Masese 16
1 Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi eyano ewutaka epai na Yawe.
[Hominis est animam præparare, et Domini gubernare linguam.
2 Nzela nyonso ya moto emonanaka peto na miso na ye, kasi Yawe nde amekaka mitema.
Omnes viæ hominis patent oculis ejus; spirituum ponderator est Dominus.
3 Pesa misala na yo epai na Yawe, mpe mabongisi na yo ekokokisama.
Revela Domino opera tua, et dirigentur cogitationes tuæ.
4 Yawe asalaka makambo nyonso na tina, ezala bato mabe, asala bango mpo na mokolo ya pasi.
Universa propter semetipsum operatus est Dominus; impium quoque ad diem malum.
5 Moto nyonso ya lolendo azalaka nkele na miso ya Yawe; solo, akozanga te kozwa etumbu.
Abominatio Domini est omnis arrogans; etiamsi manus ad manum fuerit, non est innocens. Initium viæ bonæ facere justitiam; accepta est autem apud Deum magis quam immolare hostias.
6 Bolingo mpe bosembo elongolaka mbeba; kotosa Yawe etindaka moto kokima mabe.
Misericordia et veritate redimitur iniquitas, et in timore Domini declinatur a malo.
7 Soki Yawe asepeli na nzela ya moto, akoyokanisa ye na banguna na ye.
Cum placuerint Domino viæ hominis, inimicos quoque ejus convertet ad pacem.
8 Kozwa biloko moke kati na bosembo ezali malamu koleka kozwa bomengo ebele kati na nzela ya mabe.
Melius est parum cum justitia quam multi fructus cum iniquitate.
9 Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi ezali Yawe nde asalaka ete ekokisama to te.
Cor hominis disponit viam suam, sed Domini est dirigere gressus ejus.]
10 Maloba ya mokonzi ezali lokola Liloba na Nzambe, ekweyaka te kati na kosambisama.
[Divinatio in labiis regis; in judicio non errabit os ejus.
11 Emekelo kilo ya sembo mpe basani oyo bamekelaka kilo ezali ya Yawe, mpe kilo nyonso ya saki ezali likambo na Ye.
Pondus et statera judicia Domini sunt, et opera ejus omnes lapides sacculi.
12 Ezali malamu te mpo na mokonzi kosala mabe, pamba te bokonzi elendisamaka nde na nzela ya bosembo.
Abominabiles regi qui agunt impie, quoniam justitia firmatur solium.
13 Bakonzi balingaka maloba ya solo, mpe bapesaka moto oyo alobaka na bosembo lokumu.
Voluntas regum labia justa; qui recta loquitur diligetur.
14 Kanda ya mokonzi ememaka na kufa, kasi moto ya bwanya ayebaka kokitisa yango.
Indignatio regis nuntii mortis, et vir sapiens placabit eam.
15 Soki elongi ya mokonzi ezali kongenga, elingi koloba: bomoi. Bolamu na ye ezali lokola lipata ya mvula ya eleko ya suka.
In hilaritate vultus regis vita, et clementia ejus quasi imber serotinus.]
16 Bwanya ezali malamu koleka wolo, mpe kozwa mayele ezali na litomba koleka palata.
[Posside sapientiam, quia auro melior est, et acquire prudentiam, quia pretiosior est argento.
17 Bato ya sembo batambolaka na nzela oyo epesaka mabe mokongo. Moto oyo abatelaka motema na ye abatelaka nde bomoi na ye.
Semita justorum declinat mala; custos animæ suæ servat viam suam.
18 Lolendo eyaka liboso ya kobebisama, mpe komimatisa eyaka liboso ya kokweyisama.
Contritionem præcedit superbia, et ante ruinam exaltatur spiritus.
19 Kozala moto ya komikitisa mpe kozala elongo na bato bakelela ezali malamu koleka kokabola bomengo ya bitumba elongo na bato ya lolendo.
Melius est humiliari cum mitibus quam dividere spolia cum superbis.
20 Moto oyo akanisaka na tina na makambo amonaka bolamu. Esengo na moto oyo atiaka elikya na Yawe.
Eruditus in verbo reperiet bona, et qui sperat in Domino beatus est.
21 Babengaka moto oyo azali na motema ya bwanya moto ya mayele, mpe bibebu ya kimia ebakisaka boyebi.
Qui sapiens est corde appellabitur prudens, et qui dulcis eloquio majora percipiet.
22 Mayele ezali etima ya bomoi mpo na bato oyo bazali na yango, kasi bozoba ezali etumbu mpo na bazoba.
Fons vitæ eruditio possidentis; doctrina stultorum fatuitas.]
23 Motema ya moto ya bwanya ekomisaka monoko na ye mayele, mpe bibebu na ye ebakisaka boyebi.
[Cor sapientis erudiet os ejus, et labiis ejus addet gratiam.
24 Maloba ya elengi ezalaka lokola mafuta ya nzoyi, epesaka kimia na motema mpe lobiko na mikuwa.
Favus mellis composita verba; dulcedo animæ sanitas ossium.
25 Nzela mosusu emonanaka sembo na miso ya bato, nzokande, na suka, ememaka na kufa.
Est via quæ videtur homini recta, et novissima ejus ducunt ad mortem.
26 Nzala etindaka mosali ete asala mosala, monoko na ye etindikaka ye na mosala.
Anima laborantis laborat sibi, quia compulit eum os suum.
27 Moto ya Beliali abongisaka kosala mabe, mpe maloba na ye ezali lokola moto oyo etumbaka.
Vir impius fodit malum, et in labiis ejus ignis ardescit.
28 Moto mabe alonaka koswana, moto ya songisongi akabolaka baninga.
Homo perversus suscitat lites, et verbosus separat principes.
29 Moto ya mobulu abendaka moninga na ye mpe atambolisaka ye na nzela ya mabe.
Vir iniquus lactat amicum suum, et ducit eum per viam non bonam.
30 Moto oyo akangi miso mpe bibebu na ye mpo na kosala mabongisi ya mabe asili kosala masumu.
Qui attonitis oculis cogitat prava, mordens labia sua perficit malum.
31 Suki ya pembe ezali motole ya nkembo; bazwaka yango na nzela ya bosembo.
Corona dignitatis senectus, quæ in viis justitiæ reperietur.
32 Moto oyo akangaka motema azali makasi koleka elombe, mpe moto oyo ayebi komikanga azali makasi koleka moto oyo abotolaka bingumba.
Melior est patiens viro forti, et qui dominatur animo suo expugnatore urbium.
33 Bakobetaka zeke kati na elamba ya Nganga-Nzambe, kasi mikano nyonso ewutaka na Yawe.
Sortes mittuntur in sinum, sed a Domino temperantur.]
