malamu, mpe elikya na yo ekozala ya pamba te.
Así aprópiate de la sabiduría para tu vida. Si la hallas, habrá un porvenir, Y tu esperanza no será frustrada.
15 Yo moto mabe, komeka te kotia mitambo kati na ndako ya moto ya sembo, mpe komeka te kopanza yango,
Oh impío, no aceches la tienda del justo Ni saquees su lugar de reposo,
16 pamba te ata soki moto ya sembo akweyi mbala sambo, akotelema kaka; nzokande pasi ekweyisaka moto mabe.
Porque siete veces cae el justo y se vuelve a levantar, Pero los impíos tropiezan en la calamidad.
17 Soki monguna na yo akweyi, kosepela te; mpe soki apengwi, tika ete motema na yo esepela te;
Si tu enemigo cae, no te alegres, Y si tropieza, no se regocije tu corazón,
18 noki te Yawe akomona, akosepela te mpe akokitisela yo kanda na Ye.
No sea que Yavé lo vea y le desagrade, Y aparte de sobre él su enojo.
19 Kosilika te likolo ya bato oyo basalaka mabe, kolula te bato mabe;
No te impacientes a causa de los malhechores, Ni tengas envidia de los pecadores,
20 pamba te lobi ya malamu ekozala te mpo na moto oyo asalaka mabe, mpe mwinda ya bato mabe ekokufa.
Porque para el perverso no habrá buen fin, Y la lámpara de los impíos será apagada.
21 Mwana na ngai, tosaka Yawe mpe mokonzi, kosanganaka te na batomboki,
Hijo mío: Teme a Yavé y también al rey. No te asocies con los sediciosos,
22 pamba te bango mibale bakoki kotindela batomboki pasi na pwasa. Bongo, nani ayebi pasi oyo bakoki kotinda?
Porque su calamidad viene de repente, Y la ruina que viene de ambos, ¿quién la conocerá?
23 Makambo oyo mpe ezali toli ya bato ya bwanya: Kopona bilongi, kati na kosambisa, ezali malamu te.
También estos son dichos de los sabios: No es bueno hacer acepción de personas en el juicio.
24 Moto oyo alobaka na moto mabe: « Ozali moto ya sembo, » bato bakolakela ye mabe, mpe bikolo ekotombokela ye.
El que dice al impío: Eres justo, Lo maldecirán los pueblos, Y lo detestarán las naciones.
25 Kasi bato oyo bapamelaka moto mabe bakozala malamu mpe lipamboli ekozala likolo na bango.
Pero los que lo reprenden serán apreciados, Y una gran bendición vendrá sobre ellos.
26 Eyano ya solo ezali lokola beze ya bibebu.
Besados serán los labios Del que responde palabras rectas.
27 Bongisa libanda ya mosala na yo, bongisa bilanga na yo, bongo na sima, tonga ndako na yo.
Prepara tus labores de afuera, Y disponlas en tus campos, Y después edifica tu casa.
28 Kotatola na pamba te mpo na kosala moninga na yo mabe; mpo na nini olingi kosalela bibebu na yo na lokuta?
No testifiques sin causa contra tu prójimo, Ni engañes con tus labios.
29 Kolobaka te: « Nakosala ye ndenge asali ngai, nakozongisela ye kolanda makambo oyo ye asali. »
No digas: Le haré como él me hizo, Le retribuiré conforme a su obra.
30 Nalekaki pembeni ya elanga ya moto ya goyigoyi, mpe pembeni ya elanga ya vino ya moto oyo azangi mayele;
Pasé junto al campo de un hombre perezoso, Por la viña de un hombre falto de entendimiento,
31 bongo, tala ndenge etondi na banzube, tala ndenge matiti mabe ezipi yango, mpe mir na yango ya mabanga ebukani.
Y ahí todo estaba cubierto de espinas. Su superficie estaba cubierta de ortigas, Y su muro de piedra, derribado.
32 Tango natiaki makanisi na ngai kati na makambo oyo namonaki, nazwaki mayele oyo:
Observé esto y reflexioné. Lo vi y aprendí la lección:
33 mwa pongi moke, mwa kopema moke, mwa kokanga maboko moke mpo na kolala,
Un poco de sueño, un poco de dormitar, Un poco de cruzar las manos para descansar,
34 bobola ekoyela yo na pwasa lokola moleki nzela, mpe pasi ekoyela yo lokola moyibi.
Así vendrá tu miseria como un vagabundo, Y tu escasez como un hombre armado.

< Masese 24 >