< Masese 23 >

1 Soki ovandi mpo na kolia mesa moko elongo na mokonzi, tala malamu moto oyo azali liboso na yo.
Cuando te sientas a comer con una regla, considera con diligencia lo que tienes delante;
2 Tia mbeli na mongongo na yo soki ozalaka lokoso.
poner un cuchillo en la garganta si eres un hombre dado al apetito.
3 Kolula te bilei na ye ya kitoko, pamba te, tango mosusu, ezali na yango bololo.
No estés deseoso de sus delicias, ya que son alimentos engañosos.
4 Koboma nzoto te mpo na koluka kozwa bomengo, kotia mayele na yo te kati na yango.
No te canses de ser rico. En tu sabiduría, muestra moderación.
5 Tango okobwaka miso na ngambo ya bomengo, ekobunga, pamba te ezalaka na mapapu mpe epumbwaka na likolo makasi lokola mpongo.
¿Por qué pones tus ojos en lo que no es? Porque ciertamente le salen alas como a un águila y vuela en el cielo.
6 Kolia te bilei ya moto oyo azali kotala yo na miso mabe mpe kolula te bilei na ye ya kitoko,
No comas la comida de quien tiene un ojo tacaño, y no anhelan sus delicias,
7 pamba te azalaka ndenge makanisi ya motema na ye ezali. Alobaka: « Lia mpe mela, » kasi motema na ye ezali elongo na yo te.
pues mientras piensa en el costo, así es. “¡Come y bebe!”, te dice, pero su corazón no está contigo.
8 Okosanza eteni oyo oliaki, mpe maloba na yo ya kitoko ekokende pamba.
Vomitarás el bocado que has comido y desperdiciar tus agradables palabras.
9 Kolobaka na zoba te, pamba te akotiola bwanya ya maloba na yo.
No hables al oído de un tonto, porque despreciará la sabiduría de tus palabras.
10 Kozongisa te na sima mondelo ya kala mpe kokota te na bilanga ya bana bitike,
No muevas el antiguo mojón. No invadan los campos de los huérfanos,
11 pamba te Molobeli na bango azalaka makasi, akozwa makambo na bango na maboko mpo na kotelemela yo.
para su Defensor es fuerte. Él defenderá su caso contra ti.
12 Tika ete motema na yo endimaka kotosa mibeko, mpe matoyi na yo eyokaka maloba ya boyebi!
Aplica tu corazón a la instrucción, y tus oídos a las palabras del conocimiento.
13 Kozangisa te kopesa mwana etumbu; soki obeti ye fimbu, akokufa te.
No retengas la corrección de un niño. Si lo castigas con la vara, no morirá.
14 Na kobeta ye fimbu, okokangola molimo na ye na lifelo. (Sheol h7585)
Castígalo con la vara, y salvar su alma del Seol. (Sheol h7585)
15 Mwana na ngai, soki motema na yo ezali na bwanya, motema na ngai ekozala na esengo.
Hijo mío, si tu corazón es sabio, entonces mi corazón se alegrará, incluso el mío.
16 Solo, bomoto na ngai nyonso ekotonda na esengo, soki bibebu na yo elobi makambo ya sembo.
Sí, mi corazón se alegrará cuando tus labios dicen lo que es correcto.
17 Tika ete motema na yo elulaka te bato ya masumu, kasi zalaka tango nyonso na posa makasi ya kotosa Yawe;
Que tu corazón no envidie a los pecadores, sino que teman a Yahvé todo el día.
18 pamba te suka na yo ekozala solo malamu mpe elikya na yo ekozala ya pamba te.
Ciertamente, hay una esperanza futura, y tu esperanza no será cortada.
19 Mwana na ngai, yoka mpe zala na bwanya, batela motema na yo kati na nzela ya sembo.
Escucha, hijo mío, y sé sabio, ¡y mantener tu corazón en el camino correcto!
20 Kozala esika moko te na balangwi masanga to na bato ya lokoso,
No te encuentres entre los que beben demasiado vino, o los que se atiborran de carne;
21 pamba te balangwi masanga mpe bato na lokoso bakomaka babola, mpe bogoyigoyi ekolatisa bango bilamba epasuka.
porque el borracho y el glotón se volverán pobres; y la somnolencia los viste de harapos.
22 Yokela tata oyo aboti yo, mpe kotiola mama na yo te ata soki anuni.
Escucha a tu padre que te dio la vida, y no desprecies a tu madre cuando sea vieja.
23 Luka bosolo, kasi koteka yango te; sala se bongo na bwanya, na mateya mpe na mayele.
Compra la verdad y no la vendas. Consigue sabiduría, disciplina y comprensión.
24 Tata ya moto ya sembo akozala na esengo mingi, mpe moto oyo abota mwana ya bwanya akosepela kati na ye.
El padre de los justos tiene una gran alegría. Quien engendra un hijo sabio se deleita en él.
25 Tika ete tata na yo mpe mama na yo basepela! Tika ete mama oyo abota yo azala na esengo!
¡Que se alegren tu padre y tu madre! ¡Que se alegre la que te parió!
26 Mwana na ngai ya mobali, pesa ngai motema na yo, mpe tika ete miso na yo esepela na nzela na ngai!
Hijo mío, dame tu corazón; y que tus ojos se mantengan en mis caminos.
27 Pamba te mwasi ya ndumba azali lokola libulu ya monene, mpe mwasi ya mopaya azali lokola libulu ya mozindo.
Para una prostituta es un pozo profundo; y una esposa caprichosa es un pozo estrecho.
28 Mwasi ya ndumba atelemaka na ekenge lokola moyibi mpe akomisaka mibali bazoba koleka.
Sí, está al acecho como un ladrón, y aumenta los infieles entre los hombres.
29 Mpo na nani: « Ah ngai, mawa! » Mpo na nani: « Eh! » Mpo na nani koswanaswana? Mpo na nani kolelalela? Mpo na nani kowelana ezanga tina? Mpo na nani kotelisa miso?
¿Quién se lamenta? ¿Quién tiene pena? ¿Quién tiene conflictos? ¿Quién tiene quejas? ¿Quién tiene moretones innecesarios? ¿Quién tiene los ojos inyectados en sangre?
30 Mpo na bato oyo bawumelaka liboso ya masanga ya vino, mpo na bato oyo bamelaka masanga ya makasi.
Los que se quedan mucho tiempo en el vino; los que van a buscar vino mezclado.
31 Kotalaka te masanga ya vino tango ezali motane, tango ezali kongala kati na kopo mpe kokita na pete na mongongo.
No mires el vino cuando está rojo, cuando brilla en la taza, cuando baja sin problemas.
32 Na suka na yango, ekoswa yo lokola nyoka mpe ekotia yo minu lokola etupa.
Al final, muerde como una serpiente, y envenena como una víbora.
33 Miso na yo ekomona biloko na ndenge ya kokamwa, mpe motema na yo ekobimisa makambo ya bozoba.
Tus ojos verán cosas extrañas, y tu mente imaginará cosas confusas.
34 Boye, okokoma lokola moto oyo alali kati na ebale monene, mpe lokola moto oyo alali na songe ya nzete ya molayi.
Sí, serás como el que se acuesta en medio del mar, o como el que se acuesta encima de los aparejos:
35 Okoloba: « Babeti ngai, kasi nazali koyoka pasi te; babeti ngai fimbu, kasi nazali koyoka eloko te! Tango nini nakolamuka? Nakozongela lisusu komela vino. »
“¡Me golpearon, y no me hirieron! ¡Me golpean y no lo siento! ¿Cuándo me despertaré? Puedo hacerlo de nuevo. Buscaré más”.

< Masese 23 >