Masese 19
1 Mobola oyo atambolaka na bosembo azali malamu koleka mokosi oyo azangi mayele.
Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.
2 Ezali malamu te kobungisa mayele, kati na bolingo oyo eleka ndelo. Lokolo ya moto oyo atambolaka noki-noki ezangaka te kobeta libaku.
Ubi non est scientia animæ, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.
3 Bozoba ya moto ebebisaka bomoi na ye; mpe, na sima, akomaka kotombokela Yawe.
Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.
4 Mozwi azalaka na baninga ebele, kasi mobola akabwanaka ata na molingami na ye ya motema.
Divitiæ addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.
5 Motatoli ya lokuta akozwa etumbu; moto oyo akosaka akozanga te kozwa etumbu.
Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.
6 Bato mingi balukaka kosepelisa moto ya lokumu, mpe moto nyonso alukaka kozala molingami ya moto oyo asungaka bato.
Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
7 Soki bandeko nyonso ya mobola bayinaka ye, mpo na nini baninga na ye bakima ye te? Ata tango azali nanu koloba, batikalaka lisusu wana te.
Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:
8 Moto oyo alukaka kozwa bwanya alingaka bomoi na ye; moto oyo alingaka mayele alongaka.
qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.
9 Motatoli ya lokuta azwaka etumbu; moto oyo akosaka akobebisama.
Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.
10 Bomoi ya lokumu ebongi na zoba te; ebongi mpe te na mowumbu kopesa mitindo na bakambi.
Non decent stultum deliciæ: nec servum dominari principibus.
11 Bwanya ya moto ekomisaka ye motema molayi; mpe azwaka lokumu tango atalaka pamba mabe oyo basalaka ye.
Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua prætergredi.
12 Kanda ya mokonzi ezali lokola koganga ya nkosi, kasi bolamu na ye ezali lokola mamwe.
Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.
13 Mwana ya zoba azali pasi mpo na tata na ye; koswana ya mwasi ezali lokola linzanza ya ndako, oyo etangisaka mayi tango nyonso.
Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.
14 Moto akoki kozwa bandako mpe bomengo lokola libula kowuta epai ya batata, kasi mwasi ya bwanya azali likabo kowuta na Yawe.
Domus, et divitiæ dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.
15 Bogoyigoyi ememaka moto na pongi makasi, mpe moto ya goyigoyi akufaka nzala.
Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
16 Moto oyo atosaka mibeko abatelaka molimo na ye; moto oyo akebaka te na etamboli na ye akokufa.
Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.
17 Moto oyo asalaka bolamu epai ya mobola adefisaka Yawe, bongo Yawe akozongisela ye bolamu.
Fœneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.
18 Pesaka mwana na yo etumbu wana elikya ezali nanu, kasi kotomboka na yo ekoma te kino na posa ya koboma ye.
Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.
19 Tika ete moto oyo asilikaka makasi amema mokumba ya kanda na ye; pamba te soki obikisi ye, okotinda ye ete azongela lisusu.
Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.
20 Yoka toli mpe ndima mateya, mpo ete okoma moto ya bwanya.
Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
21 Motema ya moto ezalaka na makanisi ebele, kasi ezali mokano ya Yawe nde ekokisamaka.
Multæ cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.
22 Eloko oyo moto alingaka epai ya moninga na ye moto ezali bolingo ya solo, mpe mobola azali malamu koleka mokosi.
Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.
23 Kotosa Yawe ememaka na bomoi, esalaka ete moto azala na kimia; boye ata mabe moko te ekokomela ye.
Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessima.
24 Moto ya goyigoyi akotisaka loboko na ye kati na bilei, kasi akokaka te kozongisa yango na monoko na ye.
Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
25 Beta motioli fimbu, mpe zoba akozwa mayele; sembola moto ya mayele, mpe akozwa boyebi.
Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
26 Mwana oyo abetaka tata na ye mpe abenganaka mama na ye ayeisaka soni mpe mawa.
Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.
27 Mwana na ngai, soki otiki koyoka mateya, okobunga nzela ya maloba ya boyebi.
Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.
28 Moto oyo atiolaka bosembo azali motatoli ya zoba; mpe monoko ya bato mabe emelaka kaka mabe.
Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.
29 Etumbu esalema mpo na batioli, mpe fimbu esalema mpo na bazoba.
Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.
