< Masese 17 >

1 Kolia na kimia ndambo ya lipa ya kokawuka ezali malamu koleka kovanda na ndako etonda na misuni elongo na koswana.
Más vale un bocado de pan seco en paz, que una casa llena de carne de víctimas con discordia.
2 Mosali ya bwanya akozala na bokonzi likolo ya mwana mobali oyo asalaka soni, mpe akozwa libula elongo na bandeko.
Un siervo prudente se hace señor de un hijo desvergonzado, y repartirá la herencia en medio de los hermanos.
3 Bapetolaka palata na kikalungu, mpe bapetolaka wolo na fulu ya moto makasi, kasi ezali Yawe nde amekaka mitema.
El crisol prueba la plata, la hornaza el oro, mas los corazones los prueba Yahvé.
4 Moto oyo asalaka mabe ayokaka maloba ya bato mabe, mokosi apesaka litoyi na ye na maloba ya lokuta.
El malvado está atento a labios que infaman; el mentiroso da oídos a la lengua maligna.
5 Moto oyo anyokolaka mobola anyokolaka Mokeli ya mobola yango; moto oyo asepelaka na pasi ya moninga akozanga te kozwa etumbu.
Quien escarnece al pobre insulta a su Hacedor; y el que se alegra del mal no quedará impune.
6 Bakitani bazali motole ya bakoko, mpe baboti bazali lokumu ya bana.
Corona de los ancianos son los hijos de los hijos, y gloria de los hijos, sus padres.
7 Ndenge maloba ya lokumu ebongi te mpo na moto mabe, ndenge mpe maloba ya lokuta ebongi te mpo na mokonzi.
Al necio no le esta bien el lenguaje sentencioso, ¡cuánto menos al príncipe una lengua mentirosa!
8 Kanyaka ezalaka lokola kisi na miso ya moto oyo azali na yango; alongaka na esika nyonso oyo akendaka.
Piedra preciosa es la dádiva a los ojos del que la recibe, a cualquier parte que se vuelva tiene éxito.
9 Moto oyo abombaka mabe alukaka bolingo, kasi moto oyo azongelaka yango tango nyonso akabolaka bato oyo balingani.
Quien cubre una falta, conquista amistad; quien la propala, desune a los amigos.
10 Pamela ezalaka na litomba mpo na moto ya mayele, kasi kobeta zoba bafimbu nkama moko ezalaka na litomba te.
Da más resultado la reprensión en un sensato, que cien azotes en un necio.
11 Moto mabe alukaka kaka kotomboka, kasi bakotindela ye ntoma ya motema mabe mpo na kotelemela ye.
El malo no busca más que revueltas; pero le será enviado un cruel mensaje.
12 Kokutana na ngombolo oyo babotoli bana ezali malamu koleka kokutana na zoba oyo azali kati na bolema.
Mejor es dar con una osa que perdió sus cachorros, que con un loco en su locura.
13 Pasi etikaka ata moke te ndako ya moto oyo azongisaka mabe mpo na malamu.
Quien devuelve mal por bien, no verá su casa libre de desventura.
14 Kobanda koswana ezali lokola kofungola nzela ya mayi; tika na yo liboso ete kobendana ekoma makasi.
Comenzar un pleito es dar suelta a las aguas; retírate antes que recrudezca la querella.
15 Moto oyo alongisaka bato mabe mpe moto oyo akweyisaka bato ya sembo bazali, bango mibale, nkele na miso ya Yawe.
Quien absuelve a un reo, y quien condena a un justo, ambos son abominables ante Yahvé.
16 Mpo na nini mbongo ezala na maboko ya zoba? Mpo ete asomba bwanya wana azali na posa na yango te!
¿De qué sirve en manos del insensato la plata? ¿Podrá acaso comprar sabiduría, ya que no posee entendimiento?
17 Molingami alingaka tango nyonso, mpe akomaka ndeko na tango ya pasi.
Un amigo ama en todo tiempo, es un hermano nacido para tiempos adversos.
18 Moto oyo azangi mayele abetaka tolo mpo na kondima baniongo ya mopaya.
Hombre falto de juicio es quien estrecha la mano, y sale por fiador de otros.
19 Moto oyo alingaka koswana alingaka masumu; moto oyo atongaka ekuke na ye na likolo amilukelaka kokweya.
Quien busca riñas ama el pecado; el que alza su puerta marcha hacia la ruina.
20 Moto ya motema mabe abongaka te, mpe moto ya lolemo ya lokuta akomona pasi.
El corazón perverso no halla dicha, y la lengua dolosa se acarrea calamidad.
21 Kozala na mwana ya zoba esalaka pasi na motema, mpe tata ya moto ya liboma akotikala kozala na esengo te.
Quien engendra a un necio para pesar suyo será; no tendrá alegría el que lo engendró.
22 Motema ya esengo ebikisaka nzoto, kasi motema oyo etutami ebukaka mikuwa.
El corazón alegre es una excelente medicina; mas un espíritu abatido reseca los huesos.
23 Moto mabe azwaka kanyaka na nkuku mpo na kobebisa nzela ya bosembo.
El impío acepta regalos ocultamente, para torcer los caminos de la justicia.
24 Bwanya emonanaka na elongi ya moto ya mayele, kasi miso ya zoba ekendaka kino na suka ya mokili.
Ante el rostro del sensato está la sabiduría, pero los ojos del necio vagan hasta el cabo del mundo.
25 Mwana oyo azangi mayele apesaka tata na ye mawa, mpe ayokisaka mama na ye pasi na motema.
El hijo necio es la aflicción de su padre, y la amargura de la que le dio a luz.
26 Ezali malamu te kopesa moto ya sembo etumbu, mpe ezali malamu te kobeta bato ya lokumu na miso ya bosembo.
No es bueno castigar al justo, ni condenar a príncipes por su rectitud.
27 Moto oyo abatelaka monoko na ye azali na boyebi; moto oyo alengaka-lengaka te azali mayele.
Ahorra sus palabras quien posee la sabiduría, y es de ánimo reservado el que tiene inteligencia.
28 Ezala moto ya liboma, soki avandi kimia, amonanaka lokola moto ya bwanya; moto oyo akangaka monoko na ye amonanaka lokola moto ya mayele.
Aun el necio, si calla, es reputado por sabio, y por inteligente, si cierra sus labios.

< Masese 17 >