< Masese 14 >
1 Mwasi ya bwanya atongaka ndako na ye, kasi mwasi oyo azangi mayele abukaka yango na maboko na ye moko.
wise woman to build house: home her and folly in/on/with hand her to overthrow him
2 Moto oyo atambolaka alima atosaka Yawe, kasi moto oyo nzela na ye etengama-tengama atiolaka Ye.
to go: walk in/on/with uprightness his afraid LORD and be devious way: conduct his to despise him
3 Kati na monoko ya moto oyo azangi mayele, ezalaka na nzete ya lolendo, kasi bibebu ya moto ya bwanya ebatelaka ye.
in/on/with lip fool(ish) branch pride and lips wise to keep: guard them
4 Esika oyo ezalaka na ngombe te, elielo mpe ezalaka na eloko te, pamba te ezali makasi ya bangombe nde epesaka bomengo.
in/on/with nothing cattle crib pure and abundance produce in/on/with strength cattle
5 Motatoli ya sembo akosaka te, kasi motatoli ya mabe alobaka lokuta.
witness faithful not to lie and to breathe lie witness deception
6 Motioli alukaka bwanya mpe azwaka yango te, kasi boyebi eyaka na pete epai na moto ya mayele.
to seek to mock wisdom and nothing and knowledge to/for to understand to lighten
7 Zala mosika ya zoba, pamba te okotikala kozwa boyebi te na bibebu na ye.
to go: went from before to/for man fool and not to know lip: words knowledge
8 Bwanya ya moto ya mayele esosolisaka ye nzela na ye, kasi bozoba ya bato oyo bazangi mayele: lokuta.
wisdom prudent to understand way: conduct his and folly fool deceit
9 Bazoba balingaka te kosenga bolimbisi, kasi ngolu na Nzambe ezalaka kati na bato ya sembo.
fool(ish) to mock guilt (offering) and between upright acceptance
10 Motema eyebaka pasi na yango moko, moko te akoki kokabola na yango esengo.
heart to know bitterness soul: myself his and in/on/with joy his not to pledge be a stranger
11 Ndako ya moto mabe ekobukana, kasi ndako ya kapo ya bayengebene ekofuluka.
house: household wicked to destroy and tent upright to sprout
12 Nzela mosusu emonanaka sembo na miso ya bato, nzokande, na suka, ememaka na kufa.
there way: conduct upright to/for face of man and end her way: conduct death
13 Ezala kati na koseka, motema ekoki kozala na mawa, mpe esengo ekoki kosuka na mawa.
also in/on/with laughter to pain heart and end her joy grief
14 Bato oyo batambolaka na boyengebene te bakozwa lifuti kolanda misala na bango, kasi moto ya sembo mpe akozwa lifuti kolanda misala na ye.
from way: conduct his to satisfy to turn heart and from upon him man pleasant
15 Moto oyo azangi mayele andimaka makambo nyonso oyo balobaka, kasi moto ya mayele atambolaka na bokebi.
simple be faithful to/for all word: thing and prudent to understand to/for step his
16 Moto ya bwanya abangaka mabe mpe akimaka yango, kasi zoba atombokaka, na elikya nyonso.
wise afraid and to turn aside: depart from bad: evil and fool be arrogant and to trust
17 Moto oyo asilikaka noki asalaka makambo ya bozoba, mpe bayinaka moto ya mayele mabe.
short face: anger to make: do folly and man plot to hate
18 Bato oyo bazangi mayele bazwaka bozoba lokola libula, kasi bato ya mayele bazwaka boyebi lokola motole.
to inherit simple folly and prudent to surround knowledge
19 Bato mabe bakofukama liboso ya bato ya malamu, bato ya mitema mabe bakofukama na ekuke ya bato ya sembo.
to bow bad: evil to/for face: before pleasant and wicked upon gate righteous
20 Mobola ayinamaka ata epai na moninga na ye moko, kasi mozwi azalaka na baninga ebele.
also to/for neighbor his to hate be poor and to love: friend rich many
21 Moto oyo atiolaka moninga na ye asalaka lisumu, kasi esengo na moto oyo asalaka bato bakelela bolamu.
to despise to/for neighbor his to sin and be gracious (poor *Q(K)*) blessed he
22 Boni, bato oyo babongisaka kosala mabe bazali na libunga te? Kasi boboto mpe solo ezali epai ya bato oyo babongisaka kosala bolamu.
not to go astray to plow/plot bad: evil and kindness and truth: faithful to plow/plot good
23 Mosala nyonso epesaka litomba, kasi maloba ya pamba ememaka na bobola.
in/on/with all toil to be advantage and word: because lip: words surely to/for need
24 Bozwi ya bato ya bwanya ezalaka lokola motole na bango, kasi bozoba ya bato oyo bazangi mayele ezalaka lokola liboma.
crown wise riches their folly fool folly
25 Motatoli oyo alobaka solo abikisaka bato ebele, kasi motatoli ya mabe alobaka lokuta.
to rescue soul: life witness truth: true and to breathe lie deceit
26 Moto oyo atosaka Yawe akomaka na kondima makasi, mpe bana na ye bakozwa ekimelo.
in/on/with fear LORD confidence strength and to/for son: child his to be refuge
27 Kotosa Yawe ezali etima ya bomoi, ekangolaka na mitambo ya kufa.
fear LORD fountain life to/for to turn aside: depart from snare death
28 Kozala na bato ebele epesaka mokonzi lokumu, kasi mokonzi akweyaka soki azali na bato te.
in/on/with abundance people adornment king and in/on/with end people terror prince
29 Moto oyo asilikaka noki te azalaka mayele, kasi moto oyo akangaka motema te abimisaka bozoba na ye.
slow face: anger many understanding and short spirit: temper to exalt folly
30 Motema oyo ezali na kimia epesaka bomoi na nzoto, kasi bilulela epolisaka mikuwa.
life flesh heart healing and rottenness bone jealousy
31 Moto oyo anyokolaka mobola atiolaka Mokeli ya mobola yango, kasi moto oyo asalelaka moto akelela bolamu apesaka Ye lokumu.
to oppress poor to taunt to make him and to honor: honour him be gracious needy
32 Babenganaka moto mabe mpo na mabe na ye, kasi moto ya sembo awumelaka na elikya kino ata na kufa.
in/on/with distress: evil his to thrust wicked and to seek refuge in/on/with death his righteous
33 Bwanya ewumelaka kati na motema ya moto oyo azali na bososoli; kasi boni, ekoyebana solo kati na bazoba?
in/on/with heart to understand to rest wisdom and in/on/with entrails: among fool to know
34 Bosembo etombolaka ekolo, kasi lisumu ememelaka bato soni.
righteousness to exalt nation and shame people sin
35 Mokonzi asepelaka na mosali ya bwanya, kasi mosali oyo ayokisaka ye soni apelisaka kanda na ye.
acceptance king to/for servant/slave be prudent and fury his to be be ashamed